Türk dili bir sevdalısını kaybetti

Türkiye'de yayınlanan son çalışması; Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati idi. Birinci cilt A-E harflerini kapsıyordu.

Tietze'nin ayrıntılı hayatını okuduğunuzda, dünya kültürüne, bizim kültürümüze, dil çalışmalarına verdiği emeklerin önemini uzmanlar dışında, meraklılar da fark eder.

Türkoloji çalışmalarına katkısı çok büyüktür Tietze'nin.

İlber Ortaylı'nın Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı'nın şömizine yazdığı biyografisini içeren yazıda benim de katıldığım bir yakınmada bulunuyor:

‘‘Türkiye'ye ve Türkoloji çalışmalarına döndü. Edebiyat Fakültesi'nde Almanca ve İngilizce Lektörlüğü'ne atandı. Galiba Edebiyat Fakültesi onu hep bu görevde tutmakla alışılmış olumsuzluklarından birini daha tekrarlıyordu.’’

Ne var ki, yurtdışındaki üniversiteler bu hatayı düzeltti, onun bilimsel düzeyine uygun mevkiler verdi.

* * *

TÜRKÇE-İNGİLİZCE Redhouse Sözlüğü'nün başındaki Tahrir Heyeti'nin içinde onun da adı vardır.

Tietze, başlangıcından itibaren Heyette çalışanlar'dandır.

Sözlük'ün birinci baskısı 1964'te yapılmıştır ve çalışmanın yirmi yıl sürdüğü önsözde Robert Avery imzasıyla yer alan yazıdan anlaşılmaktadır.

Andreas Tietze adını edebiyat okurları bir ünlü kitabın çevirisinden de anımsayacaklardır.

Rainer Maria Rilke'nin Malte Laurids Brigge'nin Notları'nı Behçet Necatigilonunla birlikte çevirmişti.

Çalgılı kahvelerde külhanbey edebiyatı ve numuneler kitabında Tahir Alangu, Robert Anhegger, Walter Ruben'le birlikte Andreas Tietze'nin de imzası bulunur.

Andreas Tietze'nin yazıp Mehmet Ölmez'in derlediği Anadolu Türkçesindeki Yunanca, İslavca, Arapça ve Farsça Ödünçlemeler Sözlüğü (Wörterbuch der griechischen, slavischen, arabischen und persischen Lehnwörter im Analolischen Türkisch) uzmanlar için önemli bir sözlüktür.

* * *

DİLEĞİMİZ, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati'nin tamamlanmasıdır.

O artık kitaplarında yaşayacak.

Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati, Andreas Tietze, Cilt 1, A-E, Simurg Yayınları