Fetih’ten Kurtuluş’a Bursa

Zafer tadında kutlanan, fetih ve kurtuluş törenleriyle geleneksel hale gelen anmalarla mutlu oluyoruz.
Kutlamaların, zaman zaman coşkulu, zaman zaman da sönük olması günün manasını, değerini hiç azaltmıyor.
* 
İstanbul’un, İzmir’in, Trabzon’un, çok sayıda kentle birlikte Bursa’mızın da fetih ve kurtuluş öyküleri bulunuyor.
Elbette, kent kültürüne katkı sağlayan, dayanışmayı artıran ve yerleşimi özel kılan bu kutlamaların gerekli ilgiyi görmesi kent belleği açısında da önemli oluyor.
Maraş’ın ‘Kahraman’, Antep’in ‘Gazi’, Urfa’nın ‘Şanlı’ olmasının o kentlere ve kentlilere özellik katması gibi...

GÜN MÜ, HAFTA MI?

Fetih ve kurtuluş törenleri her daim, daha anlamlı, daha canlı ve daha etkin programlar içermeli.
Belki de bunun için her yıl değil de beş yılda bir yapılsa mesela...
Gün olarak değil, hafta şeklinde, dikkat çekici, iz bırakan faaliyetler olsa...
Öğrencilerin ve tüm halkın katıldığı, sergiler, toplantılar, konferanslar, resmi geçitler, fener alayları, filmler, folklor ve müzik gösterileriyle dopdolu faaliyetler...
*
Fetih haftası, Kurtuluş haftası...
Gün mü, hafta mı daha etkili olur?
Aslında bunu tartışabilmeliyiz...

6 NİSAN 1326

Çağlar boyunca kültür, sanat ve ticarete öncülük eden tarihi bir kentten, Bursa’dan söz ediyoruz.
Milattan önce 4. yüzyıldaki Bitinya devletini, şehrin 4 bin 500 yıllık geçmişini biliyoruz.
Bununla birlikte Akçalar Aktopraklık kazılarında rastlanılan buluntular ve uygarlıklar ile şehrin artık 8 bin 500 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu belirtiyoruz.
* 
Binlerce yıldan beri Türk milletine beşiklik eden Anadolu’nun her bir köşesinin tarihi hikayesi vardır.
Son bin yılın başında Bursa, Selçuklu Türk devletinin batı ucundaki bir yerleşimdir.
Selçuklu’nun yıkılışı Osmanlı’yı doğurmuştur.
* 
Selçuklu beyi Osman için Bursa, alınması gereken bir hedefti.
Osman Gazi kenti kuşattı. Kuşatma yıllarca sürdü.
Sağlığı bozulan Osman Bey cepheyi oğlu Orhan Gazi’ye bıraktı.
Kuşatmanın 23 yıl sürdüğünü söyleyen de oldu, 9 yıl sürdüğünü de...
Kuşatmayla iyice bunalan Bursa tekfuru, tahrip olmadan, kapıları açarak, halkla beraber kapıda karşılayarak kenti teslim ettiğinde takvimler 6 Nisan 1326’yı gösteriyordu.
* 
6 Nisan 1326 Bursa’nın fethidir.
Böylelikle Bursa, Türk devletinin yeni başkenti oldu.
Bursa’nın fethi ile Doğu Roma İmparatorluğu‘nun (Bizans) Güney Marmara’daki etkinliği de sona erdi.
İpek ticareti de el değiştirdi.
Genç devlet önemli bir ekonomik kazanıma sahip oldu.
Kent tam bir cazibe merkezine döndü. Diğer kentlerde ki abdallar ve akıncı beyleri Bursa’da toplanmaya başladılar.
*
Zaman içerisinde hak ettiği yere gelen Bursa, Payitahtın hemen yanı başında ona güç veren bir kent görünümüne kavuştu.
6 padişah ile 20 şehzadenin mezarı Bursa’dadır.
Osman Gazi, Orhan Gazi, Yıldırım Beyazıt, Çelebi Mehmet, 1. Murat ve 2. Murat artık Bursalıdırlar.
* 
Evliya Çelebi, “Üzerinde nur dolaşan ruhaniyetli bir şehirdir” diye nitelendirdiği, Emir Sultan ve Üftade hazretleri gibi birçok manevi bekçisi bulunan, kaplıcaları, hamamları, camileri ve türbeleriyle günümüze ulaşan, tarım, ticaret, turizm, endüstri ve sanayi kenti olan Bursa, Cumhuriyet Türkiye’sinin de gözbebeği illerindendir.
Böylesi tarihi kentte yaşamak insana tarifsiz bir huzur veriyor.
 
KURTULUŞ ZAMANI

Bursa’nın fethini konuştuğumuz her an, aklımıza bu kentin Yunan işgaline uğraması ve yeniden fethi gelmelidir.
Osmanlı devletinin yıkılışının acısını en derinden hisseden kentlerden birisi olan Bursa, 8 Temmuz 1920 tarihinde Yunan işgaline uğrar.
Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti Bursa’nın düşmesi, Kuvayı Milliye’de büyük bir moral çöküntüsüne neden olmuş, bunun üzerine Meclis kürsüsü ‘Puşide-i siyah’ denilen kara bir örtü ile kaplanmış.
Mecliste;
O kara örtüye baktıkça utandık.
Ona baktıkça üzüldük.
Ona dokundukça kinlendik.
Onu gördükçe zafere inandık.
Ve o an geldi, başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde ki Türk Ordusu, Büyük Taarruz harekatına girişti.

KARA ÖRTÜ KALDIRILDI

Düşman çizmesiyle kirletilen vatan toprağı kurtarılırken, esir şehirler teker teker hürriyetlerine kavuştu.
11 Eylül 1922 tarihinde de Türk askeri Bursa’ya girdi.
Meclis kürsüsündeki o kara örtü tam 2 yıl, 2 ay, 2 gün sonra oradan kaldırıldı.
* 
Biz bu tarihi günü her ne kadar “Bursa’nın kurtuluşu” olarak kutlasak da aslında bu bir fetihtir.
Bursa iki kez fethedilmiştir.
6 Nisan 1326‘da Orhan Gazi tarafından 1. fetih, 11 Eylül 1922 tarihinde de Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından 2. fetih gerçekleştirildi.