Yine serinliyoruz

Batı bölgeler için haziran ayı hem rüzgarlı geçer hem de ilkbahar ayıdır. Yine sıcaklıklar düşüyor. Bu hafta sonu orta ve kuzey bölgeler yine serinliyor. Yanı sıra haritalarda gördüğünüz gibi Marmara, Karadeniz ve İç Anadolu’da yer yer kısa süreli sağanak yağışlar da bekleniyor. Sıcaklıklar ise ay ortalarına kadar yine orta ve kuzey bölgelerde normaller ve altında olacak, normallerin pek üzerine çıkamıyor.

Arabanız ne kadar yakıyor? Daha ucuza seyahat edebilir misiniz? Havadayken uçağa iniş ve biniş yapabilir misiniz? Stratosferik kirlenmeye ne kadar müdahilsiniz? Bu sorular sürekli sizi rahatsız ediyorsa, doğru yazıyı okuyorsunuz, hoş geldiniz :)

Uçaklardan atmosferin farklı farklı seviyelerine kirleticiler yayılıyor, biliyor musunuz? Uçak egzozlarından çıkan gazlar havada CO2, O3 ve CH4 gibi bazı gazların konsantrasyonunu değiştiriyor. Havadaki su buharı ve egzoz zerreleri sirrus bulutlarını artırıyor. Hemen herkes görmüştür uçakların arkasından gelen izleri. İşte bu izler de sirruslara örnek. Bu sirruslar güneş ışığını yansıtıyor. "E iyi ya, küresel ısınma engellenmiş olur" diyenlere geceleri de dünyanın sıcak havasının atmosferden dışarı, uzaya çıkışını engelliyor diyorum.

Etki bu kadar değil tabii ki! Uçaklardan çıkan çeşitli gazlar ozon tabakasını etkiliyor. Bir araştırma yapılmış, bilim adamları, "acaba uçaklar çıkarttıkları egzoz gazları ile atmosferin hangi seviyelerini etkiliyor" demişler. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) diyor ki: Troposferin üst kısımlarında ve stratosferin alt kısımlarındaki uçaklardan çıkan azot oksit (NOx) emisyonları ozonu artırıyor ama daha yüksek seviyelerde stratosferik ozon tabakası yok oluyor. Bu da kanserojen etkisi olan güneş ışınlarının daha az süzülerek yere geldiği anlamına geliyor. Hem kanserojen etki artıyor, hem küresel ısınma destekleniyor.

Uçakların iniş ve kalkışlarında, tam olmayan yanma meydana geliyor. Bu durumda uçucu organik bileşikler ve karbon monoksit açığa çıkıyor. Bunun dışında pek çok kirletici emisyon da atmosfere yayılıyor. Ben bunları yalnızca bilgilendirme amaçlı yazdım, yoksa şu an atmosfere en az zarar veren ulaşım aracı yine havayolu, yani uçak. Sabah evinizden çıkın, trafikteki araçlara bakın. Arabalarda kaç kişi var? Ezici çoğunluk tek kişi. Benim diyen benzinli araç 100 kilometrede en az 7 - 7.5 litre, dizel araç da 5 litre yakıt yakıyor. Bu harcamayı binlerce insanla çarpın. Fakat uçaklarda 100 kilometre mesafe için kişi başına 3 litre yakıt yakılıyor. Ne varsa yine uçakta var :)