Sağlık

Gündüz TEZMEN

Okur mektupları

Paslı çivi ve tetanos hastalığı

Kocamın ayağına bir süre önce paslı bir çivi batmıştı. O sırada ayağı şişti. Acaba kocam tetanos mu oldu? Tetanos nasıl olur? Belirtileri nelerdir? Beni bu konuda acele aydınlatırsanız memnun olurum?

S. S. / İZMİR

Daha önce de yazdığım bu konuyu son depremde güncel hale geldiği için tekrar ele almak istiyorum. Sizlere sıklıkla yaptığım tavsiyeyi hatırlatmak istiyorum, bu köşenin de bir örnek oluşturduğu sağlıkla ilgili, ciddi ve bilimsel yazıları devamlı okuyarak sağlık bilginizi genişletmeniz ve hangi durumda ne yapılabileceğini öğrenmenizdir. Yoksa, başınıza bir olay geldikten sonra mektup yazarak bunun cevabını beklemek, bazen telafisi güç gecikmelere yol açar.

Bunu yazmamın nedeni tetanos hastalığının tedavisinin güç, önlenmesinin kolay olmasındandır.

Bir kere, pas ile tetanosun bir ilişkisinin olmadığını bilmek gerekir. Pas, demirin oksitlenmesidir. Demir oksiti de hastalık yapmaz. Tetanosa neden olan etken, mikrobun tohumları demek olan, sporlarıdır. Bu sporlar en çok gübreli, kirli toprakta bulunur. Bu nedenle pas olsun ya da olmasın kirli her türlü yaradan tetanos mikrobu alma ihtimali vardır. Tetanos mikrobunun bir özelliği de oksijensiz ortamlarda üreyip yaşayabilmesidir. Bu nedenle yaranın derin olması tetanos ihtimalini arttırır. Örneğin, yüzeysel bir sıyrık, ne kadar geniş olursa olsun tetanos ihtimali taşımaz da ayağın altına batan bir çivi ya da sivri bir başka cisim, bu yönden daha büyük risk yaratır. Yaraların oksijenli suyla yıkanması bu amaçladır. Kimyasal adı hidrojen peroksit olan oksijenli su, dokuyla temas ettiğinde, köpürerek serbest oksijen açığa çıkarır. Serbest oksijen de başta tetanos mikrobu olmak üzere birçok mikrobu öldürücü etki yaratır. Yaranın kanaması da, hastalık ihtimalini azaltan bir etkendir. Hem kanla birlikte mikropların da atılması, hem de kanın bağışıklık cisimcikleri yoluyla mikrobu alt etmesi hastalıktan koruyucudur.

Bütün bu önlemlerden daha etkilisi aşıdır. Küçük de olsa yaralanma ihtimali fazla olan mesleklerde çalışan kişilerin 5 yıl arayla tetanos aşısı olması çok gereklidir. Aşısı yapılmamış ya da yapıldığı halde üzerinden çok zaman geçmiş kişilere, yaralanma halinde tetanos serumu da denilen immünglobulin yapılır. Serum, başka canlılarda hazırlanmış hazır bağışıklık cisimciklerini aktaran bir sistemdir.

Eşinizin ayağının şişmesi, tetanosa yakalandığını göstermez. Bu, mikrop kapmasının bir belirtisidir. Ancak bu belirti, tetanos mikrobu almadığı yolunda da bir garanti vermez. Eşinizin bir doktora başvurarak antibiyotik tedavi olması gerektiği kanısındayım. Bu doktorla tetanos riskini de konuşmalısınız. Eğer daha önceden yapılmış tetanos aşısı yoksa, önce serum ardından da tetanos yapılması gerekecektir.

Eşinizin durumuna benzer olaylar son depremde sık görüldü. Gerek enkaz altından kurtulanlar, gerekse yardım ekipleri sık sık yaralanmalarla karşılaştılar. Bu, evdeki eşyadan çıkan çivinin batmasına benzemiyor. Bu nedenle küçük sıyrıklar dışında, özellikle batma ve derin yaralanma türünde olanların hepsinin tetanosa karşı bağışıklanması gerekir.

Tampon kullanayım mı?

R. K. / ALMANYA

Adet kanamaları sırasında vajina içine tampon konulması, kızlık zarını zedeleyebilir. Bu tamponlar boru tarzındaki cihazları ile vajina içine sokulmakta, daha sonra tampon içeride bırakılarak, cihaz çıkarılmaktadır. Bu sırada kızlık zarındaki açıklığı çok fazla ve zarı elastik olanların dışındakilerde zar yırtılır. Kaldı ki bu tür tamponlar kanı içeride tuttuğu için, sık sık değiştirilmezse, mikrop üremesi ve kan zehirlenmesi gibi ciddi bazı sağlık sorunlarına da yol açabiliyor.

Bel fıtığı olamaz

T. Kolluk / ALMANYA

Kollarınıza, boynunuza ve dizinize giren ağrıların bel fıtığı ile bağlantısı olamaz. Sanıyorum, sizde ayrıca romatizmal bir hastalık da var. Bunun tetkikinin de yapılması gerekir. Burunla ilgili şikayetlerinize gelince, sinüzit olmanızın nedeninin de alerjik nezle olduğunu sanıyorum. Burnunuzun kuruması bu hastalığa bağlı olabilir. Alerji gideren ilaçların dışında çok fazla ilaç kullanmamanızı tavsiye ederim.