Güncelliğini kaybetmeyen soru

Edebiyat tarihinin hiç eskimeyen bazı soruları vardır. Her dönemde sorulur, her kuşak cevap verir. Siyasal ve toplumsal değişimlerin doğrultusunda bunlardan yararlanabiliriz. Neymiş o soru? ‘Millî Bir Edebiyat Yaratabilir miyiz?’

Nusret Safa Coşkun’un (1915-1971) bu sorusunu 46 ünlü yazar yanıtlıyor. Yayına Şaban Özdemir hazırlamış.

Millî kelimesinin etkisini kaybetmeyen çekici bir yanı vardır. Dilde başlayan millileşme hareketinin seyrini takip ederseniz, bugünü daha iyi ve daha doğru anlayabilirsiniz. Edebiyat tarihini idrakinizde de size yardımcı olur.

Özdemir’in Sunuş’unda, benim de katıldığım Orhan Okay’ın bir saptaması var:

“Kronolojik bir düzen bahis konusu olmaksızın, hatta hiç şüphesiz kalabalık mensuplarından birkaçının bile ortak kararları olmaksızın, bütün bu siyasi-ideolojik-edebî akımların bu buhranlı yıllar sürecinde, çeşitli zamanlarda birbirine yaklaşarak, hedefi az çok belli fakat sınırları ve prensipleri fazla net olmayan bir bileşkede buluştukları hedef ‘millî edebiyat’tır.”

Her edebiyatçının gündeminde olan bu soruyu Şinasi Özdenoğlu da 26 edebiyatçıya sormuş, 1947’de kitap halinde yayımlanmıştır.

Söyleşilerdeki üslup kitaba bir roman/deneme lezzeti katmış

Yanıtlara baktığınızda birbirini destekler düşünceler olduğu gibi, başka açıdan yaklaşanlar da dikkatimizi çeker. Edebiyatın ayıklama özelliğini bu listeye baktığınızda fark edersiniz.

Röportajlar sadece mekanik bir anlayışla soru/cevap tekdüzeliğinde gitmiyor. Söyleşi yerine varışından başlayıp edebiyatçı tasvirleriyle devam etmesi kitaba bir roman/deneme karışımı lezzet katmış. 

O adlardan tanıdıklarım kimlerdi? Peyami Safa, Agâh Sırrı Levend, Necip Fazıl Kısakürek, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Yusuf Ziya Ortaç, Fikret Adil, Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, Behçet Kemal Çağlar, Elif Naci. Tanıdıklarımı okurken Nusret Safa Coşkun’un üslup ustalığını daha da sevdim.

FERİDUN ANDAÇ PARİS’İ ANLATIYOR

Paris bizde de dünyada da çok yazıldı. Kitabın tam adı: ‘Paris Bir Yalnızlıktır - Bir Kent Üzerine İzlenimler/ Gözlemler/Yansımalar’

‘Paris Bir Yalnızlıktır’ yazısında Andaç, şehirlerin kendilerini ele verişindeki farklılığa değiniyor. Paris’i de önce şairlerin şiirlerinden tanıtıyor. Bir şehrin her halini Fransız ve Türk edebiyatçılarıyla çağrışımlarla yazıyor. (Eksik Parça Yayınları)