Sağlık

Gündüz TEZMEN

Güneşe aşırı duyarlık

Bazı kişiler güneşte çok kısa süre kalmalarına ve hatta koruyucu süt kullanmalarına rağmen ciltlerinin hemen kızardığı, kaşındığı, acıdığı, hatta su toplayıp soyulduğundan bahsederler. Fotosensitivite olarak adlandırılan bu duruma güneşe aşırı duyarlık adı da verilebilir. Aslında bu tepki sadece güneşte değil, solarium gibi ultraviyole ışını saçan cihazlarda da görülebilir.

Bu olay ‘güneşte kolay yanmak’ olarak açıklanamaz, ultraviyole ışınına maruz kalmakla ciltte alerji benzeri bir dizi reaksiyon ortaya çıkmaktadır. Ciltteki belirtileri güneş yanığından çok daha uzun süre devam eder ve açık renk tenli olanlarda daha sık görülmez.

Fotosentivite, arasında ilaçların da yer aldığı bazı kimyasalların kullanımı ile ortaya çıkabilir. İlacın dozu ile tepkilerin şiddeti arasında bağlantı da yoktur. Bazen hafif belirtiler ortaya çıkarken, aynı dozda ilacın alınmış olmasına rağmen bazen de ciltteki tepkiler çok aşırı olabilmektedir.

Etkileyici maddeler

Cildi ışığa karşı duyarlı hale getiren maddeler arasında sıklıkla kullanılan bazı ilaçlar da yer alıyor. Bunlar arasında sülfamidler, kinolon ve tetrasiklin grubu antibiyotikler, thiazide grubu idrar sökücüler, depresyon tedavisinde kullanılan trisiklik antidepresanlar, şeker düşürücü haplar, bazı tansiyon düşürücüler, kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, romatizma ilaçları, tretinoin içeren kırışık ve sivilce önleyici ilaçlar ilk sıraları almaktadır.

İlaçların dışında, cilde ve saça kullanılan bazı maddeler de sorumlu olabilir. Öncelikle misk, sandalağacı ve bergamut yağı içerenler olmak üzere parfümler, parfümlü sabunlar, after-shave (traş) losyonları, katran içeren kepek şampuanları, çil giderici kremler, alfa hidroksi ve beta hidroksi içeren bazı cilt bakım ürünleri, PABA içeren güneş yağ ve sütleri, parfümlü güneş yağ ve sütleri bunlar arasında sayılabilir.

Ne yapılmalı ?

Açıkta dolaşırken uzun kollu elbise ve geniş kenarlı şapka giymek, plaja gidince güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde açıkta kalmamak, güneşle cildin temasını tümden kesecek derecede yüksek korumalı ve özellikle çinko oksit veya titanyum dioksit içeren güneş yağ ve sütleri (sun block) kullanmak, korunmak açısından önemlidir. Ciltte tepkiler başlamışsa hemen soğuk duş almakta yarar var. Tepkilerin aşırı olduğu hallerde deri hastalıkları uzmanı bir hekime başvurmak gereklidir. Ayrıca, böyle bir durumunuzun varlığını önceden biliyor ve başka bir nedenle ilaç kullanmanız gerekiyorsa, doktorunuza bu konuyu bildirip, güneşe karşı duyarlaştırıcı etkisi olmayan bir ilaç önermesini istemelisiniz.

---