CIA'nın Yeşil Kuşak özrü

Enis BERBEROĞLU

Türkiye'nin başına her türlü çorabın ABD'de örüldüğüne inanmak ciddi paranoya işaretidir. Çünkü en azından ‘‘ABD'nin NATO müttefiki Türkiye'nin kötülüğünü neden istediği?’’ yolundaki basit soru bu komplo teorilerinde yanıtını bulamaz... Fakat ‘‘ABD'nin kendisi ve Türkiye'nin iyiliği için sürekli plan yaptığı’’ gerçeğini reddetmek de saflık olur.

***

NTV'de Murat Yetkin'nin sunduğu Pasaport programının konuğu CIA eski Direktörü Stansfield Turner, Türkiye'yi ilk kez 1947 yılında ziyaret etti.

Truman Doktrini çerçevesinde Yunanistan ve Türkiye'yi komünizmin kucağına düşmekten kurtarmayı görev bilen ABD Donanması'nın genç teğmeni, Haliç kıyılarında görüştüğü bir Türk amiralden çok etkilendi...

Türk amiral, teğmen Turner'e Boğaz'ı gösterdi. ‘‘Rusya,’’ dedi, ‘‘Boğazları istiyor, aslında İstanbul'u ve Türkiye'yi de istiyor. Tarih boyunca istedi, artık sabırsızlanıyor...’’

Turner, kendisinden hem yaş hem de rütbe açısından çok üstün müttefik komutandan duyduğu bu açık yardım isteğini hiç unutmadı.

Ezcümle, geleceğin NATO Komutanı ve CIA Direktörü'nün kafasında Türkiye, ‘‘Komünizmle mücadele’’ başlıklı dosyada ve üst sıralarda kayda geçirildi.

***

Nitekim, TV programında Murat Yetkin'in sorusu üzerine, 12 Eylül askeri müdahalesini beklediklerini kabul etti, ‘‘Zaten Türkiye'de 10 yılda bir darbe oluyordu, pek şaşırmadık’’ dedi.

Peki 12 Eylül rejiminin Türkiye'nin bugün karşılaştığı laik-köktendinci kavgasında hiç mi sorumluluğu yok?

1977-1981 tarihleri arasında CIA Direktörü olan Turner, bizim 12 Eylül paşalarına göre daha açık konuştu:

- Türk ordusunun 1980'de yaptığının uzun vadede iyi mi, kötü mü olduğunu söyleyemem. Ancak bugün yaşadığımız sorunların bir kısmına yol açtığından eminim...

12 Eylül rejiminin yarattığı sorunların büyük bölümü ABD'nin 1970'li yıllarda Sovyet yayılmasını önlemek için oluşturmaya çalıştığı ‘‘Yeşil Kuşak’’ ittifakından kaynaklandı.

ABD o tarihte, Sovyetler Birliği'nin güneyinde Afganistan ve Pakistan'dan geçen, İran üstünden Türkiye'ye uzanan İslami birlik arayışındaydı. Bu plan Afganistan ve İran'da istenen sonucu vermedi.

Türkiye'de hal meydanda...

CIA Başkanı'nın özrü o yüzden:

- Aslında benim de kısmen suçum var. Sovyetler'in 10 yılda çökeceğini tahmin edemezdik. O zaman böyle bir işe girişilmezdi. 12 Eylül rejimi, komünizmle mücadele adına İslami okullar ve ilgili kanunları gevşetti...

***

Turner Türk askerine ciddi hayranlık duyuyor...

Türk ordusunun konumu hakkındaki yorumu da son derece net:

- Biz Batılılar'ın Türk toplumunda askerin yerini anlamamız biraz zor. Yani mevcut idari şekli ve idari kültürü de askeri kökenli. Ülkenizi bugüne getiren o büyük adam da öyle... Türkiye hem Müslüman, hem laik. Ve askerlerin laik kalmasında üstlendikleri rol ülkemde Türkiye'ye güvenen insanlar tarafından takdir ediliyor.

Biliyorsunuz, CIA'nın istasyon şefi, 12 Eylül darbesini Washington'a ‘‘Bizim çocuklar başardı’’ diye duyurdu.

Şimdi o çocukların ağabeyi konuşuyor. Dinlemek lazım.

---