Çocuklar da depresyona girebilir

Danışan: Kızım çok hırçın, çok öfkeli ve sık sık ağlıyor. Okula gitmek istemiyor. Geçen hafta da sınıf öğretmeni, kızımın davranışlarında, arkadaşlarıyla ilişkilerinde değişiklikler fark ettiğini söyledi, “Çok depresif gözüküyor” dedi. Ben de değişikliklerin farkındayım ama ergenlik diye düşünmüştüm, daha 13 yaşında, bu yaşta depresyon mu olur? Öğretmeniyle konuştuktan sonra çok şaşırdım, biraz da panik oldum.
Dr. Başak: Ergenlerin davranışlarında, duygu dünyalarında bu tip sıkıntılar sık sık gözlenir, bu gayet yaygın ve normaldir. Diğer yandan, ergenliğin yanında, kızınız gerçekten depresyonda da olabilir. Depresyon sadece yetişkinlere özgü bir hastalık değildir. Çocuklar ve ergenler de depresyona girebilirler.
Danışan: Bana, daha çok huysuzluk ve yaramazlık yapıyor gibi geliyor. Depresyon deyince aklıma durgunluk, mutsuzluk geliyor. Evdeyken depresif değil, daha çok hırçın, sürekli tartışma ve şikayet etme modunda.
Dr. Başak: Çocuklar ve yetişkinler depresyondayken farklı davranışlar sergileyebilirler. Depresyondaki çocuklar her zaman hüzünlü veya mutsuz gözükmeyebilir, bu nedenle depresif oldukları yetişkinlerin gözünden kaçabilir. Depresyonda bir yetişkin içine kapanırken, tükenmiş, halsiz görünürken, depresif bir çocuk daha hareketli olabilir, aksi, yaramaz, öfkeli davranabilir. İsterseniz size depresif çocukların ortak şikayetlerinden bahsedeyim, eğer birkaç tanesini kızınızda görüyorsanız, durumunu daha detaylı bir şekilde araştırmamız gerekir:
1- Sık sık hüzünlü olma durumu, ağlamaklı olmak veya ağlamak
2- Her zaman yaptığı aktivitelere ilgi kaybı veya daha önce zevk aldığı aktivitelerden zevk alamamak
3- Umutsuzluk
4- Düşük enerji
5- Israrlı bir şekilde devam eden can sıkıntısı
6- Sosyal izolasyon
7- Sınırlı iletişim
8- Düşük özgüven ve suçluluk hissi
9- Hassaslık, kızgınlık, çabuk öfkelenme
10- İlişkilerde problemler
11- Karın ağrısı, baş ağrısı gibi sık sık tekrarlayan fiziksel şikayetler
12- Okul devamsızlığı ve okulda düşük performans
13- Konsantrasyon problemleri
14- Uyku ve yemek yeme alışkanlıklarında önemli değişiklikler
15- Evden kaçmakla ilgili düşünceler, konuşmalar veya denemeler
16- Kendini öldürmek veya zarar vermekle ilgili düşünceler, konuşmalar veya denemeler
17- Arkadaşlarıyla daha az vakit geçirmek veya yalnız kalmayı tercih etmek

DİKKAT! İNTİHARA SÜRÜKLEYEBİLİR

Danışan: Evet bazıları var; çabuk öfkeleniyor, insanlarla sınırlı iletişimi var. Hemen odasına kaçıyor. Bu galiba sosyal izolasyonu da doğuruyor. Düşük özgüveni var ve çok umutsuz. Ben şimdiye kadar bunları ergenlik problemleri olarak düşünüyordum.
Dr. Başak: Haklısınız, ergenlik yıllarında olan gençler için bu tip sıkıntılar normaldir. Hayal kırıklıkları, arkadaş problemleri, sınavda başarısızlık gibi olaylar çocukları ve ergenleri bir süre mutsuz ve kızgın yapabilir. Ama bu tip duygular zamanla azalır ve ortadan kalkar. Eğer kızınızda olan bu sıkıntılar uzun süre devam ederse, yaşadığı sıkıntılı durum hiç değişmeden iki haftayı geçerse, haftalar, aylarca sürerse, depresyonda olma ihtimali üzerinde durulmalıdır.
Danışan: Kızım geçen seneden beri böyle. Acaba gerçekten depresyonda mı? Peki çocuklar neden depresyona girerler?
Dr. Başak: Birçok faktörün depresyona neden olabileceği biliniyor; bir yakınını kaybetmek, yakın bir arkadaşla aranın bozulması, hastalık, stres, ailevi problemler, aile içi şiddet, boşanma, okul problemleri... Anne-babası depresyonda olan bir çocuğun depresyona girme riski daha fazla. Ayrıca, yapılan araştırmalara göre, kızların ergenlik sırasında depresyona girme olasılığı daha fazla. Depresyon ciddiye alınmalı, çünkü intihara sürükleyen önemli bir risk faktörü.
Danışan: Bizim de aile problemlerimiz oldu ve benim de depresif dönemlerim olmuştur ama her aile problemi yaşayan çocuk depresyona mı giriyor?
Dr. Başak: Bazı çocuklar problemler karşısında kendilerini toparlayıp, olumsuz olaylarla daha kolay baş etme becerisine sahipken, bazı çocuklar bu tip olaylar karşısında depresyona girebilirler. Genetik yapı ve aile yatkınlığı da depresyonda rol oynar. Ayrıca, fiziksel bir hastalık geçiren, istismara uğrayan, ailesi bozulan, sürekli stres altında olan, bir kayıp yaşamış olan, dikkat, öğrenme bozukluğu veya kaygı bozukluğu olan çocukların depresyona girme riski daha fazladır.