5G’de Türkiye’nin gurur payı

2019’da Samsung ve Apple başta olmak üzere önde gelen cep telefonu üreticilerinin yeni cihazlarını piyasaya sürmesiyle 5G hemen herkesin hayatında olacak.

Bu yeni nesil kablosuz teknoloji özetle çok daha fazla bilginin, çok daha hızlı bir şekilde, çok daha ucuza iletilmesini sağlıyor.

Bu teknolojiyi mümkün kılan çalışmaların belki de en önemlisini, Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Erdal Arıkan yaptı.

Yurt içinde ve dışında çok sayıda prestijli ödül kazanan Arıkan’ın geliştirdiği ‘kutupsal kodlama’nın ne olduğunu şurada okuyabilirsiniz: http://panorama.khas.edu.tr/odul-getiren-calisma-kutupsal-kodlama-489

Türkiye Cumhuriyeti’nin dünya çapında başarılı bir vatandaşı olan Arıkan’ın biyografisine de özellikle gençler bir göz atmalı: 

1976’da Üniversite Seçme Sınavı'nda Türkiye birinciliğiyle kazandığı ODTÜ Elektrik Mühendisliği Bölümünde yüksek öğrenime başlayan Arıkan, ABD’deki Caltech’e transfer oldu.

Yüksek lisans ve doktorasını elektronik mühendisliği ve bilgisayar bilimleri alanında M.I.T’de yaptı.

ABD’de M.I.T. bursu alıp öğretim üyeliği yaptıktan sonra Türkiye’ye döndü ve 1987’den bu yana Bilkent Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürüyor.

1983’ten beri yaptığı çalışmaları 2009’daki makalesiyle “kutupsal kodlama” diye kavramlaştıran Arıkan’ın fikirleri önümüzdeki günlerde 5G ve daha birçok teknolojik alanda tüm dünyada uygulamaya geçecek.

Sabırla, sebatla bilim üreterek gelen büyük bir başarı...

Demek ki Türkiye isteyince en zor şartlarda bile (1970’ler) vatandaşını dünyayla yarışabilecek bir şekilde eğitebiliyor, sınavla doğru insanı seçebiliyor ve hatta onu beyin göçüyle kaybettikten sonra geriye bile getirebiliyormuş.

* * *

Peki 5G ikinci bir mobil devrimi mi tetikleyecek, yoksa bunu söyleyenler abartıyor mu?

“Mobil devrim” derken, dünya çapında veri alışverişinin sabit cihaz ve kullanıcılardan, taşınabilir cihazlara ve hareketli kullanıcılara kayması kast ediliyor.

İlk cep telefonlarını kapsayan 1980’li yılların analog 1G’si ile 1990’ların dijital 2G’sini bir kenara bırakırsak, kullanıcı sayısının büyüklüğü bakımından gerçek mobil devrime 2000’lerde 3G ile girmiştik.

Tam bir tarih vermek gerekirse, 3G’ye geçişin dünya çapında hızlandığı, ilk iPhone’un piyasaya çıktığı ve hem içerik hem hizmet sağlayıcıların bu dönüşüm nedeniyle “önce mobil” demeye başladığı 2007 yılı esas alınabilir.

Elbette bu geçişin ardından teknolojinin kitlelere yayılması zaman aldı. İnternette mobil cihazlarda açılan sayfaların oranı 2007’de yüzde 1’in altındayken, 2017’de yüzde 50’yi geçti.

Bu süreç şüphesiz iletişim tarihinde bir devrimdi ve hemen her bireyi, hem şirketi etkiledi.

Peki neden 2010’ların başından itibaren kullanıma giren 4G sessiz sedasız geçip giderken 5G’nin yeni bir devrim yaratacağı söyleniyor?

Gazetecilik öğrencileri, iletişimcilik profesyonelleri ve akademisyenlerle oluşturduğumuz Yeni Medya İletişim Ağı'nda bu hafta bu konuyu tartıştık. (Siz de bu bilgi paylaşım ağına katılmak isterseniz, bana bir e-posta göndermeniz yeterli: ekizilkaya@hurriyet.com.tr )

Kamu ve özel sektörde aktif olarak bu konu üzerinde çalışan ağ üyelerimizden karşıt görüşler geldi.

“Devrim” diyenler, Qualcomm’un 5G için kullandığı “Otomobilin ve elektriğin icadı kadar önemli” ifadesini hatırlatarak şu örnekleri veriyor:

- Hız ve işlev: Bugün 4G’de bile mobil internet kullanırken bazen veri akışı yeterince hızlı olmadığından videoların donduğunu veya kalitesinin düştüğünü görüyoruz. 5G ile bu durum tarihe karışacak, 4K videoları bile seyir halinde kesintisiz izleyebileceğiz. Çünkü 5G hızı 4G’nin 20 katı.

- Fiyat ve kapsam: Bugün cep telefonundaki internet paketiniz daha pahalı olduğu için bir şeyler indirmek istediğinizde eve gitmeyi bekliyorsunuz. 5G ile mobil veri planları o kadar ucuz hale gelecek ki, bir şeyler indirmek istediğinizde artık evdeyken bile Wi-Fi’dan çıkıp mobil bağlantıya geçeceksiniz.

5G’nin, gerekli cihazları satan firmalar tarafından abartıldığını söyleyenler ise şu noktalar üzerinde duruyor:

- Hız ve işlev: Milyonlarca insan için 4K videoyu kesintisiz izletmenin kat kat ötesine geçen bir hız pek bir işe yaramayacak. 5G’nin hızı sadece “Nesnelerin İnterneti” ve sanal gerçeklik gibi yeni nesil uygulamaların mobile taşınmasını hızlandıracak. Örneğin aynı anda yüzlerce sürücüsüz otomobilin birbiriyle sürekli iletişim halinde kalması 5G ile mümkün olacak.

 - Fiyat ve kapsam: 5G ek altyapı maliyetleri nedeniyle en azından başlangıçta çok da ucuz olmayacak. Milimetre dalga boyunda iletişim için çok daha sık aralıklarla baz istasyonu kurulması gerektiğinden sadece şehirlerin en yoğun noktalarında 20 kat daha hızlı internet mümkün kılınacak. Kırsal kesimde ise hız 9 kat kadar artabilecek.

Her iki görüşün de ortak noktası şu: Önemli olan hangi ülkelerin veya hangi şirketlerin 5G’ye daha önce geçtiği değil, kimlerin 5G’yi daha etkin kullandığı olacak.

Mesela bu işi hem devleti hem özel sektörüyle çok ciddiye alan, “şov” için değil sahiden “işini görmek” için 5G, yapay zeka ve otonom araçlar gibi konulara yatırım yapan Singapur’u dikkatle izleyin.

Türkiye’ye gelince; bu alanda yerli teknolojiyi artırmak üzere yatırım ve teşvikleri gözden geçirirken, 5G’nin temellerinden birini bir Türk bilim insanının attığını bilmek moralli bir başlangıç sağlayabilir.