Efsane bir yazar Yaşar Kemal

Yaşar Kemal için çok yazdım ve çok konuştum. Şimdi müze/evi olması için girişimlerin başlatıldığı Basınköy’deki evinin bahçesinde dolaşarak romandan, roman kaynaklarından, yaşamından söz ettik.

İstanbul’da, Ankara’da onursal doktora törenlerinde hem bulundum hem de konuşmacı olarak yer aldım. Konuşma yerlerini bir anımsatmak isterim: Bilkent Üniversitesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Ödüllerin çoğunda ona eşlik ettim. Gerek Frankfurt’ta aldığı Alman Yayıncılar Birliği Özgürlük Ödülü, gerek Paris’te Cino del Duca Ödülü gerekse Barselona’da aldığı ödül...
Ölümünün birinci yılında yayımlanan iki kitaptan söz edeyim: Gözüyle Kartal Avlayan Yazar - Yaşar Kemal - Zülfü Livaneli (1), Yaşar Kemal - Bir Ömür Edebiyat - Feridun Andaç (2)

‘Görüşmediğimiz gün yok gibiydi’

İki yazar da Yaşar Kemal’i tanıyan, onunla dostluk eden kişiler.
Livaneli, Önsöz’de, Yaşar Kemal’le dostluğunun kaviliğini belirtiyor: “1970 başlarından itibaren Yaşar Abi’nin hayatının tanığı olduğumu söylersem abartmış olmam herhalde. Çünkü 44 yıl boyunca görüşmediğimiz, en azından telefonla konuşmadığımız gün yok gibiydi. Onun ölümüyle içine düştüğüm boşluk yüzünden söyleşi yapmak isteyen basından uzak durdum.”
Bazı bölümleri okurken benim de anılarım tazeleniyor. Ödüllerde bile bir büyük yazarın alçakgönüllülüğünü, insanseverliğini, edebiyatının evrenselliğinin boyutunu yaşardınız.

Ödül töreninde yaşadıklarımı anımsadım

Livaneli’nin, ‘Cervantes, Yaşar Kemal’e Ödül Veriyor!’ yazısını okurken, o ödül töreninde yaşadıklarımı anımsadım. Ödül aldıktan sonra yaptığı konuşma kendi ülkesinin geleneğini sindiren, buradan insanlığa ulaşan bir yazarın sözleriydi.
Barselona’da Katalanya Uluslararası Ödülü’nü almaktan mutluydu. Orada yaşayan herkes onu ziyarete geldi. O kadar çok kişi geliyordu ki, kaldığımız sürece yemek saatine bir türlü yetişemedik. Bu ödül gezisinden bir tek yakınması vardı. Akşam yemekleri çok geç yeniyordu.
Livaneli’nin kitabında dost tanıklıkları, büyük bir yazarın yaşamından anı kırıntıları, notlar okuyacaksınız. Hepsi de onun kişiliğini ortaya çıkarıyor. Yurtiçinde bir yazar olarak yaptığı mücadelelerle, yurtdışında gördüğü saygı ve sevgiyi de bu yazılar arasında okuyacaksınız.

Size yeni bakış açıları kazandıracak

Feridun Andaç’ın Yaşar Kemal kitapları, yazar hakkında ayrıntılı bilgiler içerir. Yazarın ağzından birçok önemli bilgi bu kitapta yer alır.
Andaç, daha önce de ‘Sözün Büyücüsü Yaşar Kemal’ adlı bir kitap yayımlamıştı, bu kitap hakkında ben de yazmıştım.
Yeni kitapta Andaç’ın yargıları, değerlendirmeleri kadar Yaşar Kemal’in, Andaç’ın röportajlar sorularına verdiği yanıtlar da önemli. Romanlarının yazılış kaynaklarından niçin roman yazdığına kadar... Yaşamıyla yapıtları arasındaki gel-gitleri bu röportajlardan öğrenince, hiç kuşkusuz onun çalışmalarına daha farklı bakabilirsiniz.
‘Yalnızca okumak değil benimki, edebiyatı öğrenmek, hayatı tanımak’
Bu konuşmalardan biri ‘Değişimin Romancısı’, diğeri de ‘İnsan Gerçeğine Ulaşmak’ başlığını taşıyor.
‘Değişimin Romancısı’nın başında Yaşar Kemal’den şöyle diyor: “Bir yanım toplum, bir yanım doğa, bir yanım da insan değerlerine dayalı olsun istedim.”
Andaç, ‘Yol Arkadaşlığı’nda kendini etkileyenin ne olduğunu irdeliyor: “Onda beni etkileyenin ne olduğunu düşününce de; o ilk okumanın izlerine, okuma/mekânı/yeri ve zamanına dönüyorum ister istemez. Yalnızca okumak değil benimki, edebiyatı öğrenmek, hayatı tanımak; kendi zamanını kavramak, içinden geçtiğim günlere bakmak, yaşadığın yerin ruhunu özümsemek.
“Panait Istrati’yi, John Steinbeck’i, Çehov’u ve Gogol’ü okurken, Puşkin’in ‘Erzurum Yolculuğu’yla yeni bir yolculuğa çıkarken bunlar vardı belleğimde. Yaşar Kemal de işte öylesine bir yolculuğun yol arkadaşı olarak gelip katılmıştı dünyama.”
Bir soruya verdiği yanıt da her yazar için geçerli bir saptamadır: “Bir yazar kendini nasıl anlatır? Anılarını yazar, öyle anlatır. Anılardadır insanın bir kısmı; ben ona da, bir otobiyografi yazmaya da karşıyım. Otobiyografinin doğru olacağına inanmıyorum. Yaratılmadan anlatılmaz.”
Yaşar Kemal’i okurken size yeni bakış açıları kazandıracak bir kitap.