Bu yaz beden ritmimize uygun beslenelim

Kökeni Hindu geleneklerine dayanan ayurveda, uzun yaşama sanatı olarak biliniyor. Alternatif bir tedavi sistemi aslında bu... İşlenmemiş yani doğal gıdaların tüketimini teşvik ediyor ve odağına insana enerji veren besinleri alıyor. Ben ayurvedanın ne olduğunu Dr. Buğra Öktem’den öğrendim. Ama bu yazıda elbette sadece yemekle, beslenmeyle ilgili olan kısmını anlatacağım.

Öktem, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi mezunu. Birkaç yıl Türkiye’de çalıştıktan sonra Hindistan’a gidip bu konuda akademik düzeyde eğitimler almış. “Ayurvedik tıp, modern tıbbın alternatifi veya rakibi değil. Her ikisi de uzman doktorlar kontrolünde, bilinçli şekilde uygulanmalı” diyor, ayurvedik beslenmenin taze, organik ve mevsim gıdalarının tüketilmesini önerdiğini söylüyor. Bu şekilde beslenmek sindirimi kolaylaştırıyormuş: “Örneğin, öğle yemeği sırasında hafif ve serinletici yiyeceklerin tercih edilmesi önerilir. Ayurveda ayrıca baharatın ve bitkilerin doğru kombinasyonunu kullanmayı da önemser. Baharat doğru şekilde kullanıldığında sindirimi kolaylaştırır, metabolizmayı hızlandırır. Türk mutfağı, baharat çeşidi bol olduğu için ayurvedik beslenmeye gayet uygun. Sağlıklı bir diyetin yanı sıra stres yönetimi, düzenli uyku ve egzersiz gibi yaşam tarzı faktörlerinin de önemli olduğunu unutmayın. Ayurveda, bedenin doğal ritmine uygun bir diyet tavsiye eder. Öğünlerin düzenli aralıklarla tüketilmesini, yemeklerin yavaş yavaş çiğnenmesini de öğütler.”

15 Mayıs-15 Ağustos arası, ayurveda felsefesine göre yaz mevsimiymiş. Bu dönemde asitli ve tuzlu yiyeceklerden uzak durulmalı, yemekler hafif olmalı ve az miktarlarda yenmeliymiş. Öktem “Fazla sarımsak tüketmeyip soğan tercih edilmeli. Bol sıvı alınmalı. Öğleden sonra 1-2 saat uyku uyunabilir. Ayurveda gündüz uykusuna sadece bu mevsimde izin verir” diye ekliyor.

Bana yaz için önerdiği besinleri de anlatacağım ama elbette en doğrusu bir beslenme uzmanıyla görüşerek kişisel ihtiyaçlarınıza uygun bir beslenme planı oluşturmanız... Baharatlı ve kızarmış tofulu bir tabağa ne dersiniz mesela? Tofu, hafif bir protein kaynağı... Bitki temelli beslenenler zaten çok kullanır. Tofuyu küp küp doğrayın ve baharatlı bir sosla (soya sosu, sirke, zencefil rendesi ve ezilmiş sarımsakla yapabilirsiniz) marine edin. Yağsız tavada her bir tarafını kızartın veya fırında pişirin. Dilediğiniz yaz sebzelerini doğrayıp tavada az yağla soteleyin. Kızarmış tofu ve sebzeleri bir tabakta bir araya getirerek servis yapın.

Yazın bol bol sebze yemeği yemek şahane oluyor. Buharda pişirip limon suyuyla karıştırarak hafif ama lezzetli öğünler hazırlayabilirsiniz. Kinoa da yine tavsiye ettiği, hafif ve besleyici bir seçenek... Çeşit çeşit sebze, bol yeşillik ve yine limon suyuyla harmanlayarak ferahlatıcı bir salata yapmak nefis! Naneli karpuz salatası da öyle... Serinletici bir meyve olan karpuzu, taze nane yaprakları ve limon suyuyla yine salata şeklinde yiyebilirsiniz. Ama dilerseniz soğuk içme suyuna birkaç parça karpuz (çekirdeklerini çıkarın tabii) ve taze nane yaprakları ekleyerek blender’dan geçirip ferahlatıcı bir detoks suyu hazırlayabilirsiniz. Karpuzu Hindistan cevizi sütü, yulaf ve taze naneyle karıştırarak smoothie’ye dönüştürmek de mümkün.

Biz yine salata önerilerine dönelim...Haşlanmış nohutları bol yeşillik, salatalık, domates, soğanla; taze hindiba yapraklarını limon suyu ve zeytinyağıyla tatlandırabilirsiniz. Bu salatalar sindirimi de destekliyormuş. Ökten’in son önerisiyse mercimek çorbası... Kırmızı mercimeklerin yanı sıra dilediğiniz sebze ve baharat çeşitleriyle zenginleştirerek çorbanızın lezzetini artırabilirsiniz. Aslında az malzemeli, hafif, doyurucu ve pratik lezzetler hepsi... Ayurveda felsefesine inanın veya inanmayın; tüm bunların hepsi zaten yaz için harika vegan seçenekler...