Satılmayan otonun vergisi olmaz!

2019 yılı bütçesinde motorlu taşıtlar üzerinden alınması öngörülen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) geliri 24 milyar TL olarak hesaplandı. Gelirler İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) sektör yetkililerine verdi bilgiye göre hesaplama teşviksiz 500 bin adetlik bir pazar üzerinden yapılmış. Yani 2019 yılı sonunda toplam otomotiv satışları ÖTV ve KDV indirimleri olmadan 500 bin adede ulaşırsa ancak o zaman bütçede yer alan 24 milyar TL’lik ÖTV geliri elde edilebilecek. Ancak 2018 yılında satışların yüzde 35 düşmesinin ardından 2019 yılının ilk 3 ayında devam eden ÖTV ve KDV indirimlerine rağmen toplam pazar ocak ayında yüzde 60 kayıpla 15 bin adedin altına geriledi. Şubat ayında da pazarın geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 57 düşerek 20 bin adet civarında kapanacağı öngörülüyor.

TEŞVİKLİ, TEŞVİKSİZ

Yani sektör uzmanları ve analistler mevcut teşviklerin bütün yıl sürmesi halinde bile yıl sonunda toplam pazarın 350 bin adet civarında kapanacağını düşünüyor. Eğer ÖTV ve KDV indirimleri mart sonunda biterse ve yılın geri kalan dönemi için ek başka tedbirler devreye girmez ve kredi faizlerinde bir düşüş olmazsa o zaman pazarın 300 bin adetler civarında yılı tamamlaması söz konusu. Yani bütçede yer alan 24 milyar TL’lik gelire ulaşmak 2019’da pek mümkün gözükmüyor. GİB’in 500 bin adetlik pazara ilişkin yaptığı hesaplamadan yola çıkarsak, 300 bin adetlik bir pazardan elde edilecek toplam ÖTV geliri 14.4 milyar TL’ye iniyor. Mevcut teşviklerin devam etmesi halinde ise oluşacak 350 bin adetlik pazarla bütçeye eklenecek gelir 16.8 milyar TL’ye ulaşıyor. Yani yıl içinde aksi bir durum olmaz ve piyasa şartları değişmezse, hükümetin motorlu taşıtlardan beklediği ÖTV geliri 7.2 ila 10 milyar TL arasında azalacak. Bu da önemli bir bütçe açığı olarak ortaya çıkacak.

İSTİHDAM KAYIPLARI

Bağımsız analiz firması EBS Danışmanlık’ın Genel Müdürü Erol Şahin’in bu konudaki saptamaları önemli. Şahin, “En düşük ÖTV diliminin matrahına göre, yani yüzde 45 ÖTV ile satılacak 100 bin adet otomobil satışının getireceği ÖTV+KDV tahsilatı 4 milyar 977 milyon TL iken teşvikle oluşabilecek 200 bin adetlik satışın tahsilatı ise 7 milyar 476 milyon TL oluyor” yorumunu yapıyor. Sonuç olarak otomotiv pazarına her açıdan bakmak gerekiyor. Eğer iç pazar daralırsa bu hem Türkiye genelindeki 1000’e yaklaşan yetkili satıcıları vuruyor hem de otomotiv sanayini etkiliyor. Ocak ayı sonuçları ortada, iç pazardaki büyük daralmanın etkisiyle otomobil üretimi yüzde 16, toplam üretim yüzde 12 düştü. Ama en önemlisi pazarın düşmesine bağlı olarak bütçede yaratacağı büyük açık. 10 milyar TL’lik bir açık olmaması için her türlü tedbirin devreye sokulması gerekiyor. Unutulmaması gereken en önemli nokta satılmayan malın vergisi olmaz. Sektör paydaşlarının bunu hükümete çok iyi anlatması gerekiyor.

35 BİN KİŞİ İŞSİZ KALABİLİR

TÜRKİYE’de bir çok büyük markayla çalışan ayrıca Otomotiv Yetkili Satıcılar Derneği (OYDER) ile ortak projelere de imza atan EBS Danışmanlık’ın Genel Müdürü Erol Şahin, pazar şartlarının değişmemesi durumunda sektörde yaşanacak istihdam kayıplarına da dikkat çekiyor. Türkiye’de 724 tüzel kişilik altında 974 plazanın bulunduğunu kaydeden Şahin şunları söylüyor: “2019 yılı için mevcut şartlarda yüzde 30 oranında plazanın kapanması söz konusu. Bu plazalarda şu an 50 bin kişi çalışıyor. Otomotiv üretici firmaların fabrikalarında ise 42 bin 772 adeti işçi olmak kaydı ile toplam 54 bin 595 kişi çalışmakta. Sektörde 300 bin adetlik bir pazar daralması bu fabrikaların 3 vardiyadan 2 vardiyaya düşmesi demektir ki, asgari şartlarda 15 bin yetişmiş otomotiv işçisinin işsiz kalması anlamına gelir. Teşviksiz bir pazarın ulaşacağı en üst nokta 200 bin adet sınırında kalır ki, direkt olarak sektörde 35 bin kişinin işsiz kalmasına neden olacaktır. Dolaylı olarak yan sanayide oluşacak iş kaybının hesabı ise bunun çok ötesinde olur.” 

DÜŞÜK FAİZ İÇİN DESTEK GEREK

VERGİ teşviklerine rağmen otomotiv pazarındaki daralmanın en önemli etkenlerinden biri kredi faizlerinin yüksek olmasından kaynaklanıyor. Bu konuda otomotiv sektörü yetkilileri her fırsatta gayrimenkul sektörüne sağlanan desteklerin benzerinin kendilerine yapılmasını istiyor. Ancak bu noktada devletten beklenti yerine markaların da bankalarla işbirliği yaparak finansman yükünü üstlenmesi büyük önem taşıyor. Erol Şahin bu konuyu şu şekilde değerlendiriyor; “Bugün 200 bin adetlik ek bir satış için gerekli kredi miktarı yaklaşık 14 milyar TL’dir. Yüzde 1.75 oranında olan sıfır araç kredisinin yüzde 0.99 çekilmesi son derece önemlidir. Firmalar ve devlet desteği ile karşılanacak bu desteğin devlet tarafından kamu bankalarınca duyurulması ve araç alımı için kredi çekmek isteyen alıcılara geçmiş sorgulamasında kolaylık sağlanarak uygulanması, satışları ciddi oranda ivmelendirecektir. Bu bağlamda kamu bankalarının riski de araç rehini ile minimum seviyede olacaktır. Aynı desteklemenin sektörün dinamo alıcısı pozisyonunda olan kiralama sektörü için uygulanması mümkündür ki bu sektör için ciddi bir can suyu olur.”

İŞTE 2019’DA YILIN OTOMOBİLİ ADAYLARI

OTOMOTİV Gazetecileri Derneği (OGD), tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenecek olan “Türkiye’de Yılın Otomobili” seçimi için adaylar belli oldu. İki aşamalı yarışmada ‘Yılın Otomobili’ olmak için 21 yeni model mücadele edecek. Otomotiv konusunda uzman gazetecilerden oluşan OGD üyeleri, 11 Mart tarihinde yapılacak ilk oylamada 7 finalist otomobili belirleyecek. Yılın Otomobili’ni belirleyecek ikinci oylama öncesi 9 Nisan tarihinde Intercity İstanbul Park’ta test sürüşü düzenlenecek. OGD üyeleri, 7 finalist otomobili son bir kez daha test etme şansı bulacak. Ardından ikinci oylamaya geçilecek. Bu oylamada her jüri üyesi sahip olduğu 250 puanı adaylar arasında dağıtacak. En fazla puan alan finalist, “Türkiye’de Yılın Otomobili” seçilecek. Birinci olan otomobil, 16 Nisan 2019’da düzenlenecek gala gecesiyle açıklanacak. 2019’da yılın otomobili olmak için yarışacak yeni modeller şöyle;