Uçtu uçtu borsa uçtu

Yine biliyoruz ki, dolar bazında 10 ayda yüzde 50 kazanç sağlayanların bu kesimin çoğu Türk değil, yabancıdır. Kendi ülkelerinde pozitif getiri sağlayamayan Avrupalılar, ne kadar riskli olursa olsun, Türk borsasına oluk, oluk para akıttılar. Önceleri tereddüt geçiren portföy yöneticileri, atak meslektaşlarının kazançları gördükçe “ne kadar geç, o kadar erken” deyip balıklama İMKB’ye daldılar. Yetmedi şimdi de Türk Tahvillerine yumuluyorlar. Sonunda bizim borsa uçuk da, uçtu. Bu durum bana eski bir şiiri, borsalaştırma ilhamı verdi:
Ey borsa endeksi!
Yüksel ki, yerin bu yer değildir,
Düşüşe geçmeden portföy boşaltamayanın,
Bugüne kadar kâr etmiş olması hüner değildir.

FAİZ AŞAĞI BORSA YUKARI

Borsa endeksinin inip çıkmasını açıklayan temel ilişki “faiz aşağı –borsa yukarı” kuralıdır. Ancak borsa hareketlerini etkileyen başka hususlar da vardır. Bu yüzden bazen, faiz ve borsa birbirine terse değil aynı yönde hareket eder. Borsa, biri “temel” diğeri “teknik” olmak üzere iki yöntemle analiz edilir. Temel analiz, daha çok hisse bazında yapılır. Hangi şirket hem büyüyor, hem de kârını arttırıyorsa, o şirketin değeri artacak demektir. Çünkü son tahlilde önemli olan “fiyat-kazanç” oranıdır. Teknik analizin esası ise davranış bilimidir. Üzüm üzüme baka, baka kararır misali, borsacı da borsacıya baka, baka alım veya satım yapar. Teknik analiz endeks grafiğine bakarak yapılır. Doktorların, kardiyografiye bakarak kalp krizi ihtimalini öngörmeleri gibi borsa esnafı da iniş ve çıkışları önceden kestirir. Teknik analiz, temel analizle birlikte yorumlanarak hangi hisselere yatırım yapılacağına karar verilir. En emini, bir de “içeriden bilgi” almaktır ama o yöntem de ahlaka ve yasalara aykırıdır.

DÜŞMEZ KALKMAZ BORSA YOKTUR

Çıkıp da inmeyen, düşüp de çıkmayan borsa olmaz. Dalgalanma açısından bizim İMKB en fazla hareket eden borsaların başında gelir. Ama bildiğime göre düşüş rekoru Japonya’dadır. 1990’da iş için Tokyo’ya gitmiştim. O gün Tokyo borsası 39 bin seviyesine çıkmıştı. Sadece borsa değil Tokyo’da arsa fiyatları da uçmuştu. Kral sarayı ve bahçesinin çevresiyle birlikte Manhattan adasının tümünden daha değerli olduğu söyleniyordu. Japon borsası bu tepeden inişe geçti ve 8000’ler geriledi. 2005’te 17 000’lere çıktı.  20 yıl sonra bugün 8700 dolayında bulunuyor.

İMKB NE ZAMAN İNİŞE GEÇER

Ekonomi yavaşlama sürecine girmiştir. “endeks, sanayinin aynadaki görüntüsüdür” kuralına göre, reel sektör gerileyince bir süre sonra borsanın da düşmesi gerekir. Ancak reel faizlerin sıfırın altına düştüğü ve daha bir süre bu düzeyde kalacağı söyleniyorsa, borsa kolay, kolay düşmez. Geriye tek ihtimal kalıyor, “öncü yabancılar” kârlarımızı realize edelim, sonra tekrar geliriz derse, işte o zaman İMKB ciddi bir düşüş kaydedebilir. Düşüşle birlikte döviz fiyatları da artar. Yoksa uçuşa devam...
Son Söz: Eşek küçüktür, ama  on deveye yol gösterir.�