Petrol krizi nasıl yönetilmeli?

Bugünlerde yine ister istemez petrol fiyatlarını konuşuyoruz. Özellikle de uluslararası yatırım bankası Goldmann Sachs analistlerinin “petrolün varil fiyatı 100 doları aşacak” açıklamasının ardından gözler, bu kez korkuyla, petrol fiyatlarına cevrilmiş durumda.  .

Kısa vadede korkumuz patrol fiyatlarının 60 doları aşması. Bu konudaki tedirginlik artınca hükümet kanadından da bu konuyla ilgili bir açıklama geldi. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan “Türkiye'nin dış ticaret hacmi 160 milyar dolar civarında. Eskiden olsaydı, petrol fiyatlarındaki değişiklikler ekonomi üzerinde etkili olurdu. Ancak 1 milyar dolar az olmuş, fazla olmuş bunun fazla etkisi olmaz” dedi. Bakan Abdüllatif Şener ise petrol fiyatlarındaki öngörülemeyen bu artışın hükümetin enflasyon hedefini bozmayacağını söyledi.

Yeni bir petrol analizi yazmak yerine bugün hazır olanı kullanacağım. İstanbul  Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nden Yrd. Doç. Dr. Şamil Şen petrol fiyatlarındaki yükselişin Türkiye otoriteleri tarafından öngörülemediğini anlattığı uzunca bir yazı göndermiş. Bu yazının “petrol fiyatları neden yükseliyor” başlıklı bölümünü ilginize sunuyorum. Şamil Şen fiyatlardaki yükselişi şu üç nedene bağlıyor:

“1- Dünyanın en zengin petrol sahalarına sahip Ortadoğu’da başta Irak savaşı, ABD-İran çekişmesi ve terörist hareketler nedeniyle üretim ve iletim hatlarının güvenliğinin sağlanamaması
2- Üretici ülkelerin başta etnik, yönetimsel ve sınır sorunları ile tüketici ülkelerin aralarındaki rekabet nedeniyle petrol pazarının etkili yönetilememesi
3- Orta Doğu’da üretim ve iletimin kesilmesine en azından katkı sağlayacak alternatif petrol bölgeleri olan Kafkasya-Orta Asya ile Batı Afrika’dan üretim ve iletimin kolaylıkla yapılamaması.”

Ve yazının sonuç bölümü de şöyle.

“...Bu olumsuzlukların bir araya gelmesi dünya petrol sağlama güvenliğinin kopmasına neden olmuştur. İlave olarak dünya petrol ihtiyacının özellikle Çin ve Hindistan’da olmak üzere beklenen den fazla artması yeni bir petrol şokunu getirmiştir. Gelecek aylardaki petrol fiyatları oluşumu petrol sağlama güvenliğinin oluşturulup oluşturmamasına bağlıdır. Büyük Ortadoğu Projesi, Irak’ın yeniden yapılandırılması, ABD-İran çekişmeleri, terörist faaliyetler, Rusya’nın petrol sektöründe kartel oluşturma çalışmaları, Orta Doğu’da ABD-AB çekişmesi, Orta Asya-Kafkaslar-Karadeniz’deki Rusya-ABD çekişmesi (demokratikleştirme devrimleri, zehirlemeler, şüpheli ölümler)    değerlendirildiğinde petrol şoku devam edecek gözükmektedir. Bununla birlikte 105 dolar’a kadar çıkması için gerekli şart mevcut değildir.  Bu durum ancak Orta Doğudaki İran veya Irak savaşından daha geniş bir çatışma ile mevcut olabilir.�
Türkiye’nin petrol fiyatları artımından daha az etkilenmesi için Petrol Uzmanları (Petrol Jeologu, Petrol Mühendisi), Güvenlik Elemanları (Asker, Gizli Servis Elemanı),  Uluslararası İlişkiler Uzmanları ve Ekonomistlerden oluşan bir kriz yönetim ve strateji belirleme ekibin oluşturulması zorunludur...”