Kitap dostlarına yeni yıl teşekkürü

Doğan HIZLAN

1998, Cumhuriyetin 75. kutlama yılıydı.

Atatürk konusundaki kitaplar bu yılın kalıcı ürünleri olarak kitaplığımızda yer aldı.

Yeni yılda gelen armağan kitaplardan bir seçme yaptım. Kurumların kitaba yönelmesini bir kez daha olumlu bir girişim ve uğraş olarak desteklmediğimi belirteyim.

Fotoğraflarla Atatürk (Suna&İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü) albümünü Ahmet Abut derlemiş. Albüm, Türkçe-Fransızca ve İngilizce üç dilde hazırlanmış.

Suna-İnan Kıraç, Önsöz'de kitabın amacını öztelmişler:

‘‘Yaşama ümidini yitirmiş bir milletin mücadele gücüne inanan büyük insan Mustafa Kemal'in milletinden aldığı güçle yoktan var ettiği Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. yılında duyduğumuz mutluluğu, bu kitap aracılığıyla paylaşmak istedik.’’

Ataürk'ün hayatından kesitleri bu albümden izleyebilirsiniz.

*

Atatürk-Belgeler, Elyazısıyla Notlar, Yazışmalar'ın (Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık), niteliği konusunda ve kitabın özelliği üzerine 75. Yıla Armağan sunuşunda Burhan Karaçam belirtiyor:

‘‘Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün, yüzyılın büyük devlet adamı oluş sürecine ışık tutan belge ve yazışmaları, kendi elyazısıyla TBMM oturumunda tuttuğu notlar ve söylevleri için yaptığı yazılı hazırlıklar ilk defa bu kitapta Türk kamuoyunun karşısına çıkıyor.’’

Belgeler, oluşum sürecinin bütün aşamalarını sergilemesi yönünden benim ilgimi çekti.

Cemal Kutay'ın Ne Buldu, Ne Bıraktı'da (Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı) Atatürk'ü ve Atatürkçülüğü genel çizgileriyle, tarihi bir süreç içinde belgelerle ele alıyor.

Ayrıca değişik kavramlara O'nun bakışını; seçmelerle temellendiriyor.

Cumhuriyetin 75 Yılı (Yapı Kredi Yayınları), 1923 ile 1997 arasındaki olayların, önemli kişilerin yıl yıl güncesi.

Önsöz'de Enis Batur, üç ciltten oluşan eserin kimliği üzerine şunları yazmış:

‘‘Cumhuriyetin 75 Yılı, Türkile Cumhuriyeti'nin kuruluş yıldönümünde, ülke tarihinin zamandizinsel akışının nesnel aynası olma niteliğini taşıyor.’’

Ben, batıdaki emsallerine bakarak, Cumhuriyetin 75 Yılının Kroniği diyeceğim. En doğru sınıflamanın da bu olduğu kanısındayım.

Cumhuriyeti belirleyen olaylar, simgesi hareketler, onu biçimlendiren kişiler bu kronikte yer alıyor.

Halkıyla, seçkinleriyle, yöneticileriyle, dönemeçleriyle Cumhuriyet tarihini el altında bulundurmak isteyenler için gerçekten emek verilmiş, kapsamlı, ayrıntılı bir kronik.

Ertuğ & Kocabıyık'ın yayınladığı, fotoğraflarını Ahmet Ertuğ'un çektiği, metnini Prof. Walter Denny'nin yazdığı Gardens of Paradise, 16. yüzyıl çinileri üzerine bir kitap.

Sanat tarihine ve özellikle çinilere meraklı biri için gerçekten kitaplığınızı süsleyecek bir eser.

Ara Güler'e Saygı'yı (Probil-ProServis-ProNetwork), yayına hazırlayan İlker Maga.

Ara Güler'in 70. doğum yılı armağanı olan kitaptaki konuşmasında, fotoğrafın büyük ustası, sanatın sırlarından birini açıklıyor:

‘‘Sevgisiz insan, insansız da fotoğraf olmaz.’’

Ara Güler hakkında yazılanların ardından, onun albümü de kitaba bir özellik kazandırıyor.

Hiç kuşkusuz, insan ve fotoğraf üzerine çok şeyler öğretiyor bize bu siyah-beyaz fotoğraflar.

Gültekin Çizgen, fotoğrafta 40. yılını kutladı geçen yıl.

Türk fotoğraf sanatına damgasını vuranlardan biri olan Gültekin Çizgen'in albümü Fotoğrafta Atmosfere Bakışlar adını taşıyor.

Jale Nejdet Erzen albüme yazdığı ‘‘Uzun Yıllar ve Yollar’’da, onun bizim fotoğrafçılığımızdaki özellikleri üzerine yeni bakış açıları sunuyor.

Fotoğrafta Atmosfer'de Gültekin Çizgen, ‘‘Fotoğraf bize dünyaya, yaşama, doğaya yeniden bakmayı öğretti.’’ diyor.

Metin Sözen'in metnini kaleme aldığı, Şemsi Güner'in fotoğraflarını çektiği Geleneksel Türk Sanatları (Türk Hava Yolları), gerçekten bizim kültürümüzün çok önemli bir kaynağını, hatta kültürel kimliğimizi belirleyen ögeleri yaratan el sanatları üzerine yararlanılacak bir çalışma.

El sanatalarımız üzerine bilgi edinmek isteyenler için bir kayanak.

Kapadokya'nın da (Ayhan Şahenk Vakfı) editörlüğünü Metin Sözen yapmış.

Çeşitli uzmanların incelemeleriyle, görsel malzemeyle güzelleşen bir eser.

Bir İmparatorluğun Doğuşu TOPKAPI, Metin Sözen'in bir araştırması.

Fotoğraflarla, gravürlerle kaynak bir kitap.

Yeni bilgilerle ve bunu kültür ve sanat tarihimizin içine yerleştiren bir anlayışla yazılmış.

Çınar Atay'ın Osmanlı'dan Cumhuriyet'e İzmir Planları, (Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı) ilgi çekici bir kitap.

*

Bu kitapları yayınlayanlara, hazırlayanlara teşekkür ederim.