3G kotanızı ekonomik kullanmanın 5 yolu

Mobil operatörler elbette daha büyük kotalı tarifeler almanızı istiyorlar ve bunu yapacak kozlara sahipler; uygulamalar, sosyal medya, internet servisleri ve sürekli e-posta kontrol etme takıntımız sayesinde artık her zamankinden daha fazla veri kullanıyoruz.

Peki ya sizin gibi sıkı çalışan, sosyal ve teknolojiyi kullanan insanlar kısıtlı veri kullanım kotasıyla ne yapacaklar? Veri kullanımınızı azaltmak, kullanımınızı takip edip gözlemlemek ve aylık kotanızı aşmadığınızdan emin olmak uymanız gereken 5 önemli tavsiye:

Ay içinde kullanımınızı takip edin

Bu yazıyı okuduğunuza göre veri kullanımından ve paranızdan tasarruf etmeye hazırsınız ama her şeyin bir sırası var: Veri kullanımınızı azaltmadan önce ne kadar veri kullandığınızı bilmeniz gerekiyor. Bunu yapabilmenin tek yolu veri kullanımınızı takip etmek, böylece onu kullanmadığınız zaman bile (Uygulamalar arka planda da veri tüketebilir.) telefonunuzun tam olarak ne yaptığını öğrenebileceksiniz.

Android ve iOS cihazlarda verilerinizi takip etmenin birkaç yolu var. En kolay yöntem, akıllı telefon veya tabletinizdeki mevcut bilgilere bakmak. Android kullanıcıları veri kullanımlarını Ayarlar menüsünü kurcalayarak öğrenebilir. Ayarlar menüsünde Bağlantılar sekmesi altındaki “Veri kullanımı”na basarak son bir ay içinde kullanılan veri miktarını interaktif grafik şeklinde görebilirsiniz. Ayrıca geçmiş aylardaki kullanımlara ve hangi uygulamanın ne kadar veri kullandığına da bakabilirsiniz.

iOS 7 kullanıcıları için biraz daha karmaşık. Ayarlar > Hücresel yolunu izleyin. “Hücresel Veri Kullanımı” başlığı altında son dönemde ne kadar veri kullanıldığını göreceksiniz. Buradaki “dönem”, istatistikleri son sıfırladığınız andan beri geçen süre oluyor. Maalesef iOS istatistikleri otomatik olarak sıfırlamıyor, o yüzden sadece internet paketinizin yenilendiği günde istatistikleri elle sıfırlarsanız bu bilgiler anlamlı oluyor. Örneğin ben telefonumda istatistikleri en son Ekim 2013’te sıfırlamışım, dolayısıyla burada biriken veriler bana en çok veri tüketen uygulamaları gösterebilir ama aylık tüketimi anlamada hiç işe yaramaz.

Veri kullanımınızı cihazınız üzerinden kontrol etmek kullanışlı ama bu işlev genelde sınırlı oluyor ve o bilgilere fazla güvenmemeniz gerekiyor. Operatörünüzün sunduğu bir uygulama vasıtasıyla veri kullanım kontrolü yapmak daha sağlıklı olacaktır. Operatörünüz belli bir numaraya kısa mesaj göndererek kalan veri miktarınızı öğrenmenizi sağlıyordur. Ayrıca web sitesi üzerinden müşteri girişi yaparak da tüketimi ve kalan miktarı öğrenme imkânınız olabilir. Operatörünüzün web sitesini inceleyerek bu yöntemleri öğrenin.

Kablosuz internet ağlarını kullanın

Mobil veri kullanımınızı düşürmenin en kolay yolu kafelerde, restoranlarda, barlarda, tren istasyonlarında ve çoğu kamu alanında bulunabilen Wi-Fi ağlarını kullanmak. Fakat hızlı, güvenilir bir Wi-Fi ağı bulmak zor, özellikle de yalnızca Android veya iOS cihazınızın Ayarlar menüsünü kullanıyorsanız. Listedeki her ağa dokunup cihazınızın bağlanmasını ve şifre korumasıyla karşılaşmamayı ummak can sıkıcı olabilir.

Bunun yerine Wi-Fi Finder gibi ücretsiz Wi-Fi bulma uygulamaları kullanın. Hem Android hem de iOS için kullanılabilir olan Wi-Fi Finder, 144 ülkedeki 650.000’den fazla ücretli ve ücretsiz Wi-Fi ağı bilgisine sahip. Uygulamanın Wi-Fi haritasını telefonunuzun GPS sistemiyle birlikte kullanarak bölgenizdeki en iyi Wi-Fi’ı bulabilirsiniz veya JiWire veritabanını indirerek çevrimdışı olduğunuzda bile bağlantı alanları haritasını inceleyebilirsiniz. Her bir ağ için Wi-Fi Finder, sağlayıcı, konum tipi, ücretli/ücretsiz ağ gibi telefonunuzun menüsünde bulamayacağınız bilgileri listeler. Kötü yanıysa bir yılı aşkın süredir güncellenmemesi. (iOS: bit.ly/wffios202 , Android: bit.ly/wffa202)

Ülkemizin en yaygın Wi-Fi ağı olan TTNET Wi-Fi’ın size en yakın noktalarını bulabileceğiniz uygulamalar da mevcut (bit.ly/ttnetwifi202).

Eğer mobil veri kotanızı sömürme potansiyeli olan uygulamalardan çekiniyorsanız ve örneğin Wi-Fi bağlantınız gidip geliyor ve telefonunuz mobil verisi moduna geçiş yapıyorsa ayarlardan mobil veri kullanımını kapatmayı unutmayın. Hem iOS hem Android’de ayrı ayrı mobil veriyi ve yurtdışında veri kullanımını değiştirebiliyorsunuz. Bu taktik özellikle cihazınızı başka bir ülkede kullanıyorsanız ve yurtdışı veri kullanımı faturalarınca darbe almak istemiyorsanız oldukça yararlı.

Fazla veri tüketen uygulamaları kısıtlayın

Tüm uygulamalar eşit yaratılmamıştır. Aslında internet üzerinden müzik ve video sağlayan uygulamalar gibileri bir haftada tüm mobil veri kotanızı doldurabilirler. YouTube maratonlarınızı minimuma indirmenin en doğrusu olduğunu zaten biliyorsunuzdur, yani ilgilenmeniz gerekenler diğer mobil veri sömürücü uygulamalar. Sosyal ağ uygulamaları (Arka planda sürekli güncellenirler.), oyunlar (Sürekli reklam ve bildirim gönderirler.) ve Dropbox gibi bulut depolama uygulamaları (Tüm cihazlarınızla senkronize halde kalmak için sık sık dosya indirirler.) siz farkında olmadan veri tüketirler.

Sizin telefonunuzdaki hangi uygulamanın ne kadar veri kullandığını rapor edecek bir uygulamaya ihtiyacınız var. Bu bilgiler Android sistemlerde zaten sağlanıyor. Ben hem Android hem de iOS için ücretsiz olan Onavo Count uygulamasını da beğeniyorum. Onavo Count size uygulamalarınızın ne kadar veri kullandığını gösteriyor, ayrıca haftalık ve aylık veri kullanım raporları oluşturabiliyorsunuz. Buna ek olarak en sık kullandığınız 20 uygulamanın ne kadar veri tükettiğini öğrenebiliyorsunuz. (iOS: bit.ly/ocios202 , Android: bit.ly/oca202)

Onava Count’ın Android sürümünde bir analiz özelliği var. Bu özellik, sizin uygulamalarınızın diğer insanların cihazlarındaki aynı uygulamalarla karşılaştırmalı bir şekilde harcadığı veriyi gözler önüne seriyor. Bu fonksiyon haddinden fazla veri kullanımı konusunda sizi uyarabilir. Örneğin Dropbox uygulaması başkalarının cihazlarına oranla daha fazla kullanımda bulunuyorsa muhtemelen senkronizasyon ayarlarıyla oynayıp mobil Dropbox’ınızı dizginleyerek veri kullanımını kısmanız gerekecektir.

Onava Count’ın iOS sürümünün ölçüm yapmak için VPN kullandığını hatırlatalım. Eğer bu yüzden bağlantınızın yavaşladığını fark ederseniz uygulamayı ve VPN profilini kaldırmanızı öneriyorum.

Bol veri kullanan uygulamalardan kesinti sağlamanın bir diğer yolu da internet gezintileri gibi günlük görevler için daha “hafif” uygulamalar kullanmak. Örneğin Opera Mini (Android ve iOS: bit.ly/operamini202) siteleri cihazınıza göndermeden önce sıkıştıran “hafif” bir tarayıcı. Eğer sadece metin içerikli web sayfalarına razıysanız TextOnly (Android) ve Text Browser (iOS) son derece hafif tarayıcılar olarak size sadece sayfadaki okunabilir metinleri gösteriyor.

Reklamlardan kurtulun

Mobil reklamlar sadece bıkkınlık verici olmakla kalmazlar, ayrıca birer veri sülüğüdürler. Bir uygulamanın, oyunun veya web sayfasının içerisinde karşılaştığınız her reklam, harici bir sunucu üzerinden indirilmek zorundadır ki bu da veri tüketimi anlamına gelir. Neyse ki mobil cihazınızdan reklamları defetmek için birkaç yöntem var.

Bir oyun veya uygulamadan reklamları söküp atmanın en kolay yolu ilgili uygulamanın tam veya “pro” sürümünü satın almak. Bu yöntemle hem uygulama geliştiricisine destek oluyorsunuz hem de veri kullanımınızı azaltıyorsunuz ama tabii biraz para harcamış oluyorsunuz. Bir diğer reklam engelleme yoluysa eğer mümkünse uygulamayı kullanırken telefonun internet bağlantısını kesmek veya telefonu uçuş moduna almak. Telefonunuz, internet bağlantısı olmadığında arka planda reklam indirmek için sunuculara erişemeyecektir ama bunun dezavantajları da belli.

Eğer reklamları geleneksel yöntemle engellemek isterseniz biraz uğraşmanız gerekecek. Google artık reklam önleyici uygulamalara Google Play Store’da izin vermiyor, Apple ise başından beri vermiyordu. Eğer Android cihazınızın kısıtlamalarını kaldırmaya gönüllüyseniz AdAway gibi uygulamalar hem uygulamalar hem de internet sitelerindeki reklamları engelleyebiliyor. Aynı şekilde eğer iPhone’unuza “jailbreak” yapmaya gönüllüyseniz AdBlocker uygulamalar, oyunlar ve sitelerdeki reklamları durduruyor.

Arka plan verilerini düzenleyin

Telefonunuz cebinizde durduğu zamanlarda bile veri tüketmeye devam eder. Bunun sebebi sosyal medya, bulut depolama, e-posta gibi pek çok uygulamanın uzaktaki bir sunucuyla yeni güncellemeleri, mesajları veya dosyaları kontrol etmek (ve varsa indirmek) amacıyla sürekli bağlantı halinde olmasıdır. Yani arka plandaki veri transferini (bildirimlere hayat veren verileri) kısıtlayarak veri kullanımınızdan tasarruf edebilirsiniz.

Android ve iOS cihazlar için arka plan verilerini kısmanın birkaç farklı yolu var. Hem Android hem iOS kullanıcıları sürekli güncelleme isteyen hava durumu, haberler ve borsa gibi uygulamalardan fazla sayıda indirmemeli (veya en azından bildirimlerini kapatmalı). Android kullanıcıları Google Play’den gelen otomatik güncellemelerin sadece kablosuz ağa bağlıyken indirilmesini ayarlayarak arka planda veri kullanımını düşürebilirler: Google Play’i açın, “Ayarlar > Uygulamaları otomatik güncelle” yolunu izleyip “Uygulamaları yalnızca kablosuz bağlantı üzerinden otomatik güncelle” seçeneğini işaretleyin. iOS 7’den önce kullanıcıların uygulamaların otomatik güncellenmesi konusunda kafa yorması gerekmiyordu ama iOS 7 ile birlikte bu bir seçim haline geldi. Ayarlar > iTunes ve App Store > Hüresel Veri’yi Kullan”ı devre dışı bırakmayı unutmayın.

Mobil veri kotanızı aşmanıza sebep olabilecek iOS 7 özelliklerinden biri de “Arkaplanda Uygulama Yenile”. Bu özellik tamamen kapatılabilir veya sadece belli uygulamaların arka planda içerik güncellemesi yapmasının önüne geçmede kullanılabilir (Ayarlar > Genel > Arkaplanda Uygulama Yenile). Dropbox gibi bazı uygulamaların kendi ayar menülerinde de “sadece Wi-Fi üzerinden veri indir” gibi seçenekler oluyor. Örneğin bu ayarı yaptığınızda Dropbox, mobil internet kullanırken dosyalarınızı eşitlemiyor ve sürprizlerle karşılaşmıyorsunuz.

Android kullanıcıları ayrıca belli uygulamalar için arka plan verilerini kısıtlayabilir: “Ayarlar > Bağlantılar > Veri kullanımı” yolunu izleyin ve “Arka plan verisini kısıtla”yı işaretleyin.

Arka plan verisi kullanımını kısıtlamanın bir başka yolu da Dropbox, Facebook, Google, LinkedIn gibi bağlantılı hesaplara sahip servislerin arka plan verilerine limit getirmek. Bunu yapmak için Ayarlar > Hesaplar menüsünden limit koymak istediğiniz hesabınıza basın. Açılan ekranda hangilerinin senkronize edileceğini veya edilmeyeceğini, bunun hangi sıklıkla olacağını belirleyebilirsiniz. Örneğin Facebook takvimi, arkadaşları veya resimlerini farklı aralıklarla güncellenmek üzere seçebilirsiniz.

iOS kullanıcıları arka plan veri kullanımıyla anında iletimi ve bildirimleri kapatarak savaşabilir. Anında iletimi kapatarak e-posta uygulamasının sürekli yeni mesajları kontrol etmesinin önüne geçmek için “Ayarlar > Mail, Kişiler, Takvimler” yolunu izleyip “Yeni Verileri Al”a basın ve “Anında İlet”i devre dışı bırakıp “Al” seçeneğini “Elle” yapın. Bunu yaptığınızda siz Mail uygulamasını açmadıkça e-postalarınız kendiliğinden kontrol edilmeyecektir.

Tüm bu düzenlemeleri yaptıktan sonra 500, hatta 250 MB’lik bir internet paketiyle bile bütün ayı çıkarabilirsiniz. Kotayı aşmamak için bazı kolaylıklardan fedakârlık etmeniz gerekecek ama bu çabanıza değecektir. Instagram’daki fotoğraflarınıza gelen her beğeniyi tek tek ve anında görmeniz o kadar önemli mi? Bence değil.

Yazı boyunca bahsedilen gizli veri emicileri devre dışı bırakmayı unutmayın, uygulamaları ve e-posta eklerini mümkün olduğunca kablosuz ağlar üzerinden indirin. Tüm bunları yaparsanız kotanıza uymanız çok kolay olacak.