Telomer analizi ve yaşlanmayı yavaşlatmak

KÖK HÜCRE RAHATSIZLIĞI
“Yaşlanma aslında bir kök hücre rahatsızlığıdır. Her hücrede 23 çift kromozom bulunur ve kromozomların ucunda telomer adı verilen koruyucu bölgeler yer alır. Bunlar tıpkı ayakkabı bağcıklarının ucundaki koruyucu plastik parçalara benzetilebilir. Telomer, DNA’daki genetik bilginin korunmasını sağlarken ayrıca hücrenin yaşlanma kaydını tutar. Yani bir hücrenin ne kadar yaşlandığını net biçimde tutan bir kum saatine benzetilebilir. Herhangi bir zamanda telomer uzunluğunu telomer analiz testi ile basitçe ölçmek, bireyin biyolojik yaşını ve yaşlanma hızını ortaya koyar. Hücreler zaman içinde yaşlandığında kendisinden yeni ve sağlıklı bir kopya çıkartır. Eski ve yaşlı hücre ise yok edilir. Bu bedenin sağlıklı kalabilmesi için önemli bir stratejidir. Hücrenin her bölünmesi ile bu telomer denilen bu parçalar giderek kısalır. Ta ki kritik bir kısalığa ulaştığında artık hücre bir daha kendini yenileyemez.

ORTALAMA 70-80 YIL ARASI
Doğum anında telomer uzunluğu yaklaşık olarak 10.000 baz çifttir (BP). İdeal şartlarda yaşayan bir bireyin telomerleri yaklaşık olarak yılda 50 baz çift kısalır yani yaşlanır diyebiliriz. Telomerlerin uzunluğu yaklaşık 4.000 baz çifte indiğinde ise artık yaşlanma nedeni ile yaşamın sonuna gelinmiştir. Basit bir hesap ile 6.000 BP’yi her yıl normal şartlarda kısalan 50BP’ye bölersek bir insanın teorik yaşam süresinin 120 yıl olabileceğini buluruz. 120’lere ulaşabilen az sayıda insan olsa dahi dünyada ortalama ömür 70-80 yıl arasındadır.
Telomerin kısalma hızını genetik yapı sadece yüzde 20-30 oranında etkiler. Yaşlanmanın geri kalanı ise tamamen bireyin yaşamdaki seçimleri ile ilgilidir. Sigara içmek, yüksek miktarda alkol, aşırı stres, uyuşturucu kullanımı, kötü beslenme ve obezite gibi yanlış tercihler telomerleri olması gerekenden daha hızlı kısaltır. Dolayısı 70-80 yıl yaşadığımız gibi bu sürenin son 20-30 yılını ise yaşlanmanın getirdiği kalp, kanser, diyabet vs gibi sağlık sorunlarından dolayı hayat kalitemiz düşer.

UZATABİLMEK MÜMKÜN MÜ?
Telomerlerimizi uzun tutabilmek için sağlıklı bir yaşam şeklini benimseyerek öncelikle kısalmayı önleyebiliriz. Bunun ötesinde telomerleri doğrudan uzatabilen Astragallus membraceneus isimli Çin-Moğolistan coğrafyasında yetişen bir bitkinin kökünden elde edilen “Sikloastragenol” isimli tek bir izole molekülün telomerleri yeniden uzatabildiği klinik olarak ispatlanmıştır.
Bu molekül hücrede telomerleri uzattığı bilinen telomeraz isminde bir enzimi aktif hale getirerek çalışır. Telomeraz özellikle kök hücre ve sperm gibi yüksek miktarda çoğalma kapasitesine sahip ama nerede ise yaşlanmayan hücrelerde bol miktarda bulunurken, vücudumuzun yüzde 99’nu oluşturan doku ve organları oluşturan özelleşmiş hücrelerde ise nerede ise yok düzeyindedir. Oysa hücrelerde bu enzimi üretebilecek mekanizma bulunmak ile beraber sadece Sikloastragenol bu mekanizmaya uyum sağlamakta ve telomeraz enzimini aktif hale getirebilmektedir. Burada etkili olan Astragallus membraceneus bitkisinin stardardize edilmiş özütleri değildir, bitkinin kökünden özel yöntemlerle elde edilen Sikloastragenol isimli moleküldür. Ancak oldukça pahalıdır ve yan etkileri bilinmemektedir. Kanser ve otoimmun hastalığı olan kişilere önerilmemektedir.Mutlaka Doktor taviyesi ve kontrolünde kullanılmalıdır.

 
NASIL ENGEL
OLUNABİLİR
Omega 3, Koenzim Q10, bitkisel proteinler; balık, barbunya, chia tohumu, bezelye, keten tohumu, enginar, yeşil mercimek, brokoli gibi lifli gıdalar; ceviz, badem, fındık, susam yağı, soya fasülyesi, soğuk sıkım zeytinyağı, yumurta gibi doymamış yağlar içeren besinlerle birlikte, yabanmersini, aronya, siyah frenk üzümü, böğürtlen, mor lahana, mürdüm eriği, karadut, mor havuç gibi antioksidan değeri yüksek olan mor renkli besinlerin tüketilmesi, düzenli ve kaliteli uyku, hafif yapılan spor, meditasyon, kronik stresi yönetebilmek ve kilodan uzak durmak telomerlerin kısalma hızını yavaşlatabilmekte ve daha uzun ve sağlıklı bir ömür sağlayabilmektedir.