Sağlık

Gündüz TEZMEN

Yanıklar ve ilk yardım

İlk yardım kuralları önemlidir. Acil bir durumda ortaya çıkan tabloda eğer yanlış bir işlem yapılırsa, bu hastanın hayatına malolabilir ya da ömür boyu kalacak maluliyete neden olabilir. Tam tersine doğru işlemler de hayat kurtarıcı olabilir. İlk yardımın önemi, bu alandaki doğru bilgilerin daha önceden iyice öğrenilmesinde yatıyor. Oysa toplum olarak biz, o sıralarda bize gerekli olmayan bilgilere pek itibar etmeyiz. Sevindirici yön, özellikle bu köşenin okurları arasında bunun farklı olması. Okurlarım köşeyi sürekli okuyarak sağlık bilincini geliştiriyorlar. Nitekim, daha önce de yayınladığım ilk yardım konularıyla ilgili talepler geliyor. Ben de isteklerinize uyarak yanıkları tanıtıp ilk yardım olarak neler yapılması gerektiğini belirteceğim.

Yanık tabirini, ateş, güneş, ısıtılmış cisimler ya da sıvılar, elektrik ve kimyasal maddelerin ciltte, ciltaltı dokusunda ve diğer dokularda hasar yapması halinde kullanıyoruz.

Yanığın dokularda yaptığı hasarın şiddetine göre sınıflandırması vardır.

Birinci derecede yanıklar: En hafif yanıklardır. Sadece üst deride kızarma, ciltte şişme ve acı hissi gibi belirtiler olur.

İkinci derece yanıklar: Birinci derece yanıktaki belirtilere ek olarak, su toplamaları vardır.

Üçüncü derecede yanıklar: Deri altı dokusu, yağlar, sinirler, kaslar ve hatta kemik bile yanmıştır.

Birinci derece yanık genellikle evde tedavi edilir. İkinci derece yanıkta genişlik 5 cm. den fazla değilse, biraz sonra anlatacağım yöntemlerle evde tedavi edilebilir. Üçüncü derecede yanıklar, sinirlerin yanmasına bağlı olarak ağrı duyulmasa bile, mutlaka bir sağlık kuruluşunda tedavi edilmelidir.

Şimdi size yanıkların evde tedavisiyle ilgili bazı yöntemler tarif edeceğim.

1) Eğer cilt yarılmamış ise soğuk suya tutun veya serin su içine batırın.

2) Belli bir süre soğuk suda tuttuktan sonra, yanığı steril gazlı bezle veya temiz bir kumaşla sarın.

3) Aspirin ya da parasetamol bulunduran bir ağrı kesici ilaç alın.

4) Birinci derece yanıklar genellikle başka bir müdahaleye gerek olmadan iyileşir. Eğer ikinci derece yanık alanın çapı 5 cm.den fazla ise, ya da ellerde, yüzde, ayaklarda, kasıklarda, kaba etlerde veya ana mafsallarda yanık varsa, ağır yanık olarak kabul edilmelidir.

Şimdi de sizlere ağır yanık vakalarında yapılması gereken ilk yardımlar konusunda bilgi vereceğim.

Böyle bir vaka tesbit edildiği zaman derhal tıbbi acil yardım isteyin. Acil yardım ekipleri gelinceye kadar, ilk yardım olarak aşağıda anlatacaklarımı uygulayın.

1: Yanığa neden olan şeyin söndürüldüğünden ya da uzaklaştırıldığından emin olun. Eğer giysileri alev aldıysa koşmasına izin vermeyin. Koşma sırasında havalanması alevin çoğalmasına neden olacaktır. Bunun yerine, kilim battaniye, manto gibi birşeyle sararak söndürün. Köz halinde değilse, giysileri çıkartmaya çalışmayın.

2: Yanan kimsenin nefes alıp almadığını kontrol edin. Solunumu durmuşsa, ağzını, boğazını tıkayan birşeyin olup olmadığını kontrol edin ve hemen yapay solunuma başlayın.

3: Yanık bölgenin üzerine serin nemli bir steril gazlı bez ya da temiz bir bez örtün. Yanık kısım genişse, nemli bir çarşaf kullanılabilir.

4: Yanıklar su toplamışsa, patlatmayın. Merhem ya da benzeri birşey sürmeyin.

5: Acil tıbbi yardım gelinceye kadar yanından ayrılmayın.

Şimdi de size kimyasal maddelerin neden olduğu yanıklarda yapılması gerekenleri anlatacağım.

1: Yanığa neden olan kimyasal maddeyi temizleyin. En az yirmi dakika süreyle akar su altında tutarak kimyasal maddeleri tümüyle temizleyin. Eğer yanığa neden olan sönmemiş kireçse, su ile temas yanığı arttıracağı için önce yumuşak bir fırça ile kireçleri uzaklaştırın, sonra iyice yıkayın.

2: Solunum yoksa yapay solunuma başlayın.

3: Yanık bölgeyi steril gazlı bezle ya da temiz bir bezle sarın.

4: Yanık derinse acil tıbbi yardım sağlayın.

Elektriğin neden olduğu yanıklar ciddi tehlikeler taşıyabilir.Yanık ciddi görünmese bile, alttaki dokularda ve organlarda ciddi hasarlar olabileceği düşünülerek, mutlaka acilen bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

Hepinize kazalardan uzak, sağlıklı günler dilerim.