8. gözden geçirmenin gündemi kabarıyor

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, IMF’yle ilişkilerin 2004’ten sonra ne olacağına ilişkin sorulara ‘Temmuz ayında oturup konuşacağız’ yanıtı veriyor ama 8. gözden geçirmenin kapsamı içerisinde, ‘bu ilişkinin geleceğinin’ tartışılacağını öğrendik. IMF yetkilileri ve Hazine’den sorumlu Bakan Ali Babacan’ın işalemine, 8. gözden geçirme çalışmaları sırasında 2004 sonrasının konuşulacağını, yapılacak anlaşmanın o zaman belirginleşeceğini söylediğini duyuyoruz. Hükümet en hafif ihtimalle ‘program sonrası izleme’ ile IMF’le ilişkiyi sürdürecek. Ancak piyasaların beklentisi, yoğun dış borç ödeme dönemi nedeniyle, ya yeni bir stand-by yapılması ya da daha büyük ihtimalle ‘önleyici stand-by’ anlaşması yapılacağı yönünde.

Bu anlaşmanın ne olacağının biran önce belli olması ve en geç yıl ortasında piyasaya açıklanması gerekiyor. Bakan Babacan’ın bu görüşte olduğu belirtilirken, kuvvetli bir anlaşma kararı alınması halinde bunun özellikle faizlerde indirimi beraberinde getirebileceği . Dolayısıyla Maliye Bakanı’nın verdiği tarih olan temmuz ayından önce, Türkiye IMF ilişkilerinin gelecek yıl ne olacağının belirginleşmesini bekliyoruz.

Bu arada geçen hafta ‘stand-by anlaşmasının uzadığı’ yönünde haberler ve ardından bu uzatmanın 1 aylık bir uzatma olduğunun belirtilmesi piyasadaki oyuncuların kafasını biraz karıştırdı. ‘Hükümetin yeni bir stand-by anlaşması ya da mevcudun uzatılması yönünde bir kararı varsa bunun biran önce açıklanması ve haksız kazancın önlenmesi’ konuşulur oldu.

Bunun yanısıra 8. gözden geçirmenin gündeminde yeralacak konulardan biri kamu bankaları olacak. Kamu bankaları ve Vakıfbank için artık hem IMF, hem de Dünya Bankası’nın sabırsızlandığı gözlenirken, biran önce uygulanabilir bir planın ortaya çıkıp, bu konuda eylem planının açıklanması bekleniyor. 8. gözden geçirmede kamu bankaları mutlaka yeralacak.

Kamu bankalarının yanısıra yeni bankalar yasası da 8. gözden geçirmenin kapsamı içinde olacak. Bankalar Birliği’nden görüş alan BDDK yönetiminin yakında bir taslak oluşturup bunu açıklaması, bunun üzerinden tartışmanın başlaması bekleniyor. Yanısıra TMSF’nin gayrimenkul satışları ve tahsilatlarıyla ilgili de IMF’le yoğun müzakereler yapılması bekleniyor.

Dolayısıyla bankacılık sektörü reformu 8. gözden geçirmede önemli bir yer tutacak.

Yanısıra, vergi de bu gözden geçirme sırasında ağırlıkla tartışılacak konular arasında. Vergi İdaresi’nin daha özerk yapıya kavuşturulması, bunun için hazırlanan taslağın tartışılması gerekiyor. Vergi idaresinin etkinleştirilmesinin yanısıra, hükümetin sürekli yeni teşvikler peşinde koşması da bu gözden geçirmede ele alınacak konular arasında. Vergi ve SSK primlerinin indirimli uygulandığı illere yenilerini eklemeyi planlayan Hükümet, istisnaların genişletilmesi konusunda IMF’nin direnci ile karşılaştı.

Yine, Hollanda modeli adı altında yabancı sermaye için tanınacak teşviklerin de IMF ve Dünya Bankası ile tartışılması gerekecek. Daha önce vergi sistemi konusunda yapılan plandan sürekli sapmalar olması, bu kuruluşları rahatsız ediyor ve kapsamlı bir sisteme geri dönüşün tartışılması bekleniyor. Vergi tahsilatının artırılmasında sürekli günlük, zorlama yöntemlerin uygulamaya konması, IMF’in gözünden kaçmıyor ve mutlaka tahsilatın artırılması ve bunu sürekli kılacak sistemin kurulması amaçlanıyor.

Bu arada sosyal güvenlik reformunun da, nihai karara varılmasa bile, bu gözden geçirmede tartışılmaya başlanması bekleniyor. Kapsamlı bir sosyal güvenlik reformu için hazırlık yapılması, ardından yılın sonlarına doğru bir reform planının ortaya konması bekleniyor.

Dolayısıyla, 7. gözden geçirmenin ardından mayıs ayında beklenen 8. gözden geçirme çalışmalarının gündemi hayli yüklü olacak. Ekonomideki gelişmeyi sürekli kılacak, kalıcı sistem değişiklikleri ve yapısallar bu kez ağırlıkla ele alınacak. Bakalım hükümet bunlara ne diyecek?