Edebiyatçılar da törene davetli

Türkiye’den gelenler, Orhan Pamuk’la sohbet ettiler, fotoğraf çektirdiler.

Sabah benim de katıldığım Grand Hotel’in lobisinde Orhan Pamuk’la konuştum.

Elinde üç daktilo sayfası program vardı, yoğun günler.

Hürriyet’in dünkü manşeti ve benim yazım üzerine İletişim Yayınları’ndan Nihat Tuna elçilik yemeğinde beni bilgilendirdi ve Stockholm’e gelecek olan edebiyatçıların adını verdi:

Jale Parla, Nüket Esen, Erol Köroğlu, Engin Kılıç.

Doğrusu sevindim. Ama isterdim ki Orhan Pamuk’un basın toplantılarında onlar da bulunabilsin.

Orhan Pamuk, buradaki gazete, radyo, televizyon söyleşilerinde bir hususu özellikle vurguluyor.

"Ben edebiyatçıyım, romanlarım ve edebiyat üzerine konuşurum."

Anlaşılan, Orhan Pamuk siyasi yazarlarla yollarını ayırıyor, edebiyatçılarla aynı yolda yürümeyi tasarlıyor.

Geçen gün yapılan basın toplantısından sonra bir Nobel yetkilisinin söylediği sözler durumu özetliyor.

"Sevindim, siyasi sorular sadece yüzde ondu, yüzde doksan edebiyattı!"

Nobel genel sekreteri ile Orhan Pamuk üzerine, Osman İkiz’in yaptığı röportajda ilgi çekici bir saptamayı yansıtmış.

"Orhan Pamuk’un temaları farklı olsa da, her şey bir kıskançlık ekseni çevresinde dönüyor.

Masumiyet Müzesi’nin de böyle olacağına kesinlikle inanıyorum."

Orhan Pamuk dün saat 18.30’da Nobel konuşmasını yaptı ve şunları söyledi:

"Benim için yazar olmak, insanın içinde gizli ikinci kişiyi, o kişiyi yapan álemi sabırla yıllarca uğraşarak keşfetmesidir: Yazı deyince önce romanlar, şiirler, edebiyat geleneği değil, bir odaya kapanıp, masaya oturup, tek başına kendi içine dönen ve bu sayede kelimelerle bir yeni álem kuran insan gelir gözümün önüne. Bu adam, ya da bu kadın, daktilo kullanabilir, bilgisayarın kolaylıklarından yararlanabilir, ya da benim gibi otuz yıl boyunca dolmakalemle káğıt üzerine, elle yazabilir. Yazdıkça kahve, çay, sigara içebilir. Bazen masasından kalkıp pencereden dışarıya, sokakta oynayan çocuklara, talihliyse ağaçlara ve bir manzaraya, ya da karanlık bir duvara bakabilir. Şiir, oyun ya da benim gibi roman yazabilir. Bütün bu farklılıklar asıl faaliyetten, masaya oturup sabırla kendi içine dönmekten sonra gelir. Yazı yazmak, bu içe dönük bakışı kelimelere geçirmek, insanın kendisinin içinden geçerek yeni bir álemi sabırla, inatla ve mutlulukla araştırmasıdır. Ben boş sayfaya yavaş yavaş yeni kelimeler ekleyerek masamda oturdukça günler, aylar, yıllar geçtikçe, kendime yeni bir álem kurduğumu, kendi içimdeki bir başka insanı, tıpkı bir köprüyü ya da bir kubbeyi taş taş kuran biri gibi ortaya çıkardığımı hissederdim. Biz yazarların taşları kelimelerdir." (...)

Tabii bu konuşmada söylediği diğer şeyler üzerine fikirlerimi ve yorumlarımı ileride de sürdüreceğim.

Orhan Pamuk Frankfurt’ta Alman Yayıncılar Birliği’nin Barış Ödülü’nü kazandığında yaptığı konuşmada romancılığını ve romanı anlattı. Dün akşam İsveç Akademisi’nde yaptığı Nobel Konuşması’nda ise yazar olma sürecini anlattı. İki konuşma arasında gel-gitler, göndermeler vardı. Bana kalırsa dün akşamki konuşmayı dinleyenler arasında Orhan Pamuk’un İstanbul kitabını okuyanların, bu konuşmayı çok daha iyi anlayıp daha geniş biçimde algıladıkları kanısındayım.

Konuşmasını yaptıktan sonra Orhan Pamuk ayakta alkışlandı ve dün öğleyin Elçilik’te kendisi ve İstanbul’dan gelen konuklar onuruna yemek veren Stockholm Büyükelçisi Necip Egüz’e, konuşmayı bitirdikten sonra şöyle dedi: "Konuşmamı çok dikkatle dinlediğinizi gözlemledim ve sizin bu dikkatli davranışınızdan dolayı konuşmamı sizden aldığım güçle sürdürdüm."

Sanırım bu akşam Orhan Pamuk ile birlikte Nobel konserine gideceğim. 

STOCKHOLM

Özel sektörün duayenlerinden

YAZAR Orhan Pamuk’un Nobel konuşmasında bütün hikayeyi üzerine kurduğu babası Gündüz Pamuk, Türkiye’nin en önemli profesyonel yöneticilerinden biri. Oğlunun konuşmasında, Batı’nın Türkiye’ye bakışı, bir yazarın yaşadığı toplumla ilişkisi konularında simgesel bir kişiliğe dönüşen Gündüz Pamuk, inşaat mühendisliği okudu. Paris’te bilgisayar şirketi IBM’de çalıştıktan sonra 1959’da IBM’in Türkiye şubesini açtı, Türkiye müdürü oldu. 1964’te Koç Topluluğu’na geçti. Burada, Aygaz Genel Müdürlüğü, Arçelik ile Garanti Bankası Yönetim Kurulu üyeliği gibi görevlerde bulundu. SODEP’in kurucularından olan baba Pamuk, 2002’de öldü.

Sizden güç aldım

Orhan Pamuk, Nobel konuşmasının ardından Stockholm Büyükelçisi Necip Egüz’ün yanına giderek, "Beni çok dikkatle dinlediğinizi gözlemledim ve konuşmamı sizden aldığım güçle sürdürdüm" dedi.