Yeni neslin adı: “i” Kuşağı

2007 yılında Apple, ilk başarılı çoklu dokunmatik cihaz olan iPhone’u piyasaya sürdü. iPad ise bundan üç yıl sonra piyasadaydı. İki cihaz birlikte bilişim dünyasında 30 yıl önce grafik arabirimin yaptığına benzer bir etki bıraktı. Her iki durumda da etkileşim şeklindeki değişim, eski yönteme alışmış olanlarca eleştirilmişti.

Eleştirenlerin en çok böbürlendiği kavram üretkenlikti: “Grafik arabirim komut satırının gücüne sahip olamazdı, dokunmatik ekran fare imleci kadar isabetli olamazdı.”Bu iddiaların sorunlu tarafı, aşina olmakla gerekliliği karıştırmaları ve hayal gücü eksikliği. Grafik arabirim, komut satırı dünyasında hayal dahi
edilemeyecek düzeyde üretkenlik sağladı. Dokunmatiğin egemen olduğu bir gelecek fikri, nasıl yazılım yarattığımızı, herhangi bir şey yaratmanın en iyi yolunu veya sadece eğlenip dünyayla bağlantıya geçme biçimimizi yeniden düşünmemize yol açıyor.

Bu size biraz ileri gitmek gibi geliyorsa, iPad bulunan çocuklu evlere bir bakın. Çocuklar, ellerinin yerine geçen imlece dayanan fare tabanlı arabirim metaforunu anlamakta zorluk çekerken, ellerinin gerçekten elleri olduğu dokunmatik iPad arabirimine çok çabuk alışıyorlar. Nesneler tutup çektiklerinde gerçekte nasıl hareket etmelerini bekliyorlarsa öyle hareket ediyorlar. Tuşlar, gerçek tuşlar gibi karşılık veriyor.

Sadece yetişkinler dokunmatik kontrollerin fare ve klavyeyle karşılaştırıldığında yetersiz olduğunu düşünüyor. Çoğu zaman bunun nedeni masaüstü uygulamalarının iPad’deki denklerini bulamamaları oluyor. Bu aslında gayet meşru bir kaygı ama tamamen yatkınlıktan kaynaklanıyor: Bilgisayarda yaptığınız her şeyi iPad’de de yapmayı beklememelisiniz.

Çocuklar parmak becerilerini ve fare kullanmak için gerekli kavrayışı geliştirdiler diyelim. Neden fare kullanmak istesinler ki? iPad’de pek çok oyun var. Bir araştırma aracı olarak iPad bilgisayara kıyasla çok daha el altında. Aramak istediğiniz her şey başka bir odada tıkılı olmak yerine hemen elinizin altında. iOS’te yazım becerileri gelecekte bugün olduğundan çok daha iyi olacak.

Çocuklar daha fare kullanma ihtiyacı hissetmeden önce düzenli olarak bilgisayar kullanıyorlar. Daha karmaşık yazılımlar kullanmak istedikleri zaman geldiğinde, onlarla birlikte arabirim de değişmiş olacak. Çoğu durumda araçlar zaten tablette mevcut. Sadece şu an için daha olgun olan masaüstü denkleri kadar gelişmiş değiller. Ancak dokunmatik ekranlar, sesli etkileşim ve hareketle kontrol, bilgisayarın çalışma biçimine uymak yerine kendi istediğimiz şekilde, yani yazılımları bizim yerimize çalıştırarak iş yapmamızı sağlayacaklar.


Bu değişim gerçekleşip doğal arabirimler fare-klavye arabirimi kadar kapsamlı bir hâle gelince,belki birkaç istisna dışında fare kullanmak için bir neden de kalmayacak. Gelişmiş grafik düzenleme, programlama, tasarım, hesap tablosu ve veri yönetimi..
Bütün bu görevleri şu an iPad üzerinde yapmak mümkün ve gün geçtikçe daha da kavrayıcı hâle geldiklerini görüyoruz.

Söz konusu olan sadece fare değil. iPhone’a alışan çocuklar dijital fotoğraf makinelerinin ekranındaki görüntüleri parmaklarıyla hareket ettirmeye çalışıyor, televizyonun çizgisel bir deneyim yerine etkileşimli olmasını bekliyorlar.

Eski etkileşim kurma yöntemlerinin iflası, yeni arabirimlerin birdenbire tüm dünya için yeterli olduğunun fark edilmesinin ardından tek bir günde alınan bir kararla değil, zaman içinde eskimeleriyle olacak. Şimdi bilgisayar kullanmaya başlayan kuşak, ellerimiz ve yapmakta olduğumuz eylem arasındaki kopukluğu gereksiz ve ilkel bulacak. iPad şu an için masaüstü bilgisayarın yanında ek olarak kullandığınız bir cihaz olabilir ama büyük ihtimalle onu böyle değerlendiren son kuşak biz olacağız. Çocuklarımız hiç fare kullanmayabilir bile.

E-posta: ekaplanseren@hurriyet.com.tr
Twitter: https://twitter.com/kaplanseren

# 7 Nisan 2013 Google’ın gözlüğü hayatımızı değiştirecek mi?
# 1 Nisan 2013 İnternet sansürünü yenin!
# 27 Mart 2013 Messenger’a buruk bir elveda
# 24 Mart 2013 Keşfetmeniz gereken 10 harika site
# 20 Mart 2013 Yeni bilgisayarla gelen baş belası yazılımlar!
# 17 Mart 2013 Twitter’da güç kazanmak için bunları yapın

YAZARIN TÜM YAZILARI İÇİN  >>