Koza Han ve tarihi eserler hepimizindir 

530 yıl önce iyi bir mimar, çalışkan ve yetenekli ustalar, kalfalar ve işçilerin emekleriyle inşa edilen, ipekböceği kozasının alınıp satıldığı ticaretinin döndüğü, konaklamaların yapıldığı eser günümüze kadar ufak tefek onarımlarla geldi. 
Taş gibi bir eserdir Koza Han. 

Hanlar o günün ticaret merkezleri. 
Tüccarlar, yolcular konaklar, kervanlar, develer, atlar bağlanır, mal alınır satılır, yenilir içilir… 
Ticaret merkezi işte… 

* 

Hanın üst ve alt katları bir medeniyetin hayata bakışını yansıtır.  
Estetik, rahat ve aydınlık var hikayenin özetinde…  
Hele han meydanının tam ortasındaki o şadırvan ve mescid…  
Merdivenlerinden adım adım yükselirken tarihin ruhuna dokunduğunuzu hissedersiniz.  
Ne güzel ve zariftir, sanat ruhu ve inceliğini orada görebilirsiniz… 

*  

Koza hanın üst katında dükkan vitrinlerini seyretmek,  
İpekleri, eşarpları, şalları, hediyelik eşyaları, gümüş takıları, çeyizlikleri, havluları, giysileri, dokumaları görürsünüz, Keyifli alışveriş yaparsınız. 

ÖYLE BİR YER Kİ 

Ulucami, Koza Han, Orhan Cami, 
Alt tarafında Kapalıçarşı, 
Önlerinde meydan, süs havuzu… 
Yaşlısı, genci nefes alır. 
Öyle bir yer işte… 
Yan taraftaki tarihi belediye binasını da eklemeliyim. 
Hanlar bölgesinin en aynalı bölgesi, seyrine doyulmayan yeri… 

GÜNDEMDEKİ KOZA HAN 

Koza han bugün Bursa’nın ve Türkiye’nin gündeminde! 
2021’in ilk vukuatı Koza Han’da gerçekleşti dersek yeri var… 

* 

Hanın meydanında tadilat, tamirat ve yenileme işine başlanmış. 
Arnavut taşları yer yer sökülüp kaldırılıyor, bir kısmı kalıyor ama onlarında üzerlerine kesme taş plakalar döşeniyor. 
Büyükşehir Belediyemiz daha estetik olacağını düşünerek böyle bir düzenleme yapıyor. 
Zaten daha önceleri de yüzeylere çeşitli kaplamalar yapılmış!.. 

* 

Bursa Kozahan’ı konuşuyor. 
Çevre dernekleri, akademik odalar, şehir plancıları, tarihçiler, fotoğrafçılar, sanatçılar, siyasetçiler, kente dair düşünceleri ve kaygıları olanlar konuşuyor. 
Medya yazıyor, çiziyor. 
Konuşulmasında sakınca yok. 
Zira burası sadece Bursalıların değil, ülkenin, hatta dünya mirasına ait bir yer… 
Böyle bakmalıyız, yoksa sanat eserlerimizi tek tek yitirebiliriz! 

* 

Tartışmalar, eleştiriler ayyuka yükselince Büyük Şehir Belediye Başkanı da yapılan işi savunan açıklamalar yaparak, “Ne yapılıyorsa Anıtlar Kurulu kararıyla yapılıyor” diyor. 

* 

Anıtlar Kurulu..! 
Değil taşı, döşemeyi sökmek eski yıllarda olsa çivi çaktırmazdı. Böylesi işler aklımızdan bile geçemezdi! 
Anıtlar Kurulu da eskisi gibi değil! 

MEKANIN SAHİBİ GELDİ 

Dün, durun hele, ‘mekanın sahibi geldi’ dercesine inşaat sahasında dolaştım, imalatları yerinde gördüm. 
Esnaflarla konuştum. 
Objektif bir yorum yapacak olursak; gereksiz, zamansız ve uygunsuz bir iş yapılmış burada… 
Belediye elbette iyi niyetlidir. Ama niyet iyi olsa bile imalat öyle gözükmüyor. 

* 

Koza Han’ın çay-kahve işletmeleri tarafından ‘çirkin ve düzensiz’ bir şekilde kullanılan Arnavut taş kaplı yüzeyi şimdi kullanılamaz durumda. 
Öbek öbek kum yığınları, taşlar, borular, hortumlar, kablolar öyle kalakalmış. 
Ters dönmüş inşaat el arabası sanki ‘harç bitmiş amele paydos’ mesajı veriyor. 
Yüzeyin bir köşesi blok taş ile kaplanmış, diğer köşelerin kaplamaları yapılan eleştiriler sebebiyle sökülmüş… 
Vaziyet iyi görünmüyor! 

* 

Şunları sormalıyız;  
Tadilata ihtiyaç var mıydı? 
Han sakinleri ve esnaf bu işin neresinde? 
Proje hakkında esnaf ve resmi kurumlar bilgilendirilmiş, danışılmış, görüşleri alınmış ve sürece katılmış mıydı? 
Anıtlar Kurulu onay vermiş, inşaat başlamışsa çalışma niçin durdurulmuş?  
Yapılan kaplama ve taşlar neden sökülmüş?.. 

* 

Bir yerde yanlış yapılmış! 
Derdimiz suçlamak falan değil, her yapılandan ders çıkartılmasını sağlamak. 
Tarihi mekanlarda bir tadilat, onarım veya restorasyon yapılacaksa aceleye getirmemek.  
Derdimiz budur efendim. 
“Kırk kere ölç, bir defada kes” derler meslek erbapları. 
Kırk kere düşün ve hesapla, bir kerede uygula yani… 

12 EYLÜL VE TARİHİ ESERLER 

Bakınız Koza Han’ı konuşuyoruz. 
Sizi kırk yıl önceye götüreyim. 
12 Eylül 1980... ‘80 İhtilali’ olmuş 5 General yönetimi ele geçirmiş, konseyi kurmuştu. 
Verilen emirler şak şuk anında yerine getiriliyordu. 
Çekirge’de, Vakıflar’a ait tarihi Kervansaray hamamı o şak şuk arasında el değiştirmişti… 
Neyse… 

* 

Gelelim Kozahan’a… 
O günlerde Ulucami ile Koza Han arasında inşaatlar başlamış, bugün varlıklarını sürdüren iş merkezleri yapılmıştı. 
Birkaç kişi kem küm edebilmiştik ancak! 
Tarihi mekanın kalbine kara saplı bıçak gibi yeni binalar saplanmıştı da milletin gıkı çıkmamıştı… 
Hey gidi hey… 
Aynı Kiremitçioğlu mahallesine dikilen ‘Doğanbey TOKİ’ gibi… 
Zihniyette bir milim sapma olmamış! 
Kentin kadim sulieti değişmiş kimin umurunda… 

KOZA HAN HERKESİNDİR 

Her şeyden önce capcanlı bir ticaret merkezidir hatta Koza han yerli ve yabancı turistlerin, gezginlerin Bursa’da ilk göreceği yerdir. 
Film, video, fotoğraf, selfi çekimlerinin eşsiz mekanıdır. 
Uğrak yeridir. 
Çay-simit sahasıdır. 
Cumartesi günleri bizim de kuru yemişli, çaylı kahveli sohbet yerimizdir.  
Koza han herkesindir… 
Böyle olduğu için burasıyla ilgili herkes konuşabilir! 

* 

Olan biten için esnaf suskun! 
Alt kat ve üst kat esnafları farklı düşünüyor. 
Uygulama için maliklerin ve işletme sahiplerinin fikirleri alınmamış! 
Onlara soran olmamış!.. 
Ne büyük eksiklik. 
Koza Han Derneği’nin de doyurucu açıklaması yok!.. 

BEN YAPTIM; OLMADI 

Tarihi mekanlarda yapılacak çalışmalar özen, dikkat, bilgi ve deneyim ister, taraflarla işbirliği ve ortak akıl ister... 
“Ben yaptım oldu” anlayışı böylesi mekanlara zarar verir!. 

* 

Onarımla ilgili tabela aradım; işin adı, süresi, maliyeti, yüklenici firma, proje sahibi, mimar, denetleyici kurum, proje görseli gibi bilgiler…  
Göremedim!.. 
Ya da görünür bir yerde değildi… 

* 

Tarihi eserlere sahip çıkmalıyız. 
Atalarımızdan, eski medeniyetlerden emanet olarak gelen bu kültür ve sanat yapılarını gelecek yüzyıllara nasıl taşıyabiliriz! 
Kaygımız bu olmalı. * 

Bursa belediyelerinin tarihi eserlere büyük bir ilgi alaka ile yaklaştıklarını belirtmeliyim. 
Halkın ve tüm kesimlerin takdirini kazanmak yerel yöneticiler için gurur kaynağı. 
Burada iş aceleye getirilmiş ama yanlıştan dönülmüş. 

* 

UNESCO Dünya Mirası listesinde olan Koza Han’ın kapısından başlayıp içeride devam eden sorunlarına, ilavelerine, işletme ve yerleşme düzenine de bir göz atılmalı…