Niçin geziyoruz

Birçok kimse, yurtiçinde veya yurtdışında tatil yapacak. Peki gideceğiniz yeri neye göre seçiyorsunuz? Neden oraya gidiyorsunuz? Ne bekliyorsunuz? Gideceğiniz yer konusunda kitap okudunuz mu? Gideceğiniz şehirde, ülkede, sergileri, muhakkak görülmesi gereken mimari eserleri, meydanları, opera veya tiyatro binalarını biliyor musunuz?
Sanırım, ‘Sadece dinlenmeye gidiyorum’ gerekçesi, bugünün turizm anlayışıyla bağdaşmıyor artık.
Hürriyet Söyleşileri programında İlber Ortaylı’dan sonra Faruk Pekin bizi ziyaret etmişti. Turizm kültüründen ve özellikle kültür turizminden söz etti... Aslında titizlikle üzerinde durulması gereken konuların altını çizdi Pekin.

* * *

TATİLİN başladığı bugünlerde size bir kitaptan söz edeceğim. Faruk Pekin’in yazdığı, Çözüm: Kültür Turizmi’nden*...
Ben sadece gezi amaçlı Türkiye içinde bir kente, bir bölgeye gittiğimi anımsamıyorum. Yurtdışı için de geçerli bir kuraldır.
Buna karşılık gezi, insanın görgü ve bilgisini de arttırmalıdır.
Türkiye, kültür turizmi alanında zengin bir ülkedir, ama bunu iyi değerlendirebiliyor mu? Şüpheli! Gerçi bazılarının hakkını teslim etmeli... Yakın zamana kadar, birçok müzenin ne kataloğu vardı ne de hakkında bilgi edineceğiniz bir broşürü. Şimdi iki dilde kitapları rahatça alabiliyoruz.
Ancak, yabancı ülkelere kültür turizmi için gidenler ne kadar bilinçle yaklaşıyorlar?
Pekin, 1963’te kurulan Turizm Bakanlığı’nın ve istatistiklerin verdiği bilgiler ışığında, Türkiye’nin kültür turizminden uzaklaştığını iddia ediyor.
Ne var ki başka bir durumu da ortaya koyuyor. Son yıllarda yurtdışında açılan sanat fuarlarına, kitap fuarlarına katılanların sayısının arttığını ifade ediyor. Sanatımız, sanatçımız, müzikçimiz dışarı açıldıkça Türkler de oraya gidiyor. Gitmeliler de... En azından ilgililer, sanat fuarlarına, kitap fuarlarına artık gözlemci değil katılımcı olarak gidiyor.
2023 için planlanan hedefin gerçekleşmesi konusunda kuşkularını belirtiyor kitabında. Türkiye’nin otelinden yemeğine, tarihi yerlerinden kültürel mirasına kadar, başka ülkelere göre bir “mukayese üstünlüğü” taşıdığını belirtiyor.
Pekin’e göre, turizm istatistikleri doğruyu yansıtmıyor. Çünkü rakamlarla ziyaretçilerin ödedikleri para konusunda uyuşmazlık ortaya çıkıyor.
Pekin, kültür turizmini şöyle tanımlıyor:
“Kültürel turizm’i ya da daha doğru bir terimle ‘kültür turizmi’ni tanımlamak çok kolay değil elbette. Kültür sözcüğü çok geniş bir alanı kapsıyor ve bu nedenle kişiden kişiye değişen tanımlara konu oluyor. Sözcüğü en geniş anlamıyla düşünürsek her türlü insan etkinliğini bu başlık altında ifade etmek ya da tanımlamak mümkün. Kültüre geçmişe ait değişmez, durgun bir ürünler bütünü yerine sürekli gelişmekte olan bir süreç olarak bakarsak kültür turizmini böylesine geniş kapsamlı ele almak zorundayız. (...)
Kültür turizmi, doğal ve tarihsel kültür varlıklarını, kültürel etkinlikleri ve güncel sanat eserlerini, kültür sanayilerinin sonuçlarını, bazı sosyo ekonomik olguları turistik bir ürün biçiminde gezginlerin hizmetine sunan bir turizm anlayışıdır. Yalnızca tarihsel olanı değil, günceli de kapsayan bir terimdir.
Hiç kuşkusuz benim en çok ilgilendiğim bölüm Kültür Turizmi ve İstanbul.
Ayracı Türkiye’de Kültür Politikaları bölümü de aydınlatıcı bilgiler içeriyor.

* * *

GEZİYE çıkarken size yararı dokunacağını umduğum bir kitaptan söz ettim.
Sanırım daha seçici daha iyi bir tatil geçirebilirsiniz.

(*) Çözüm: Kültür Turizmi, Faruk Pekin, İletişim Yayınları