Şair, yazar eğitimci ve kültür adamı

Tanıl Bora’nın ‘Hasan Âli Yücel’ kitabı yalnız Türk eğitimine imza atmış bir siyasetçinin değil, bir kültür adamının yaşamını belgelere dayalı bilgilerle aktarıyor.

Şimdi anısı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın devam ettirdiği Hasan Âli Yücel dizisinde yaşıyor. Onun kurduğu Milli Eğitim Klasikleri de bir kuşağın Batı’nın ve Doğu’nun seçkin eserlerini, çevirilerini okunmasını sağladı.

Bora, kitabın sunuşunda Yücel’in öneminin altını çiziyor: “Hasan Âli Yücel, modern Türkiye’nin en uzun süre görev yapmış eğitim ve kültür bakanıdır. Türkiye’nin kültür tarihinde başlı başına bir fasıl teşkil eden, klasik dünya edebiyatı eserlerinin çevirisi programının başlatıcısı, yürütücüsüdür. 80 yıldır tartışılan Köy Enstitüleri’nin ‘siyasi sorumlusudur.’

1930’ların sonlarından 1940’ların ortalarına, tek-parti döneminin önde gelen siyasî şahsiyetlerindendir. Şiirleri, eğitim alanında incelemeleri olan, yüzlerce deneme yazmış çalışkan bir yazardır. İsmi, Türkiye’de ‘kültür adamı’ figürünün alâmetlerinden sayılır. Şair Can Yücel’in babasıdır.

Bu kitap, Hasan Âli Yücel hakkında bir biyografi denemesi.”

Hasan Âli Yücel
Tanıl Bora
İletişim Yayınları

NESNELLİĞE VURGU

Tanıl Bora bu yazıda bölüm başlıkları hakkında bilgi veriyor. Ayrıca özellikle vurguladığı kitabın nesnelliği. Yani bütün görüşlere yer veriliyor, tartışmaya açık ortam yaratıyor.

Hasan Âli Yücel bir yazısında “Gençlik terbiyesinde biyografi en tesirli vasıtalardan biridir. Ne yapalım ki, onda da fakiriz” diyor.

Yazar gibi ben de bu tespite katılıyorum. Bir okur bu bilgileri öğrenmelidir, kitabı okuyuşunu etkiler.

Onu bilenler kişiliğini yorumluyorlar: “Hilmi Ziya Ülken, ‘Dervişliği babasından, idareciliği büyükbabasından geçmiştir’ der Hasan Âli Yücel için. Ahmet Hamdi Tanpınar, ‘Terbiyesinden bütün şehrin, aile itibariyle mensup olduğu Mevleviliğin, belki de uzaktan temas ettiği Bektaşiliğin, büyük payı vardı. Üç-dört kuşak İstanbullu, seçkin denebilecek bir aileye doğmuş birisinden söz ediyoruz.”

Yücel’e yaklaşımı konusundaki satırlar hoşuma gitti.

“Soyadını alana dair hep Hasan Âli diye bahsettim kendisinden. Sonra bazen yine öyle, ama genellikle Yücel, diye. Antipati–sempati– empati derken, galiba gayrı ihtiyarî, ikbalden düştüğü zamanlarla ilgili kısımlarda daha fazla sempatiyle yaklaştım.”

İçerik sıralaması şöyle: Çocukluk– Sevilmeye Teşne, Yaşama İklimini Hazırlarken, Maarifçi ve Kemalist, Süper Bakan, Yücel’e Hücum, İnziva Tedavisinde – Kültür Adamı, ‘Unutulur Gibi Oldu...’ – İzleri, Anılışı...

Önemli bir kişinin iyi yazılmış başarılı biyografisi.