Enflasyonun meyvası ve çekirdeği

Dolayısıyla eylül ayı sonunda gerçekleşen % 9,24’lük yıllık enflasyon oranı, ekim sonunda gerileyecektir. Bu durum “enflasyon düşüyor” şeklinde takdim edilecektir. Ancak enflasyon, beklenildiği kadar da düşmeyecek ve yılsonunda, resmi tahmin olan % 7.5’tan büyük çıkacaktır. Enflasyon rakamları yorumlanırken, “çekirdek” enflasyonun artmadığı söylenecek ve beklenen düşüşün gerçekleşmemesinin suçlusu olarak “domates ve saz arkadaşları” gösterilecektir.
* * *
Bu argümanın amacı, varlığını fiyat istikrarına adamış Merkez Bankası’nı savunmaktır. Denecektir ki; Merkez Bankası, sadece çekirdek enflasyonla mücadele edebilir. Çünkü Banka’nın elindeki silahlar “enerji ve gıda maddesi” fiyatlarındaki artışlara karşı etkin değildir. Bakınız çekirdek enflasyon düşüyor; Banka’nın yapacağı bir şey yoktur. Bundan sonrasında sorumluluk hükümettedir. Hükümet sıkı bütçe (diğer adıyla Mali Kural) uygularsa işte o zaman enflasyon düşer.  Bu arada hatırlayalım merkez bankalarının enflasyonla mücadele silahları ikidir. Birincisi piyasadaki para miktarı diğeri de kısa vadeli faizlerdir. Ancak “yüksek faizi” enflasyon denilen illetle savaşmanın en önemli ilacı olarak görenler bu savunmayı yetersiz bulacak ve en kısa zamanda Banka’nın faiz artırımına gitmesinin gerekli olduğunu ve bunu beklediklerini söyleyeceklerdir.�
* * *
Geçenlerde, Merkez Bankası eski başkan yardımcısı iktisat profesörü Fatih Özatay’ın köşe yazısında bir tablo gördüm. Meğer bu çekirdek enflasyon, uzun süredir enflasyondan düşük çıkıyormuş. Hâlbuki ben, söylenenlerden “TÜFE oranı döner dolaşır, çekirdek enflasyon oranıyla çakışır” dendiğini sanmıştım. Meğer
kazın ayağı öyle değilmiş veya köprülerin altından çok sular geçmiş ve enflasyon, kendi çekirdeğinden kopmuş. TÜFE (TÜketici Fiyat Endeksi)’nin yeni İngilizcesi “CPI” yani “Consumer Price Index” tir. Yani Türkçesiyle aynıdır. Eskiden buna “Cost of Living Index” yani “Geçim Maliyeti” denirdi. Bu hesabı yapmanın amacı, ücret gelirleriyle geçinenlerin, yıllık maaş zammı oranını bulmaktı. Dolayısıyla “çekirdek enflasyon” diye bir kavramın, TÜFE’nin maksadıyla bir ilgisi yoktur. Çekirdeğin seyri, para politikalarını saptamak bakımından Merkez Bankası yetkilerini ilgilendirir.�
* * *
Enflasyon arttı, ama çekirdek enflasyon o kadar artmadı diye teselli olunacak bir hal yoktur. Meğerki çekirdek enflasyon, genel enflasyonun öncü göstergesi olsun.
* * *
Son Söz: Her meyvenin çekirdeği yenmez.