Kayıp silahlarda Avrupa kara deliği

Enis BERBEROĞLU

ABD ile NATO müttefikleri arasında patlak veren silah ticareti kavgası büyüyor. Suçlamalar sırasında kamuoyuna sızan bilgi kırıntıları bile Türkiye'de aylardır izi sürülen kayıp silahlar muammasını hatırlatıyor.

İzninizle önce, ABD tarafından önümüzdeki günlerde Zenginler Zirvesi, G-7 toplantısında gündeme getirilmesi beklenen sorunu aktaralım:

ABD yasalarına göre satılan silahların alıcı ülke tarafından yeniden ihracı yasak. Örneğin Türkiye ABD'den silah alırsa, Suriye'ye satamıyor. ABD böylece üstün silah teknolojisinin tehlikeli ellere geçmesini önlüyor.

Oysa Avrupa Birliği mevzuatı, ortak pazar sınırları içinde bu tür reeksport yasağını tanımıyor. Bu yüzden özellikle son iki yıldır Avrupa'ya satılan ABD silahları sanki kara deliğe düşmüş gibi kayboluyor. Ruanda, Yugolavya gibi kanlı iç savaşların yaşandığı veya Türkiye gibi insan hakları karnesi zayıf ülkelerde ortaya çıkıyor. Üstelik silahların bir bölümünün mafyaya gittiği biliniyor.

ABD'nin en fazla yakındığı ülke İngiltere. Mesela bir İngiliz şirketi geçen şubat ayında ABD'ye bin 600 tabanca siparişi verdi. Oysa siparişten bir ay önce İngiliz vatandaşlarına silah satışı yasağı yürürlüğe girdi. Dolayısıyla bu silahların başka ülkelere satılacağı kesinlik kazandı.

İngiltere'nin silah sattığı AB ülkeleri arasında İspanya, Portekiz ve Yunanistan ilk sıraları alıyor. ABD kaynakları bu ülkelerde kaçakçılığa çok uygun bir ortam bulunduğuna işaret ediyor.

***

Bu özetten sonra, Türkiye penceresine dönelim.

Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Kutlu Savaş'ın Susurluk Raporu'nda önemli rol tutan kayıp silahlar olayını hatırlayın.

Silahları Emniyet Genel Müdürlüğü'ne ‘‘hibe eden’’ kırmızı pasaportlu işadamı Ertaç Tinar'ın şirketi Hospro İngiltere'de kurulu. Off-shore çalışan Hospro'nun Hazine Müsteşarlığı onayıyla açtığı Türkiye şubesi de var. 1937 Geyve doğumlu ve 20 yıldır Cenevre'de oturan Ertaç Tinar, 1991 yılında KKTC vatandaşlığına geçti. Tinar'ın hedefi KKTC'nin İsviçre Fahri Başkonsolosu olarak atanmaktı.

Son olarak Hospro tarafından Emniyet'e verildiği ancak daha sonra kaybolduğu ileri sürülen silah listesinde ABD malı birkaç tane kalemi sıralayalım: ‘‘10 parça Ruger kısa tüfek, 8 parça Remington model tüfek, 5 bin parça Buckshot kovanı, 4 parça Magnum 300 Mac Millan tüfeği...’’

ABD'nin İngiltere'yi ‘‘yanlış adrese satmakla’’ suçladığı silahlar arasında bunlar da var mı?

***

ABD'ye göre İngiltere'nin silah sattığı AB ülkelerinden İspanya ve özellikle Yunanistan PKK'nın açıkça faaliyet gösterdiği üsler.

Daha Turgut Özal'ın başbakanlığı döneminde, Güneydoğu'da PKK'dan ele geçirilen ABD silahları Washington nezdinde girişimlere yol açmıştı.

Geçen yıl Gaziantep'te atılan İslami etiketli terör bombasının, PKK ganimeti olduğunu bu köşede ayrıntılarıyla anlatmıştık.

Kısacası ABD silahlarının izinin sürülmesi sadece Washihgton'a değil Türkiye'ye de yarayacak. Kimin kime ne kadar silah sattığını bir anlasak, dost ve düşmanı daha iyi tanıyacağız.

---