Kara Afrika Sanatı İzmir Folkart’ta

Kara Afrika Sanatı başlıklı sergi, Kara Afrika’nın sanatını yansıttığı kadar, maskların sosyal yaşamdaki yerini de ortaya koyuyor.

Afrika sanatı 20’nci yüzyıl başından beri bilhassa sanatçıların büyük ilgisini çeken bir dünya. Bugün de dünyanın birçok ülkesinde düzenlenen sergilerle, incelemelerle gündemde. Değişik Afrika ülkelerinin eserleri dünya başkentlerinde sergileniyor.

Önemli ve iyi hazırlanmış bu serginin bir de kitaplığınızda saklanacak kataloğu var. Katalogdaki yazıları, maskların yanındaki açıklamaları okuduğunuzda, yaşamla sanatın nasıl örtüştüğünü ve dünyayı bu özgünlükleriyle nasıl etkilediğini anlıyoruz.

Bir sanata duyulan ilgi kimi zaman rastlantılarla başlar, Vlaminck bir bistroda Fildişi Sahili kıyılarından alınan heykelleri görmeseydi, Afrika sanatından haberdar olmayacak, diğer ustalar da bilgisiz kalacaklardı.

Albümün başında Hıfzı Topuz, Kara Afrika sanatının nasıl yaygınlaştığını, nasıl Batı ülkelerinde ustaların onlardan etkilendiğini yazmış.

Yurtdışına giden görevlilerin, donanımlı olmaları, orada başka yaratıcılıkların da farkına varmalarını sağlıyor.

Eğer Paris’e giden Hıfzı Topuz olmasaydı, estetik değerleri aynı zenginlikte olmayan birisi gitmiş olsaydı bu masklardan ne haberemiz olurdu ne de böyle bir sergiyi görebilirdik.

Kara Afrika Sanatı’nın başındaki Hıfzı Topuz yazısı, yalnızca o sanat üzerine açıklamalardan ibaret değil. Bir gazeteci, araştırmacı gibi Afrika’dan
Avrupa’ya geçiş sürecini, örneklerle tanıtıyor ve bu tanıtmayı yapan sanatçılarla konuşmalar gerçekleştiriyor... Sadece sanatı değil tarihini ve ortamını da öğreniyoruz.

Peki Hıfzı Topuz bugün bu kadar önemli düzeyde olan bu mask koleksiyonunu yapmaya nasıl merak sardı.


Neredeyse romanı yazılacak gibi bir hikâyesi var. Topuz, Dadaizm’in, Sürrealizm’in ustalarından Tristan Tzara’nın evine, Nâzım Hikmet’in Paris’te yayınlanan kitabının telifini almaya gider. Orada gördüğü masklardan gözünü alamaz. Tzara da ona Afrika sanatını anlatır uzun uzun. Bu ilgi böyle başlar!


Yirmi beş yıl boyunca görevi dolayısıyla Afrika’ya gidip geldikçe bizzat kendisi toplamaya başlar... Şimdi serginin “biricikliğini” daha iyi anlatmış oldum sanırım.


Hıfzı Topuz’u elbet tanıyorsunuz, romanlarını da okudunuz. Ama onun “bir tutku adamı” olduğunu çoğunuz bilmezsiniz! İşte maskeler bu tutkunun ürünleri.

* * *

MASKLARIN çeşitliliği Afrika sanatının zenginliğini de ortaya koyuyor. Yalnız Kongo’da etnik toplulukların sayısı bini aşıyormuş, haliyle bini aşkın üsluba sahip mask çeşidinden söz ediyoruz! Albümün başında bir harita yer alıyor. O zaman daha iyi anlıyorsunuz.


Bu maskların niteliğini anlayabilmek, inançların temeli Animizm’i bilmekle mümkündür diyor yazar. Hıfzı Topuz, Afrika’da tanık olduğu törenlerden de söz ederek, maskları daha bilerek görmemizi sağlıyor.


Sergide Mali, Burkina, Gine, Sierra
Leone, Fildişi Kıyısı, Gana, Togo ve Benin, Nijerya, Kamerun, Gabon, Kongo ve Tanzanya bölgelerinden masklar yer alıyor. Ayrıca çeşitli nesnelerden sanat örnekleri ve heykeller de yer alıyor.

* * *

KARA Afrika Sanatı Sergisi, sanatla inancın, inançla yaşamın, yaşamla sanatın her anının buluşmasını gösteriyor bize. 14 Şubat’a kadar devam edecek sergiyi mutlaka görmeli, kataloğunu edinip okumalısınız.

Folkart Gallery, Folkart Towers, B Kule, Manas Bulvarı, Adalet Mahallesi No: 49
Kat: 18, Bayraklı/İZMİR