ABD: Atilla ile Topuz’u kıyaslamayın

Gelecek hafta Türkiye’ye gelecek Amerikan Türk İş Konseyi’nin (ATC) Amerikalı üyeleri Türkiye’ye girebilecek. Amerikalı kadın basketçiler Rusya’dan geldikleri için istisna tutulmuştu, ATC üyeleri ise vize sorununu Kanada’dan halletmiş.

ABD’nin Avrupa’daki Müttefik Kuvvetler Komutanının 10 gün içinde gerçekleştireceği Türkiye ziyaretinde de vize sorunu çıkmayacak, çünkü NATO görevleri kapsam dışı tutuluyor.

Bu arada ABD de sağlık ve insani durumlar için Türkiye’de vize vermeye başlamıştı.

Bu somut örnekler, ABD’nin Türkiye’de başlattığı “konsolosluklardan göçmen olmayan vize vermeme” uygulamasının biraz yumuşadığını, Türkiye’nin de bu yumuşama doğrultusunda tavrını yumuşattığını gösteriyor.

CİDDİ ANLAYIŞ FARKI VAR

Ancak sorunun kesin bir şekilde çözülmesi için henüz beklenen karar çıkmadı.

ABD’nin Dışişleri Bakanlığı, Pentagon, İstihbarat kuruluşları ve Adalet Bakanlığı gibi kurumlarının üst düzey yöneticileri Ankara’da üç gün boyunca kritik görüşmeler yaptılar. İlk iki gün Suriye ve Irak gibi bölgesel sorunlar, terörle mücadele alanındaki işbirliği konuşuldu. Heyete Başkanlık eden Jonathan Cohen ile dar bir ekip dün de iki ülke arasındaki vize krizini ele aldılar.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, sorunun yakında çözüleceği yönünde iyimser bir açıklama yaptı.

Ancak, Amerikan heyetinin Konsolosluk görevlilerinin tutuklanması meselesine yönelik yaklaşımı ile Türk tarafının bakışı arasında gerçekten çok ciddi bir “anlayış farkı” var.

“HAKAN ATİLLA İLE KARŞILAŞTIRMAYIN”

Amerikalılara göre Konsolosluk çalışanlarına yönelik “terörizm suçlaması” çok iddialı. Bir Amerikan Konsolosluğuna (Türk yargısının iddia ettiği gibi) terör örgütü üyeleri sızmışsa, o konsolosluğun güvenliği açısından ciddi bir risk vardır. Bu risk giderilene dek de faaliyetlerin durdurulması gerekiyor.

Türk tarafına göre ise bu abartılı bir yaklaşım ve konsolosluk faaliyetlerini durdurmak orantısız bir önlem.

ABD tarafı, Türk heyetinin bu savunmasına, “Konsolosluk çalışanlarımızın terörizmle bağını gösteren faaliyetlerini bizimle paylaşmadığınız sürece tehdidin boyutunu göremeyiz” karşılığını veriyor.

Biliyorsunuz, Türkiye’nin bir başka argümanı da Başbakan Binali Yıldırım tarafından “Siz Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla’yı tutuklarken bize bilgi verdiniz mi ki?” sorusuyla dillendirilmişti.

ABD heyetinin, buna yanıtı da şöyle:

“Konsolosluk çalışanının, Metin Topuz’un tutuklanmasını bu olaya benzetmeyin. Biz diplomatik misyonlarımızın ve oralarda çalışanların güvenliğinden ve çalışanlarımızın sırf işlerini yaptıkları için tutuklanması riskinden söz ediyoruz. Bir yıldır tutuklu olan ABD vatandaşları için atmadığımız adımı, konsolosluk çalışanımız tutuklandığında atmamızın nedeni budur.”

Öyle anlaşılıyor ki ABD, Konsolosluk çalışanları tutuklandı diye Türkiye’nin Rıza Zarrab-Hakan Atilla ve Cumhurbaşkanlığı Korumaları davaları ile FETÖ liderinin iadesi konusundaki tavrını değiştirmeyecek.

Türkiye de ABD buradaki konsolosluklarında vize vermeyi durdurdu diye ABD Konsolosluk çalışanlarını serbest bırakmaya pek yanaşmayacak.

Ancak Türkiye’nin tutuklu konsolosluk görevlileri ile aranan görevlinin FETÖ ile bağlantılarına dair “İkna edici” veriler paylaşması durumu değiştirebilir. ABD, Türkiye’nin talep ve itirazları konusunda biraz daha “şeffaf”, Türkiye ise biraz daha “öngörülebilir” davranırsa sorun kısa sürede aşılabilir.

“RUSYA İLE TÜRKİYE AŞK YAŞAMIYOR”

Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler sorunlu gözükse de bir çok ortak nokta hala mevcudiyetini koruyor. İki ülke de Irak ve Kuzey Irak konusunda benzer tavır sergiliyor. NATO ve IŞİD karşıtı koalisyonda aktif işbirliği yapan iki ülke de Suriye’nin geleceğinde Esad’ın olmasını istemiyor. ABD, intikal sırasında TSK birliklerine El Kaide kökenli HTŞ örgütü milislerinin eşlik ettiği iddiası nedeniyle İdlib’de ne olduğunu henüz anlamamış ama Türkiye’nin İdlib’de El Kaide ile ilişkili gruplarla mücadele etmesi fikrine sıcak bakıyor.

Diğer taraftan ABD, Türkiye’nin Suriye’de Rusya ve İran ile kurduğu ilişkilerin konjonktürel olduğuna inanıyor. Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerin geldiği noktayı değerlendiren bir Amerikalı yetkili, görüşünü “They are not in love (Onlar –Türkiye ve Rusya- aşık değil)” diye özetledi.