Araç muayenesi işkencesinin ardında ’950 nokta’ yatıyor

ARAÇ muayene istasyonlarını 2004 yılında 613.5 milyon dolar karşılığında 20 yıllığına devralan TÜVTURK, bir yandan tüm Türkiye çapında yapılandırmasını sürdürürken, diğer yandan da işin sıkı tutulması ve yapılan kontroller hakkında fazla bilgiye sahip olunulmaması, muayene işlemlerinin çileye dönüşmesine yol açıyor. Bu da, saatlerce kuyrukta bekledikten sonra yapılan kontrollerde araçlarda tespit edilen kusurlardan kaynaklanıyor. Bu kusurlar yüzünden muayene istasyonlarından eli boş dönmek zorunda kalan araç sahipleri, bir kez daha aynı çileyi çekmek zorunda kalıyor. Bundan kurtulmanın yolu da işi baştan sıkı tutup, muayeneden önce gerekli kontrolleri yapmadan geçiyor.

Check-up’tan farksız

Doğuş, Akfen ve TÜV SÜD ortaklığında oluşturulan TÜVTURK istasyonlarında araçlar adeta checkuptan geçiriliyor. 20 ile 45 dakika süren bu muayeneler sırasında araçlar toplam 950 farklı açıdan kontrolden geçiyor. Bu kontroller sırasında araçlar, kusursuz, emniyetsiz, hafif ve ağır kusur olmak üzere dört grupta değerlendirmeye tabi tutuluyor. Araçta tek bir ağır kusurun bulunması, muayeneye takılmak için yeterli olabiliyor. Emniyetsiz ve hafif kusur kriterleri ise muayeneye takılmada etken oluşturmuyor. Şu anda 77 ilde 183 sabit muayene istasyonuyla hizmet veren TÜVTURK’ün İstanbul’da 12 istasyonu bulunuyor. TÜVTURK, yılda 4 milyon aracın muayene işlemlerini gerçekleştirmeyi amaçlıyor.

Çileden kurtulmanın yolu

Arkadaşımız Mehtap Özcan’ın yaptığı araştırmaya göre, binek otomobillerde 2 yıl, ticari araçlarda ise yılda bir yapılması zorunlu olan, 950 kusur tespit maddesinin belirlendiği muayenelerden araç sahiplerinin eli boş dönmemeleri için en başta ruhsatlarını kontrol etmeleri gerekiyor. Aracın rengi ile ruhsatta yazanın aynı ve ruhsatın yıpranmamış olma şartı aranıyor. Plakaların hasarlı ya da damgasız olması hafif kusura girerken, el freninin işlevini yerine getirmemesi, ağır kusur sayılıyor. Sağ dikiz aynasının bulunmaması hafif kusur sayılırken, sol dikiz aynası ağır kusur olarak değerlendiriliyor. Aynı şekilde kısa farlardaki ayarsızlık hafif kusur, bu ayarsızlık uzun farda olunca ağır kusur olarak işleme tutuluyor. Park lambalarının yanmaması, fren balatalarının aşınmış ve yağlanmış olması da ağır kusur sayılarak, muayene işleminin tamamlanamamasına yol açabiliyor.

Fren lambası ve yangın tüpüne dikkat

ARAÇLARDA fonksiyonunu yerine getirmeyen sis farları da TÜVTURK’ün muayenelerinde hafif kusur kapsamında değerlendirilirken, fren, sinyal, dörtlü ikaz ve yan işaret lambalarının kısmen bile olsa yanmaması, lastiklerin aşınmış, ön aks süspansiyonların ve jantların hasarlı olması, işlemlerinin yarım kalmasına yetiyor. Ayrıca, kaloriferin bulunmaması, çamurlukların tekere sürtmesi, yangın tüpü ve ilk yardım çantasının bulunmaması, emniyet kemerlerinin aşırı uzamış ve kullanılmaz durumda olması, kornanın fonksiyonunu yerine getirememesi de ağır kusur kapsamında değerlendirilerek, araç muayenesinin tamamlanamamasında önemli etken oluşturuyor.

Muayeneden önce neler yapılmalı

Ruhsatta yeni muayene tarihinin yazılacağı boş alan olup, olmadığına bakılmalı. Yoksa Şoförler Cemiyeti’nden belge alınmalı.

Ruhsatta yazan bilgiler (şasi no, yakıt türü, renk gibi) araçla karşılaştırılmalı. Farklılıklar varsa Şoförler Cemiyeti’nden belge alınmalı.

Trafik Sigortası’nın geçerli olup olmadığı kontrol edilmeli, zamanı geçmişse yenisi düzenlenmeli.

Vergi borcu, trafik ceza borcu, OGS cezası olup olmadığı kontrol edilmeli. Borç varsa ödemeler yapılarak, vergi dairesinden Fenni Muayene İzin Belgesi alınmalı.

Araç LPG’li ise ruhsata işlenmiş olmalı. Gaz sızdırmazlık testi yaptırılarak, rapor alınmalı.

Araçta işlenmesi gereken tadilat, reklam uygulaması gibi değişiklikler ruhsata eklenmeli.

Araç ekipmanları kontrol edilmeli. Aracın cinsine uygun yangın tüpü, ilk yardım çantası olmalı.

Tüm arka ve ön ışık sistemleri, sinyaller ve iç aydınlatma çalışır durumda bulunmalı.

Emniyet kemerleri orjinal fabrika çıkışındaki gibi tam olmalı.

Sileceklerin çalışır, aynaların eksiksiz olduğundan emin olunmalı.