Ayran aşı mı gazpacho mu?

Bu hafta soğuk yiyeceklerden konuşalım, bu sıcaklarda içimiz serinlesin dedim. O yüzden iki çeşit çorbadan bahsedeceğim. “Yaz ayında çorba mı” dediğinizi duyar gibiyim. Evet, çorbaları konuşacağız ama soğuk çorbaları... Yani gazpacho ve ayran aşını...

Bu hafta soğuk yiyeceklerden konuşalım, bu sıcaklarda içimiz serinlesin dedim. O yüzden iki çeşit çorbadan bahsedeceğim. “Yaz ayında çorba mı” dediğinizi duyar gibiyim. Evet, çorbaları konuşacağız ama soğuk çorbaları... Yani gazpacho ve ayran aşını...Gazpacho, İspanyol mutfağına ait. Sebzeler, artakalan ekmekler, sirke ve zeytinyağıyla yapılıyor. Yaz aylarında pek çok Akdeniz ülkesinde içilen bu domatesli tarif, lezzetli olduğu kadar ferahlatıcı da...

Bana sorarsanız İspanya’nın güneyinden çıkıp tüm dünya yayılmasının nedeni bu. Bir rivayete göre bu çorbanın tarihi Roma İmparatorluğu’na kadar uzanıyor. Askerler yolculuk esnasında yanlarındaki ekmek, zeytinyağı ve sarımsağı suyla karıştırıp çorba şeklinde tüketmeye başlıyor. Ama aklınızda olsun, İspanya’ya giderseniz bu çorbadan ‘sıvı salata’ olarak bahseden İspanyollarla da karşılaşabilirsiniz. Gelin, benzer lezzetlere birlikte bakalım.

* Arjamolho: Portekizlerin gazpacho’su ama daha farklı hazırlanıyor. Domates, soğan, sarımsak, yeşil biber ve salatalık püre yapılmıyor, bunun yerine ince ince doğranıyor (Yapabilirseniz sebzeleri havanda dövmek daha iyi olur). Sebzeler suyla karıştırılıyor ve küp küp kesilen bayat ekmekler ekleniyor. Kekik, zeytinyağı, tuz ve 1-2 buz da atarsanız tamamdır. Genellikle ızgarada pişmiş sardalyanın yanında servis ediliyor.

* Ajo blanco: Beyaz gazpacho diye özetleyebiliriz. Kabukları soyulmuş badem ve sarımsak macun haline gelene kadar dövülüyor. Su, sirke, zeytinyağı ve kabukları alınıp ıslatılmış bayat ekmekler eklenip karıştırılıyor. İspanya Malaga’da üzerinde üzümle servis ediyorlar. Bir miktar badem sütü kullanılan tarifler görebilirsiniz. Islanmış ekmekler ve bademleri rondo’da çekip üzerine buz gibi su, sarımsak ve biraz da salatalık koyup yeniden rondo’da çekenler de var.

* Salmorejo: Klasik gazpacho tarifindeki gibi... Domates, ekmek, zeytinyağı ve sarımsakla yapılıyor. Ama farkı, domates tadının çok daha baskın olması. Domateslerin kabuğu soyuluyor ve diğer malzemelerle birlikte püre haline getiriliyor. Oranı 1 kilo domates, 200 gram ekmek ve 100 gram zeytinyağı gibi düşünebilirsiniz. Üzerinde dilimlenmiş jambon (pastırmayla da yapabilirsiniz) ve haşlanmış yumurta parçalarıyla servis ediliyor. Pırasa ve tavuk suyuyla...

* Cojondongo: Sarımsak, maydanoz, domates ve yeşil biberle yapılıyor. Çok koyu bir çorba... Hatta çoğu insan buna salata demeyi tercih ediyor.

* Gazpacho manchego: Gazpacho’nun en farklı çeşidi.... İspanya’nın Mancha bölgesinden çıkan bu ılık tarifte genellikle tavşan eti olmak üzere et, haşlanmış yumurta ve mantar kullanılıyor. Çorbanın malzemeleri ayrı bir kapta getiriliyor ve isteğe göre ekleniyor.

* Vichyssoise: İşte bu da Fransız gazpacho’su... Pırasa, soğan, patates, krema ve tavuk suyundan oluşuyor. Bu çorbayı kışın sıcak da içebilirsiniz. Bu kadar gazpacho anlatmışken size elbette kendi tarifimi vereceğim. Umarım beğenir, yerken İspanya’ya gitmiş gibi olursunuz. Ama tabii serinlemek için İspanya’ya kadar gitmenize gerek yok. Benim de severek yediğim Türk lezzeti ayran aşını da tercih edebilirsiniz. Bir de benim ayran aşı tarifime bakın. Bu çorbanın şehre göre değişen çeşitleri var ama o da artık başka bir yazının konusu olsun...

GAZPACHO (4 KİŞİLİK)

NE LAZIM? 

* 4 domates

* 2 soğan 

* 2 salatalık

* 1 yeşil biber

* 1 kapya biber

* 4 dilim ekmek içi

* 5 su bardağı su

* 3 diş sarımsak

* 4 yemek kaşığı zeytinyağı

* 2 yemek kaşığı üzüm sirkesi

* 1 yemek kaşığı mayonez

* Tuz 

* Karabiber

NASIL YAPARIM? 

* Domates, soğan ve salatalıkları soyup kalın küpler halinde kesin. 

* Sarımsakları kabaca doğrayın. Yeşil ve kapya biberlerin tohumlarını ayıklayıp kesin. 

* Doğranmış bütün malzemeleri mutfak robotuna alın, üzerine ekmek içlerini parçalayıp ekleyin. Robotu çalıştırıp püre haline getirin. 

* Mayonez, sirke, su, tuz ve karabiberi ekledikten sonra çekmeye devam edin. 

* Zeytinyağını en son yavaş yavaş ekleyin. 

* Koyu bir kıvam alan çorbayı soğuması için dolaba koyun. Soğuduktan sonra servis edebilirsiniz.

AYRAN AŞI (4 KİŞİLİK)

NE LAZIM? 

* 1 su bardağı buğday (haşlanmış)

* 1 su bardağı nohut (haşlanmış)

* 250 gr süzme yoğurt

* 250 gr yoğurt

* 3 su bardağı soğuk su

* Dereotu (tercihe bağlı)

* Tuz

NASIL YAPARIM? 

* Bir kâsede yoğurtları ve tuzu karıştırın.

* Haşlanmış buğday, nohut ve suyu ekleyin. Bu tarife ince ince doğranmış dereotunu  da çok yakıştırıyorum, tavsiye ederim.