Dil Bayramınız kutlu olsun

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ün isteği doğrultusunda bundan 75 yıl önce, 26 Eylül 1932’de Dolmabahçe Sarayı’nda toplanan Birinci Dil Kurultayı’nın açılış günü Dil Bayramı olarak kutlanmaktadır.

Bugün gerek Türk Dil Kurumu gerek Dil Derneği, İstanbul ve Ankara’da kutlama etkinlikleri düzenledi.

TDK (Türk Dil Kurumu) açılışı ve toplantıları Dolmabahçe Sarayı’nda, Dil Derneği ise DTFC (Dil Tarih Coğrafya Fakültesi) Farabi Salonu’nda yapacak.

12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra Türk Dil Kurumu, devlete ait bir kuruluş kimliği kazandı, derneğin eski üyeleri de Dil Derneği’ni kurdu.

* * *

DİL DEVRİMİ, ülkemizde epeyce tartışıldı, ancak yeni bir cumhuriyetin yeni bir kültür yaratabilmesi, oluşturabilmesi için yeni bir dile gereksinimi vardı.

İlk başlangıçta belki, Öztürkçe sözü biraz yadırgatıcı geldi. Oysa amaç, arı, duru bir Türkçe idi. Dil çalışmaları içinde en ünlüsü Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü’dür.

İlk dönemde eski yapıtların okunamamasından yakınıldı. Birçoğu sonraları bugünkü dile aktarılarak, kültürel bağın koparılmaması için çaba harcandı.

Dil devriminden sonra, bazen de kaynakların okunmadığı, özellikle şairlerin bu yeni sözlükle, şiir dili yaratamayacakları savları ortaya atıldı.

Ne var ki en başta Fazıl Hüsnü Dağlarca olmak üzere birçok şairimiz arı, duru, yeni Türkçe ile usta işi şiirler yazılabileceğini kanıtladı.

İlk dönemde yayımlanan sözlüklerle bugünkü sözlükleri karşılaştırırsanız, dil devriminin aşamalarını izleyebilirsiniz.

Birçok bilim, edebiyat kavramlarına Türkçe karşılık bulunmuştur, kullanılmaktadır.

Dil ile düşünce arasındaki bağlantıyı bildiğimizde, dil devrimini daha iyi algılayabiliriz.

* * *

DİL DERNEĞİ’nin düzenlediği 75. Dil Bayramı Şöleni’nin mottosu şu:

"Ses bayrağımızı gençlik taşıyor!"

Bugün saat 10.00’da Anıtkabir’de Atatürk’e Saygı Sunumu ile başlayacak kutlama yarın (27 Eylül Perşembe) saat 18.30’da noktalanacak.

TDK’nın programı saat 10.00’da TDK Başkanı Şükrü Haluk Akalın’ın konuşmasıyla başlıyor. Etkinlikler üç gün sürüyor.

Açılışta devletin, hükümetin üst kademesi hazır bulunacak. Ayrıca bu gece TRT’den canlı yayınla kutlama programı seyircilere iletilecek.

* * *

DEVRİMİN
75. yılında dil konusunu nasıl tartışmalıyız?

Küresel bir çağda yaşadığımızı, ulusallığın durumunu anımsayarak, bugünün koşullarını unutmayarak.
Yazarın Tüm Yazıları