Şostakoviç İstanbul’da maç seyretmiş

Çapar, bu konunun işlendiği, fotoğrafların da yer aldığı A. Hakan Ganimgil’in Aydınlık (*) Dergisi’nde yayımlanın yazısını okumamı salık veriyordu.
Çok teşekkür ederim.

Dün de A. Hakan Ganimgil’den bir e-posta geldi. Dergideki yazıyı göndermişti. Teşekkür ederim, ben de sabahleyin derginin yönetim yerine gidip dergiyi almış ve söz konusu yazıyı okumuştum.

Dergideki yazısından bir bölümü aşağıda bulacaksınız:

“20. yüzyılın en önemli bestecilerinden olan Sovyet sanatçısı Dimitri Şostakoviç 19 Nisan 1935 yılında İstanbul, Taksim stadında Libertas (Avusturya)-Fenerbahçe maçını birinci sıradan izledi. Maçın sonucunu bilmiyoruz, Şostakoviç gibi büyük bir müzik dehasının bu tarihsel ziyaretini bilmediğimiz gibi. Ve Şostakoviç’in icra ettiği iki yapıtı arasında, ayağa kalkıp yüksek sesle ‘Devrimimiz daha bitmedi. Güzel sanatlar ve müzik alanında daha başlamadı. Dinleyin ve öğrenin!’ diye, büyük devrimci önder Mustafa Kemal Atatürk’ün bu seslenişini de bilmiyoruz.

Dimitri Şostakoviç beş haftada yirmi üç konser verdiği Türkiye turnesini 23 mayıs 1935 tarihli Sovetskoye İskusstvo gazetesinde, şöyle değerlendiriyor: ‘Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk Türkiye’de müzik reformunun gerçekleştirilmesi için büyük çabalar harcamaktadır. Türk milli müziğinde modern kültür üslubunun oluşturulmasına destek vermektedir, milli operanın geliştirilmesi ve müzik alanında orta ve yüksek öğretim sisteminin kurulması için büyük gayret sarf etmektedir...’

Sovyet sanatçılar İstanbul’da Pera Palas’ta kaldılar. Şostakoviç otelin 147 numaralı odasını Oborin ile birlikte paylaştı. Turnenin Ankara bölümünde, İçişleri Bakanlığı tarafından konuk sanatçıların onuruna saat 22.00’de başlayan balo, Atatürk’ün geç saatlerdeki katılımıyla ertesi sabah 07.00’ye kadar sürdü.

İsmet İnönü Lev Obrin ve David Oystrakh ile sohbette icracılara hayran kaldığını belirtti. Atatürk özellikle Barasova’nın söylediği ‘Bülbül’ parçası için ‘Sesi şahane bir enstrüman sesi gibi’ diyordu.”

KAYITLAR DİNLENEBİLECEK HALE GETİRİLMELİ

A. HAKAN GANİMGİL’in kayıtların bugünün tekniğiyle dinlenilir hale gelmesi konusundaki önerisine katılıyorum:

“Çok önemli bir nokta var. Bu araştırma, turnenin Ankara ayağında, konser kayıtlarının yapıldığıdır.

Ve büyük olasılıkla Cumhurbaşkanlığı arşivindedir. Bakır silindire kayıt edilen fonogram masterler, çiziklerden korunması amacıyla, pamuklu kapitone kumaşlara sarılıp muhafazaya alınmıştır. Yani bir plak şeklinde değildir. Bunu olası bir aramada kolaylık olsun diye belirtiyorum. Ayrıca bunların yayınlanması hususunu etkili köşenizde belirtirseniz ve bu kayıtlar yayınlanırsa, ülkemiz büyük bir prestij kazanır.”

* * *

CUMHURİYETİN ve Atatürk’ün çoksesli müziğe verdiği değeri ve önemi bir kez daha algılamalıyız.

(*) Şostakoviç Fener maçında, A. Hakan Ganimgil, Aydınlık, s. 46. 19 Eylül 2010, S. 1205.