Sağlık

Gündüz TEZMEN

Probiyotik nedir?

Son zamanlarda gazetelerde yer alan haberlerde ve televizyon reklamlarında yeni bir üründen bahsedildiğini duymuş olmalısınız. Bu ürün bir yoğurt. Bunun probiyotik bir yoğurt olduğundan söz ediliyor. Bunları izleyen okurlarımdan ve çevremdeki dostlarımdan sıklıkla probiyotik sözcüğünün ne anlama geldiği yolunda sorularla karşılaşıyorum.

Çoğu kişide probiyotik sözcüğü, antibiyotiği çağrıştırıyor. Antibiyotik, hastalık etkeni mikropların ortadan kaldırılmasında etkili olan maddelere verilen isimdir. ‘Pro’ önekinin, ‘ön’ veya ‘önce’ anlamına geldiği de bilindiğine göre, probiyotik, alındığı zaman, hastalık etkeni mikropların vücuda yerleşmesini ve hastalık yapmasını önleyen maddeler olduğu gibi bir anlam ortaya çıkar. Şimdi, bir yoğurdun probiyotik olmasının ne anlama geldiğini ve insana ne gibi yararlar sağladığını inceleyelim. Türklerin önemli gıdalarından biri olan yoğurt sağlıklı bir gıda olarak kabul edilir. Zehirlenmelerden sindirim bozukluklarına kadar birçok sorun için, yoğurt yedirilir. 1900’lü yılların başında, Rus asıllı bir bilgin olan Metchnikoff, sıklıkla yoğurt yiyen insanların sağlıklı ve uzun ömürlü olduğu yolundaki gözlemlerden yola çıkarak Fransa’da kurduğu merkezde yoğurt üzerine yoğun çalışmalar başlattı. Probiyotik yoğurt, bu çalışmaların sonucunda ulaşılan bir ürün.

Bu etkinin anlaşılabilmesi için bağırsaktaki dengeden söz etmek istiyorum. Her insanın bağırsağında yüzlerce türden, yüz trilyondan fazla bakteri bulunur. İnsan bünyesine zarar vermeyen bu bakterilerin sindirime yardımcı yani yararlı etkileri de bulunur. ‘Flora’ denilen bu bakteri oluşumundaki dengenin bozulması, bağırsakların zararlı bakteri ya da mantarların yerleşmesine açık hale gelmesinden, sindirim bozukluklarına ve vücüt için gerekli bazı vitaminlerin sentezlenememesine varıncaya kadar birçok sağlık sorununa yol açabilir. Bu dengenin bozulması genellikle ishallerin ardından veya antibiyotik kullanımından ya da vücut bağışıklığının bozulmasından sonra görülebilir.

Şimdi tekrar Metchnikoff’un başlattığı çalışmalara dönersek, yoğurdun yararlı etkisinin mayasındaki laktobasiller adı verilen maya bakterilerinden kaynaklandığı belirlenmiş. Laktobasiller de çok sayıda bakteri türünü içeren geniş bir aile. Son zamanlarda, laktobasillerin asidofil grubunun daha yararlı olduğu ortaya konuldu. Probiyotik etki laktobasillerin asidofil grubundaki bakterilerde görülüyor. Bunların da değişik türlerinin probiyotik etkileri birbirinden farklı.

Devam edecek