Tıp dünyasında hangi taşı kaldırsanız, altından sigara çıkıyor. Uzmanlar, sigaranın zararlarını sıralaya sıralaya bitiremiyorlar.
Ama bütün bu uyarılara kulaklarını tıkayan milyonlar, sigaralarını bazen keyifle bazen da dertli dertli tüttürmekten vazgeçmiyorlar. Ya da büyük bir olasılıkla vazgeçemiyorlar. Biri size ‘‘Ben sigara tiryakisiyim’’ diye bir açıklama yapınca, onu düzeltmelisiniz ‘‘Sigara kullanmak bir alışkanlık değil, düpedüz bağımlılıktır.’’ Sigara bağımlılığından insanlığı kurtarmak için harekete geçen sağlık kurumları, çeşitli sosyal kuruluşlar hiç bıkmadan usanmadan sigaraya karşı bizleri uyarıyorlar. Bir sigara yakmadan kafasını toplayamadığını belirten bir bağımlının kendine en sadık dost, en etkili yardımcı saydığı sigaradan beş dakikada vazgeçmesi mümkün mü? Elbette değil. Sigaradan vazgeçmek konusu gündeme geldiğinde zihinlerde bazı sorular şekilleniyor.
Sigarayı bırakmak istiyorum ama o beni bırakmıyor. Ne yapabilirim?
- İstemek sözde kalmamalı. Bazen başka konularda da laf olsun diye asla gerçekleşmeyecek istekleri ortaya atarız. Gerçekten istemek, bu uğurda her fedakarlığı göze almak ve mücadeleyi sonuna kadar sürdürmeye kararlı olmaktır.
Sigarayı bırakmak için belirli bir zaman saptanmalı mı?
- Evet. Kesin kararınızı verdikten sonra sigarayı bırakmak için bir tarih saptayın. Bu tarih, sizin ve de yakınlarınızın hayatında önem taşıyan bir gün olmalı. Örneğin çocuğunuzun doğum günü, özel bir yıldönümü ya da ayın ilk günü veya son günü gibi. Hatta evinizde yeni bir düzenleme yapmayı kararlaştırdığınız gün de sigaraya veda günü olabilir. Evinizde sigarayla ilgili ne varsa hepsini ortadan kaldırıp yeni bir düzen içinde yeni bir hayata başlayabilirsiniz.
Diyelim ki, verdiğim kararı uyguladım ve bir günü sigarasız geçirebildim. Daha sonra sigaranın yokluğuna dayanmak için neler yapmalıyım?
- O önemli günün ertesinde önceki günlerden farklı bir program uygulayın. Genelde sigara içerek geçirdiğiniz dakikalarda ellerinizi boş bırakmayın. Derin derin soluk alıp vermeyi deneyin. Örneğin stres topu ya da tespih kullanın. Evde her zaman oturduğunuz koltuğa oturmayın. Şekersiz sakız çiğneyin. Karnınızı tıka basa doyurmaktan kaçının. Böyle durumlarda mutlaka canınız bir sigara tüttürmek isteyecektir.
SOĞUKKANLI OLUN
Sigara içemezsem sinirlerim bozuluyor, elim ayağım titriyor. Bunu önlemenin bir yolu yok mu?
- Vücudunuz nikotinle yaşamaya alıştığı için birden bire nikotinsiz kalmak bazı sorunlar yaratıyor. Vücudunuzun nikotin özlemi nedeniyle yaratacağı sorunları soğukkanlılıkla ve kararlılıkla giderebilirsiniz. Sinir sisteminizde işlerin iyi gitmediğini fark edince, kendinizi rahatlatıcı önlemlere başvurun. Bol su için, açık havada dolaşın, kendinizi yorgun hissederseniz dinlenmeye daha fazla zaman ayırın. Birkaç hafta dişinizi sıkarsanız, nikotinsiz yaşamaya alışacaksınız.
Yıllardan beri sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak için kendinizi zora sokmanın bir anlamı olmaz mı?
- Sigarayı bırakmak için hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız. Sigarasız günlere başlar başlamaz, vücudunuz nikotinden gördüğü zararları gidermeye başlayacaktır. Sigarayı bıraktıktan yaklaşık yirmi dakika sonra kan basıncınız ve nabız atışlarınız düzene girecektir. Bir ay sonra akciğerlerin çalışma gücü yüzde otuz oranında artacak. Bir yıl içinde kalp krizi geçirme ihtimali yarı yarıya azalacak. On yıl sigara içmezseniz, akciğer kanserine yakalanma tehlikesi de yarı yarıya azalmış olacak.
Sigarayı bırakınca kilo alınır mı?
- Bu ihtimali her zaman göz önünde bulundurmak gerekir. Ama yediklerinize dikkat ederseniz, sigaranın bıraktığı boşluğu abur cuburla doldurmaya kalkışmazsanız, kilo almaktan kurtulursunuz.
Derleyen: Azize Bergin
SORULAR SORUNLAR
Kabakulak kısırlık yapar mı
Ben 23 yaşında bekar bir kızım. 16-17 yaşlarında kabakulak hastalığı geçirdim. 18 yaşlarında da prolaktin hormonumun yüksek olduğunu öğrendim. Prolaktin hormonu yüksekliğinde kısırlık görülebiliyormuş. Bu hormon dengesizliğimin geçirdiğim kabakulak hastalığı ile ilgisi var mıdır? Dilek Kandemir
Kabakulak hastalığı geçiren herkesin kısır kalması diye bir şey olsaydı, herhalde dünya üzerinde ciddi bir nüfus sorunu olurdu. Kabakulak hastalığı, bazen diğer bazı organları da etkileyerek hastalandırabilir. Hastalığın bu komplikasyonları arasında üreme sistemini etkilemesi de yer alabiliyor. Bu hastalık aşamasında testisleri ağrıyarak şişen erkekler ile aynı şekilde yumurtalıkları etkilenen kızlarda, eğer yeterli tedavi uygulanmazsa kısırlık oluşma ihtimali ortaya çıkabilir. Sizde böyle bir komplikasyon oluşmadıysa kaygılanmanız için bir neden yok. Kaldı ki prolaktin, kafatasının içinde, beynin altında yer alan hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur, bunun da kabakulakla bir ilişkisi yok.
HAFTANIN KİTABI
Şeker hastalarına, öncelikle şeker olmak üzere unlu, nişastalı yani tüm karbonhidrat içeren yiyeceklere kısıtlamalar getiriliyor. Dr.Gülseren Ünsün, Şeker Hastaları İçin Yemek Kitabı isimli eseri ile şeker hastalarına hem sağlıklı hem lezzetli beslenme olanağı sunuyor.
Bu kitap bir hafta süreyle tüm D&R mağazalarında yüzde 15 indirimli