Bu ayıptan kurtulmalıyız

Doğan HIZLAN

Frankfurt

50. Frankfurt Kitap Fuarı'nda Belge Yayınları'nın sahibi Ayşe Nur Zarakolu'ya Uluslararası Yayıncılar Birliği Özgürlük Ödülü verildi. Ancak Zarakolu, dün ne basın toplantısında, ne de ödül töreninde bulunabildi. Çünkü buraya, törene gelmesi için gerekli olan pasaportu kendisine çok geç verilmişti. Basın toplantısı ve ödül töreninde eşi Ragıp Zarakolu onu temsil etti.

Basın toplantısında yüzü aşkın medya mensubu vardı: Gazeteciler, radyocular, televizyoncular... Türk yayıncısının kısıtlanan özgürlüğünün belgesi olarak yıllarca bizi utandıracak, buruk, acı bir tören.

Basın taplantısından önce dağıtılan Türkiye'de toplatılan ve yasaklanan kitaplar listesi, bizim, batıdan görünen profilimizin anti-demokratik kara noktasıydı.

Ödül dolayısıyla da iki dilde (Almanca ve İngilizce) 'Yayına Özgürlük' başlıklı bir kitap yayınlamışlardı.

Alman Yayıncılar Birlği Başkanı Gerhard Kurtze, ödülün hem Frankfurt Kitap Fuarı'nın hem de Birleşmiş Milletler Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi'nin 50. yılı dolayısıyla verdiklerini açıkladı.

Özgürlükten sürekli bütünlemeye kalan, insan hakları açısından karnesini bir türlü düzeltemeyen, azman bir az gelişmiş ülke öğrencisi gibi dolaşıyorum Fuar'da. Her an sorgulanan ve doğru sorulara cevap veremeyen.

***

GEÇEN yıl Fuar'ın imtiyazlı bir ziyaretçisiydim. Çünkü ülkemin tanınmış yazarı Yaşar Kemal, Yayıncılar Birliği'nin Barış Ödülü'nü kazanmıştı. Bu yıl ise farklı bir ziyaretçiyim.

Ülkemin bir yayıncısına çile çektirilmişti. Kitapları toplanmış, kendisi de cezaevine gönderilmişti. Bir yıl içinde bu kadar itibar düşüşü nedeniyle dengemi kaybettim.

Siz, Ayşe Nur Zarakolu'nun yayınlarında savunulan, yeralan düşüncelere karşı olabilirsiniz. Siz de karşıt düşüncelerin kitabını yazabilir, yayınlayabilirsiniz...

Artık uluslararası ayıplardan kurtulmalıyız. Bir zamanlar, yabancılara ayıp oluyor, diye ayıplarımızı sınırlarımız içinde hapsederdik. Yazarlarımıza, yayıncılarımıza yaptığımız gibi.

Bir de Zarakolu'ya pasaport verilişinin öyküsü var ki, Ragıp Zarakolu'nun dediği gibi, bunu ancak Franz Kafka yazabilirdi. Yetkililer Ayşe Nur Zarakolu'ya pasaport vermemişler. Ancak, uluslararası kuruluşlar girişim kampanyası başlatınca bu gereksiz inattan vazgeçmişler. Doğruyu yapmamız için ille de dışarıdan bir baskı bekliyoruz. Aynı Tanzimat Fermanı gibi.

***

AYIPLARDAN kurtulmak o kadar büyük çaba istemiyor. Bunu öğrenebilsek yeter.