Don Giovanni’nin Leporello’su gibiyim
Çok sevdiğim, sık sık dinlediğim Mozart’ın ‘Don Giovanni’ operasının başında, perde açılır açılmaz Leporello, gece gündüz çalışmaktan bitkin olduğundan söz eder.
Pandemide evden çıkmadan ben de çok çalıştığım için aramızda bir akrabalık görüyorum.
Wolfgang Amadeus Mozart’ın (27 Aralık 1756 – 5 Ocak 1791) Don Giovanni’sini dinlediğim kayıt:
Şef: Lorin Maazel
Söyleyenler:
- Ruggero Raimondi
- John Macurdy
- Edda Moser
- Kenneth Riegel
- Kiri Te Kanawa
- Jose Van Dam
- Malcolm King
- Teresa Berganza
- Chorus & Orchestra of the Theatre National de L’Opera, Paris.
En sevdiğim bölümlerden biri de Don Giovanni’nin hizmetçisinin Elvira’ya, efendisinin aşk kataloğunun coğrafyasını anlattığı bölümdür.
(Madamina il catalogo e questo)
Elbette rahmetli Nadir Nadi’nin ‘Dostum Mozart’ kitabını da anımsatmadan geçemem.
Eleştirmenler Don Giovanni için, popüler klasik tanımını yapıyorlar.
İlk temsil 1787’de Prag’da, ikincisi 1788’de Viyana’da gerçekleştirildi.
‘Saraydan Kız Kaçırma’ Topkapı Sarayı’nın avlusunda da sahnelendi. Onun üzerine bir tartışma konusu açıldı: Saraydan Kız Kaçırma mı, Sarayda Kız Kaçırma mı?
Topkapı Sarayı’ndaki temsillerinden birine gittiğimizde yaşadığım bir anıma değineceğim.
Rahmetli Çetin Emeç, rahmetli Azra Gün, rahmetli Aydın Gün, Bilge Emeç ve ben temsil öncesinde Sultanahmet Köftecisi’nde yemeğimizi yedik. Az bir zamanımız kalmıştı. Garsona hesabı acele olarak getirmesini rica edip açıklama olarak da “Saray’dan kız kaçırmaya gidiyoruz” dediğimde yüzünde beliren ifadeyi unutamıyorum.
Elfriede Müll, ‘Wolfgang Amadeus Mozart, December 5th 1991. Bicentenary of His Death (Ölümünün 200. Yıldönümü)’ kitabında, bütün yönleriyle ‘Mozart Fenomeni’ni ele alıyor.
Ünlü müzik eleştirmeni Joachim Kaiser, eğer Mozart yaşasaydı icralardan aldığı paralarla sayılı zenginlerden bir olurdu, diyor.
Mozart’ın düşünce hayatını yansıtan ‘Sihirli Flüt’ operasını da seyretmeden onu anlamanın imkânsız olduğu kanısı eleştirmenler arasında yaygındır.
Yıllar önce çok sade bir dekorla Frankfurt Operası’nda ‘Sihirli Flüt’ü seyretmiştim.
Uluslararası Mozart Vakfı yalnız Salzburg için değil dünya ölçeğinde önemli.
‘Cosi fan Tutte’ Mozart’ın neşeli müziğinin zirvelerinden biridir.
Hiç kuşkusuz o dehayı keşfeden babasını da bu yolda anmalıyız.
Kitabın ilgimi çeken bölümlerden biri de ‘Mozart Anekdotları’. Yanlış anımsamıyorsam kız kardeşine gönderdiği mektupta bir sopranoyu ironik bir dille anlatıyordu.
Büyük orkestra şefi Karl Böhm, bir Mozart kaydının arasında ona olan sevgisini şöyle anlatmıştı:
“Mozart benim büyük aşkım.”
O kayıt da piyasaya bu sözlerle çıkmıştı.
Milos Forman’ın yönettiği ‘Amadeus’ filminde Tom Hulce Mozart’ı, Murray Abraham da Salieri’yi oynuyordu.
Puşkin’in ‘Mozart Salieri’ kitabı da onların ilişkisine değinir. Kitap ‘de yayınevi’ tarafından yayınlanmıştı.
Yıldönümleri bestecileri yeniden dinlememizi, hayatını öğrenmemizi sağlar.
Mozartlı bir pazar diliyorum.
