Oğuz Tansel üzerine

Metin Turan’ın hazırladığı Üç Kanatlı Masal Kuşu: Oğuz Tansel kitabı, bazı değerleri hatırlamamızı sağlıyor.

Turan’ın kitabın başındaki Halk Kültürü, Yaratıcılık ve Oğuz Tansel yazısından bazı satırlar:

“Türkiye’de sanat edebiyat insanlarının portreleriyle ilgili çalışma yaparken, onların kişisel hayatlarını şekillendiren toplumsal ortamı, dolayısıyla da tarihsel dilimi de göz önünde bulundurmak gereği duyarım.

Oğuz Tansel adı bu bakımdan oldukça belirleyicidir. Zira, böylesi kişilerin ürünlerine yaklaşırken, Türk edebiyat tarihiyle ilgili olduğu kadar, eğitim ve sanat tarihiyle ve ona keza siyaset tarihiyle ilgili olaylarda da bir dolu bağıntıyı aramak gereği ortaya çıkar. Oğuz Tansel’in folklorculuğuna eğilirken, O’nun bu alandaki uğraşlarını iki ana başlık altında toplamak gereği belirir. Birincisi bir derlemeci olarak, ikincisi de yaratıcı yazar olarak çağdaş Türk yazınına, özellikle çocuk yazınına kazandırdığı yapıtlardır.

Oğuz Tansel yaratıcılığı, özellikle masallar göz önüne alındığında, bildik anlamdaki masal derleyicilerinin aktarmacılığı olarak görülmemelidir. O’nun derlemelerde gösterdiği özen, edebiyat insanı olarak yaratıcılığıyla bütünleştiğinde, ‘masalcı babaya’ dönüşür.”

Oğuz Tansel 15 Şubat 1915 yılında doğdu, 30 Ekim 1994’te aramızdan ayrıldı.Kitapta 81 kişinin yazısı var.

Ürün Yayınları (BEŞ ÜZERİNDEN DÖRT YILDIZ)

Kimler ne dedi?

Aysıt Tansel:

“Babam sorumluluk bilinci çok gelişmiş bir insandı. Kendisini dünyadan sorumlu hissederdi. Sorumluluklarından hiç kaytarmadı.”

Berin Taşan:

“Oğuz Tansel bütün yaşamı boyunca, yurtsever, aydın bir öğretmen, bir edebiyatçı, bir şair-yazar olmanın bütün gereklerini hiç ödün vermeden yerine getirmiştir.”

Eray Canberk:

“Oğuz Tansel’in şiiri yenilikçi şiirimizin içinde ayrıksı bir yer tutar. ‘Sarıkız Yolu’ başlığını taşıyan toplu şiirleri baştan sona okunduğunda bu ayrıksılık hemen kendini belli eder. Başka türlü söylersek, Tansel’in şiiri ‘değişik’ bir şiirdir. 1930 sonlarına doğru yayımlanan ilk şiirlerinde bu özellik hemen ayırt edilebilir. Bu açıdan 1940’larda etkin olan ‘Garip’ anlayışının ve ‘toplumcu gerçekçilik’ diye anılan şairler topluluğunun dışında kalan birkaç şairden biridir. Şöyle de denebilir: Tansel, buna karşılık toplumcu gerçekçidir, toplumsalcı dünya görüşü nedeniyle yergi ve alaysılama ‘Garip’ şiirinkinden farklıdır. Nitekim Metin Eloğlu ile birlikte şiirleştirdikleri Bektaşi fıkraları (‘Bektaşi Dedikleri’) Tansel’in nasıl bir yergi ve alaysılama anlayışından yana olduğunu örnekler gibidir.”

Fakir Baykurt:

“Tanımanın değil tanışamayışın öyküsünü böyle uzun niçin anlatıyorum; çok etkilenmiştim kitabından. Folklor yanı güçlü, bilinç ışığında durulmuş, yepyeni söyleyişlerin ustalığında, bilenmiş çelik bir şairdi O; ama bilir miyim nerelerden geliyor, nerelere sardı yolu? Sadece bir sezgiydi benimki.

Oğuz Tansel, şiiri ciddiye alan şairlerin hasındandır.”

Kemal Özer:

“Savrulmayı Bekleyen Harman ve Gözünü Sevdiğim gibi Oğuz Tansel’in ilk kitaplarından yola çıkarak saptadıklarım, onun şiirinin bu ilk döneminde yaşanan gerçeklikleri yansıtmayı önemseyen, yaşadığı topluma ve çağa tanıklık ederken kendisi olmayı, ortaklıkları kendi bakışıyla, söyleyişiyle aşmayı benimseyen bir ozan olduğunu gösteriyor.”

Refik Durbaş:

“Oğuz Tansel, beş parmağına beş marifet sığdırmıştı. Birincisi halk bilimciliği, ikincisi masal babalığı, üçüncüsü şairliği, dördüncüsü öğretmenliği, beşincisi ise bütün bunları da kapsayan 79 yıla sığdırdığı onurlu yaşamı.” Kitabın sonunda Oğuz Tansel Kaynakçası, dizini yer alıyor. Kitapta fotoğraflar da bulunuyor.