Sağlık

Dr.Gündüz TEZMEN

Şofben zehirlenmesi

HAVALARIN soğumaya başlamasıyla basınımızda ısıtma araçlarından zehirlenmelerle ilgili haberlerin yoğunlaştığını görüyoruz. Son günlerde bu yönde en yoğun olarak, şofben kullanımı nedeniyle olan ölümleri görüyoruz. Yıllardır devam eden, ’şofbenden sızan gazdan zehirlendi’ şeklindeki haberler de bunlar arasında yer alıyor. Haberin yaklaşımı bu şekilde yanlış olunca, uyarıcı etkisi ortadan kalkıyor. Yıllardır sürüp giden bu ölümler devam ediyor ve her olay gazete sayfalarında birkaç satır olarak kalıyor.

Öncelikle, tüp gaz olarak adlandırılan LPG gazının zehirli olmadığını belirtmek istiyorum. Eğer gaz sızması söz konusu olsaydı, zehirlenme yerine, yangın ve büyük bir patlama olurdu.

Bazı olaylarda gördüğünüz gibi, sızan gaz havayla karıştığı zaman, yanıcı özellik kazanıyor. Bir elektrik düğmesinin açılması sırasında oluşan minik kıvılcım bile, bu karışımın patlamasına ve yanmasına neden olur. Hiçbir kıvılcım ve ateş olmadan sızan gazın, her tarafı kapalı olan bir odayı doldurması halinde, gaz havanın yerini alacağı için, bu ortamdaki bir kişinin havasızlıktan ölmesine neden olacağı düşünülse bile, gaza katılan özel koku, uykuda olan bir kişiyi bile uyandırarak, bu sonucu önleyici olacaktır.

’’Öyleyse bu insanlar neden öldü’’ dediğinizi duyar gibi oluyorum. Bu olaylardaki ölüm nedeni, gazın yanması sırasında, banyo odasında bulunan havadaki oksijenin tamamına yakın bölümünün kullanılması sonucu oksijen yetersizliğidir.

Bilindiği gibi, bir maddenin yanması için oksijene ihtiyaç var. Şofbenler de içinden geçen suyu anında ısıtmak için, bol alevle yanan gereçlerdir. Hele uzun süren bir banyo sırasında, çok bol miktarda oksijen tüketilir.

Banyo yaparken ıslak ve çıplak olduğu için, herkes buranın sıcak olmasını ister ve bu nedenle kapı ve pencereler sıkı sıkı kapatılır. Böylece oksijeni bol, taze hava girmesi engellenmiş olur. İnsanın yaşaması için de oksijen gereklidir. Banyo odasındaki oksijen, gazın yanmasında kullanılınca, banyo yapan insanın yaşaması mümkün olamaz.

Bu durumda hatıra, ’’insan havasız kaldığını, ölmekte olduğu fark etmez mi’’ sorusu gelebilir. Evet, oksijensizlik bazı belirtiler verebilir ama, başlangıçta bunun farkına varılmayabiliyor. Farkına varıldığında da ileri derecede güçsüzlük ve kas krampları nedeniyle, hareket ederek bu ortamdan kurtulmaya imkan bulamıyor.

Şofben banyo dışına takılmalı

Öncelikle, her tarafı kapalı, hava almayan, küçük mekanlarda, yanma suretiyle ısıtan cihazların kullanılmaması gerekir. Özellikle banyo gibi, hava dolaşımının az olduğu yerlerde kalorifer yoksa, banyo odasının ısıtılması için, duvara asılan elektrikli ısıtıcıların kullanılması yararlıdır.

Dikkat edilecek husus, bu aletin su sıçramayacak bir yere konulmasıdır. Su ısıtmada da mümkünse elektrikli termosifonlar kullanılmalıdır. Eğer şofben kullanılmak isteniyorsa, bu cihazın banyo dışında bir yere monte edilmesi şarttır. Ülkemizde bu yönde bilinç ve zorlayıcı hükümler olmadığı için, şofbenlerin çoğu banyolara takılmaktadır. Hele son zamanlarda ’Kombi’ adıyla pazarlanan kat kaloriferi ve su ısıtıcısının bir arada olduğu cihazların, eğer hermetik özellikte yani kullanacağı havayı dışardan alan türde değilse, banyolara kesinlikle takılmaması gerekir.

İyi Çeken Bir Bacaya bağlanmalı

Şofbenlerin banyoya takılmış olması halinde, bacayla bağlantısının iyi olmasına dikkat edilmelidir. İyi çeken bir bacaya bağlanmamış şofbenlerde, yanmış, oksijeni tükenmiş hava, banyo içinde kalacağı için tehlike daha büyüktür. Şofbenin kullanılması süresince, banyo odasına taze hava girişi sağlanmalıdır. Kapının ya da pencerenin hafifçe aralanması oksijenli hava girişini sağlayacaktır.

Şofbenle suyu ısıtırken, havanın ısınması için, seyyar soba, piknik tüpü gibi, yanma suretiyle ısı veren bir cihazın daha banyoya alınması çok büyük tehlikedir. Bunun yerine, yukarıda da değindiğim, elektrikli ısıtıcılar tercih edilmelidir.

İlk yardım

Banyo yaparken durumunun kötüleştiğini fark ederek dışarıya haber vermeyi başarabilen kişilere ilk yardım uygulanması gerekir. İlk olarak yapılması gerekli şey, şofben gibi, soba gibi oksijen tüketen cihazların söndürülmesidir. Daha sonra kapı ve pencereler açılarak oksijenli hava girmesi sağlanmalı ve hasta açık havaya çıkartılmaya çalışılmalıdır. Hastanın nefes alıp almadığı ve kalbinin atıp atmadığı dikkatle kontrol edilmeli, kalbi atmıyorsa, kalp masajı, solunumu yoksa yapay solunum yapılarak en kısa zamanda tıbbi yardım sağlanmalıdır.

Diğer ısıtıcılar da aynı

Gazetelerde haberler çıktığı için olayı şofben açısından ele alarak inceledik. Yanma şeklinde ısı üreten borusuz bütün ısıtıcılar için aynı kurallar geçerli. Benzer şekilde bacanın iyi çekmediği tüm ısıtıcılar benzer tehlikeleri taşıyor. Kullandığınız sistemin ne gibi riskler taşıyacağını lütfen iyi öğrenip en küçüğüne varıncaya kadar, tüm önlemleri almayı ihmal etmeyin.

Mektup adresi: Dr.Gündüz Tezmen, Hürriyet Gazetesi Medya Towers Güneşli 34544-İstanbul

FAKS: (0 212) 677 01 39

E-MAİL: gtezmen@hurriyet.com.tr