Kim ne kadar sattı, kimler tarih oldu?

2018 yılının ikinci yarısından itibaren zorlanan ve 2019’un ilk 7 ayında ise yüzde 47 daralan otomotiv pazarı için ağustos ayı da pek parlak geçmiyor. Sektör yetkilileri ve uzmanlar ağustos ayında toplam satışların uzun bayram tatili nedeniyle 18 bin adedin (17.927) altında kalan temmuz ayından biraz daha iyi çıkabileceğini, gerekçe olarak ise markaların son 15 günde devreye soktuğu cazip kampanyaları gösteriyor. ÖTV teşviki (yüzde 10) kadar indirimlerden, sıfır faiz imkanlarına kadar zararı göze alan markaların sunduğu fırsatlarla ağustos ayında toplam satışların 20 bin veya üzerinde olması bekleniyor ki, bu da 8 ay sonunda toplam pazarın 233-235 bin aralığında olacağını gösteriyor. Bu sonuç yüzde 20.79 daralan 2018 Ocak-Ağustos dönemine göre pazardaki yüzde 47’lik kaybın süreceğini ortaya koyuyor.

İLK 5 MARKANIN PAYLARI

İşte böylesine bir ortamda biraz geriye giderek 2004’ten bu yana Türkiye’de ne kadar araç satıldığını, markaların performanslarını ve 16 yıl içinde hangi büyük markaların iç pazardan çekildiğini belirledik. EBS Danışmanlık’ın Hürriyet’e özel Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) verilerinden derlediği sonuçlara göre, Türkiye’de 2004’ten bu yana, yani yaklaşık 16 yılda toplam 11 milyon 445 bin 987 adet araç (otomobil ve hafif ticari araç) satılırken bunun yüzde 70.52’si otomobillerden oluştu. 16 yılda Türkiye genelinde satılan otomobil sayısı 8 milyon 71 bin 266 adet olarak gerçekleşti. Toplam satışlarda ilk 5 marka yüzde 57.18’lik pay alırken, otomobil satışlarında ilk 5 markanın aldığı pay ise 50.42 olarak gerçekleşti. Bu sonuçlara göre Türkiye’de son 16 yılda, yılda ortalama 715 bin 999 adet araç, 504 bin adet ise otomobil satıldı. 2018 yılı ve bu yılın ilk 7 ayında sonuçlar 2016 ve 2017 yılına paralel yani 1 milyona yakın adetlerde olsaydı, toplam satışlar 12.2 milyon adede, yıllık ortalama ise 755 bine ulaşacaktı.

11 MARKA TARİH OLDU

16 yıllık verilere göre ODD’ye kayıtlı otomotiv marka sayısı 53’ten 42’ye inerken, bu dönemde Chevrolet, Tata, Lada, Chery, Daihatsu, Proton, Geely, Chrysler, Lancia, Dodge, Saab, Rover ve MG gibi önemli markaların Türkiye’de araç satışları sona erdi. ODD’ye üye 42 markadan sadece 28’si son 16 yıldır kesintisiz faaliyetlerine devam ederken, Türkiye’ye son giren markalar 5 yıl ile Lexus, 4 yıl ile DS oldu. 16 yılda en düşük performans ise sadece 2 yılda 17 adetlik satış yapan MG markası oldu.

RENAULT ZİRVEDE FORD’UN ENSESİNDE

SON 16 yılda otomobil ve hafif ticari araç satışlarında Ford yüzde 13.77’lik pazar payı ve 1 milyon 576 bin 232 adetle liderken, yüzde 13.30’luk pay ve 1 milyon 522 bin 778 adetle ikinci Renault’un otomobil satışlarında yüzde 15.41’lik payla büyük üstünlüğü var. Ford’un toplam satışlardaki liderliği hafif ticari gücünden kaynaklanırken, otomobilde 5’inci sırada. Hafif ticari araç satışındaki daralmaya bağlı Renault’un kısa sürede Ford’u geçmesi içten bile değil.

İSTEKSİZ DANIŞMANIN SATIŞA ETKİSİ %10

TÜRKİYE’de otomotiv pazarındaki kaybın temelinde 5 temel sebep var. Bunları uygun faizli kredilere ulaşılamaması, alım gücünün düşmesi, araç fiyatlarının yüksek olması, tüketici güveninin ve satıcı motivasyonunun düşük olması olarak sıralayabiliriz. İşte bu dönemde satıcı motivasyonunun düşük olmasındaki en büyük etken olarak vadedilen primlerin alınamaması gösteriliyor. Satış danışmanları şu yorumu yapıyor: “Evet otomotiv sektörü şu an daralma yaşıyor, firmalar zorlanıyor farkındayız. Ama mevcut sattığı araçların primlerini ödemeyen veya kesinti yapan bayiler var. Örneğin distribütör bayiye araç başına vermesi için 300 TL gönderiyor. Bankanın kestiği yasal ücretle 201 TL alması gereken satış danışmanı farklı kriterlerle 40-80 TL arasında prim alıyor. Distribütörün yetkili bayilere en ufak yaptırımı yok. İsteksiz danışmanların satışların düşmesine etkisi en az yüzde 5-10. Hakkını alamayınca ‘Neden satayım?’ diyor. Bazı danışmanlar bunu markaların merkezlerine yazmak için plan yapıyor. Bir bir istifa ediyorlar.” Toplam pazarın daralmasında göz ardı edilemeyecek bir ayrıntı bence.

İLK 10’DA 6 ÜRETİCİ VAR

SON 16 yılda yaptığı satışlarla ilk 10 arasına giren markaların 6’sının Türkiye’de üretimi var. Toplam satışlarda ilk 3 sırada yer alan Ford, Renault ve Fiat, Türkiye fabrikalarında ürettiği araçlarla gücünü artırırken, 5. sırada yer alan Hyundai ve 7. sırada yer alan Toyota’nın Türkiye fabrikalarındaki üretimini son yıllarda hızla artıyor. İlk 10 arasında bir tek Mercedes, otomobil ve hafif ticari araç yerine Türkiye’de kamyon ve otobüs üretiyor. Toplam satışlarda 4, otomobil satışlarında ise yüzde 10.74’lik önemli bir payla ikinci sırada yer alan Volkswagen’in ise üretimi yok. Bu nedenle son yıllarda devletin de Türkiye’de üretim yapması için bastırdığı Volkswagen’in kararını yıl sonuna resmi olarak açıklaması bekleniyor.

LÜKSTE 16 YILLIK FARK 742 ADET

2004 yılından bu yana lüks sınıfta en çok satan marka 218 bin 549 adetle Mercedes olurken, BMW ise 217 bin 807 adetle ikinci sırada. İki Alman marka arasındaki fark sadece 742 adet. Audi’nin 181 bin 289 adetli üçüncü sırada yer aldığı lüks sınıfta, Volvo 61 bin 497 adetli 4’üncü, Land Rover ise 27 bin 329 adetli 5’inci sırada yer alıyor.