Su baskını tehlikesi ve soğuklar

Bu soğuklar ne zaman kesilecek? Açıkçası ara ara zayıflasa da yılbaşına kadar soğuk devam ediyoruz.

Havalar bozdu, yurdun büyük kısmında hava bulanık ve soğumaya hazırlanıyor. ‘Zaten soğuk’ demeyin, geçen haftalarda aralığın ikinci yarısında kış dedirtecek soğuklarla karşılaşacağımızdan bahsetmiştim. İki konuya dikkat çekmek istiyorum. Birincisi su baskını tehlikesi. Özellikle Ege ve Akdeniz’de söz konusu, ikincisi ise soğuklar. Pazar günü beklediğimiz soğuk hava, ilk etapta Marmara’da, pazartesi günü ise Karadeniz, İç Ege ve İç Anadolu’da yüksek kesimlerde karla karışık yağmur ve kar yağışlarına neden olabilir. Bu soğuklar ne zaman kesilecek? Açıkçası ara ara zayıflasa da yılbaşına kadar soğuk devam ediyor. Yılbaşını sormayın, daha belli değil.

Soğuklar diyorum ama size bambaşka bir yazı hazırladım, iki bölümden oluşuyor. Birincisi; bir çoğumuzun sıkıntısını çektiği yoğun trafiğin üzerine bir de gerginlik oluşturan insanlar! Daha doğrusu toplum bilimcilere, özellikle akademisyenlere, gerçekten birer araştırma konusu olacak tespitlerimden söz edeceğim. Bu insanları ben 3 grupta topladım. Birincisi; selektör ile yol istediğinizde, sizin küfür ettiğinizi zannedip yol vermeyen, yol vermediği gibi elli kollu hareketler yapan, bazen bununla da yetinmeyip aracı ile sizi sıkıştırıp hayati tehlike oluşturan insanlar. İkincisi; şerit değiştirmek için verdiğiniz sinyalinizi gören arka şeritteki araç sürücüsünün, amiyane tabir ile ‘gaza asılması’. Üçüncüsü ise uyur-gezerler gibi uyur-otomobil kullananların durumu. Genellikle sabahın ilk saatlerinde otobanlarda sol şeritte 55-75 km. hızı aşmayan ve arkalarındaki araçların uyarılarına aldırmadığı gibi etrafından dolaşarak yollarına devam eden araçlara kayıtsız kalıp yollarına bu şekilde devam eden uyur-otomobil kullanırlar. Gerçekten sosyolojik olarak araştırıldığında önemli bulgular elde edilebileceğine inanıyorum. Birçok kişi bunun farkındadır ama çoktandır bu konuyu, uzmanlarına ve büyüklerimize duyurmak istiyordum, kısmet bugüneymiş :)

*

Neyse yazımın ikinci ve asıl kısmı doğadan, yani meteoroloji ile bağlantısı yalnızca olayın kış mevsiminde geçiyor olmasından o kadar :) Ayılar koca bir mevsim uyuyup, bahara nasıl zinde kalkıyorlar?

Belki birçoğunuzun aklına gelmemiştir ama bilim adamları merak etmişler ve ayıların bu kadar uzun süreyi, koca bir kışı uyuyarak geçirmelerine karşın baharda kalktıklarında bu kadar zinde olmalarının nedeni nedir?

İnsanlar da dahil olmak üzere tüm canlılarda yaşam boyunca kemikler yenileniyor. Yaşlılık, hareketsizlik ve benzeri nedenler ile zayıflama ve erime, dönemlere göre değişim gösteriyor. Özellikle hareketsiz kalınan dönemlerde artıyor. Normal koşullarda koca bir kışı uyuyarak geçiren ayıların kemiklerinde zayıflama ve kaslarında erime beklenir. Ayılarda da hareketsiz kalınan bu dönemde kemikler eriyor, hatta normalden fazla ama eş zamanlı olarak kemik üretimi de devam ediyor. Yani kemik yoğunluğunda kayda değer bir değişim olmuyor. Hayvanın tekrar hareketlenmesiyle kemik üretimi en üst seviyeye çıkıyor ve kemikler eski gücüne kısa bir sürede geliyor. Gelelim kaslara; kış boyu uyuyan bir ayı kas gücünün yalnızca yüzde 22’sini, proteinlerinin ise yüzde 15’ini kaybediyor. Tabii referans olmadan bu rakamlar bir şey ifade etmeyecek, aynı sürede insanlardaki kayıp yüzde 85-90’lar sevilerinde. Normal koşullarda vücuttan atılan zehirli madde olan üre, ayılarda protein kaynağı. Kış uykusunda ayının boşaltım sisteminden üre tekrar emiliyor ve protein oluşumunda kullanılıyor. Bir ikincisi vücutlarına yerleştirilen hissediciler ile kış boyunca kaslarında bir takım hareketlerin olduğu belirlenmiş. Bu sayede uyandıklarında kaslarında ciddi bir kayıp meydana gelmiyor. Yağ ile beslendikleri için büyük değerlerde kilo vermiş şekilde uyanıyorlar, tek kayıp bu! Bu haftalık böyle, doğadan. Tekrarlıyorum, soğuklar geliyor, ılık günlerin rehavetini üzerimizden hızlı bir şekilde atmamız gerekiyor....