Stresle baş edebilmek

Danışan: Neredeyse her gün yaşadığımız terör olayları beni derinden etkiliyor, resmen paralize ediyor. Biliyorum herkes farklı, bazıları hiç etkilenmiyor ama ben sıradan yapılması gereken şeyleri bile yapmakta, günlük hayatımı devam ettirmekte zorlanıyorum, keyif alamıyorum.
Çok üzgün, stresli ve kaygılıyım, çok korkuyorum. Çocuklarım için, ailem için, ülkem için endişeliyim. Acaba depresyona mı girdim diye düşünüyorum. Bir yandan yapmam gereken bin tane iş var ama diğer yandan bu olumsuz düşünceler zihnimden çıkmıyor. Artık nasıl baş edebileceğimi, nasıl hiçbir şey olmamış gibi davranacağımı da bilemiyorum. O nedenle sizden yardım almak istiyorum.

STRESİ AZALTMANIN YOLUNU BULMALIYIZ

- Dr. Başak: Böyle zor zamanlarda hayata hiçbir şey olmamış gibi devam etmeye çalışmak hepimiz için zor, endişelenmemek neredeyse imkansız. Dediğiniz gibi bir yandan da hayat devam etmek zorunda. Devam edebilmenin tek yolu ‘baş etme yöntemlerimizi’ güçlendirmek, bu zor zamanlarla baş edebilmek için yeni yöntemler öğrenmek ve uygulamak.
Danışan: Ne yapsam işe yaramıyor sanki. Ya da doğru yöntemleri bilmiyorum. Kafam çok karışık, ne doğru ne yanlış ona da karar veremiyorum. Arkadaşlarımın çoğu “Biz artık televizyondan veya gazeteden haberleri takip etmiyoruz, ancak bu sayede akıl sağlığımızı koruyabiliyoruz” diyor. Ben bunu doğru bulmuyorum mesela, hatta biraz da takıntı haline geldi, eğer haberleri dinlemezsem, okumazsam, takip etmezsem hem duyarsız, ilgisiz, kötü kalpli bir insan gibi hissederim hem de olacaklardan kendimi koruyamayacağımı düşünürüm.
- Dr. Başak: Haberlerden uzak durmak çoğu kişi için faydalı bir baş etme yöntemi olabilir. Eğer hayatlarını daha kolay sürdürmelerine yardımcı oluyorsa ve “Bu sayede akıl sağlığımızı koruyoruz” diyorlarsa, kendileri için doğru olanı yapıyorlar.
Onları yargılamak bizi daha da kızgın ve gergin yapabilir. Hepimizin amacı beden ve akıl sağlığımıza zarar verecek stresi azaltmanın yolunu bulmak olmalı. Bu yollar arasında faydalı olanların yanı sıra zararlı olanları da var.
Örneğin stresi azaltmak için çok yemek yemek, çok içki içmek, aşırı alışveriş yapmak, uykusuz kalacak kadar TV seyretmek gibi yöntemler doğru baş etme yöntemleri değil. Çünkü geçici olarak rahatlatırken uzun vadede daha fazla zarara neden oluyor.
Danışan: Saydıklarınız içinde benim de yaptığım bazı sağlıksız baş etme yöntemleri var, ben de geç saatlere kadar uyumuyorum ve uyumadığım sürece bir şeyler yiyorum.

Psikoterapi diyalogları, yaşanmış hikayelerden esinlenerek, psikoterapi sürecinde kullanılan yöntemlere örnek oluşturmak amacıyla yaratılmıştır. İçeriği psikolojideki bilimsel gelişmelere paralel olmakla beraber genel bilgilendirme ve tavsiye niteliğindedir.

Zor zamanlarla başa çıkmanın yolları

Dr. Başak: Stres, travma, kaygı ve bunların psikolojik ve fizyolojik etkileri üzerine çalışan akıl sağlığı uzmanları, doğru baş etme yöntemlerini de araştırıyor. Çeşitli aktivitelerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini birbiriyle karşılaştırarak zor zamanlarda insana en iyi gelen aktiviteler için önerilerde bulunuyorlar. Yani size bahsedeceğim bu önerilerin ardında bilimsel araştırmalar var. Bunları düzenli ve sürekli yaparsanız ve hayatınızın içine alışkanlık olarak sokabilirseniz, zor zamanlarla baş etmeniz kolaylaşır:
1- Beden sağlığınıza özen gösterin: Bol uyku, dinlenme, doğru beslenme, gereksiz ilaçlardan, içkiden, sigara içmekten uzak durmak bu dönemlerde önemlidir.
2- Olumlu duygular uyandıracak, gevşetecek, sakinleştirecek aktivitelere zaman ayırın: Müzik dinlemek, çiçekleri sulamak, doğada yürüyüş yapmak, uzun bir banyo yapmak, bir hobi ile uğraşmak gibi aktiviteler stresten uzaklaştırır.
3- Konuşun, içinize atmayın: Arkadaş ve akrabalarınızla bol bol konuşun. Stresinizi, kaygılarınızı paylaşın ya da farklı konularda uzun sohbetler edin. Kendinizi yalnız bırakmayın.
4- Haberlerle ilişkinizi limitleyin: Gece gündüz, kesintisiz bir şekilde televizyondaki programları dinlemek doğru haberlere ulaşmanın ötesinde, spekülasyon, yorum, tahmin gibi size faydalı olmayan konuşmalara maruz kalmanıza ve dolayısıyla sürekli olarak olumsuz düşüncelerinizin, kaygınızın tetiklenmesine neden olur.
5- Egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, stresle baş etmenin en etkin yollarından biridir.
6- Sosyalleşin: İnsanlarla beraber olmak, ortak aktiviteler yapmak, birbirini ziyaret etmek, birbirine yardım etmek, paylaşmak insanların en önemli ihtiyaçlarıdır, bunları ihmal etmeyin.
7- Uzmana danışın: Eğer stresiniz, kaygınız hayatınızı olumsuz etkilemeye başladıysa, eski halinize dönmekte zorluk yaşıyorsanız ve bu süre 2 haftadan fazla ise profesyonel bir yardım almak için bir uzmana danışmanız faydalı olabilir.