Umarım "O piti piti karamela sepeti..." şeklinde uzayıp giden ve grup oyunlarında adam seçmeye yarayan tekerleme hálá kullanılıyordur, yoksa başlık pek bir manasız kalacak.
Nereden çıktı şimdi tekerlemeden bozma başlığı atmak diyeceksiniz. Kalabalık mağazalara girdiğimde satış görevlisinin kim olduğunu tespit edebilmek için kullanmadığım bir bu yöntem kaldı da ondan. Diğer yöntemlerim ise şunlar:
Pazar yerini andıran mağazanın içinde en hareketsiz duran kişiye yönelmek. (Rakiplerinden önce aradığı şeyi kapma telaşı olmayan insan ancak bir satış danışmanı olabilir.)
Raflardan sarkan kazak ve gömlekleri ümitsizce katlamaya çalışan kişiyi bulmak. (Her zaman başarılı sonuç vermiyor. Özellikle benim gibi satış danışmanları için merhamet besleyen şahıslar ortada dolaşırken. Katlı duran bir şeyi açıp baktığımda, her zaman katlayıp geri koyarım. Bu nedenle "Bakar mısınız, bu pantolonun siyahı var mı" türünden sorularla karşılaştığım çok olmuştur.)
Birbirinin aynı giyinmiş insanların hangileri olduğunu bulmaya çalışmak.
Takip edildiğimi hissettiğimde aniden arkama dönmek.
Kasten ve abartılı biçimde rafları dağıtmak. (Dehşete düşen ve sizi durdurmak isteyen bir satış danışmanı mutlaka çıkacaktır.)
Kucak dolusu giysiyle soyunma kabinine yönelmek. (Kabinde deneyecek bir şeyler bulacak kadar gelişme kaydettiyseniz aslında satış görevlisine ihtiyacınız kalmamış demektir. O yüzden pek verimli bir yöntem olmadığını kabul ediyorum.)
Önünüze çıkan herkese "Görevli siz misiniz" diye sormak. (Meselenin varabileceği en uç nokta budur. Sabır ve zamanı olanlara kolay gelsin.)
Benim bugüne kadar tespit edebildiğim başka bir yöntem yok. Önerisi olanlar lütfen iletsin, kamuoyu ile paylaşalım.
*
Ankara’nın geçtiğimiz haftalarda hizmete giren yeni havalimanına, yolcular alışana kadar yardımcı olmak üzere görevliler yerleştirilmişti. Üzerlerinde kocaman harflerle Ask Me/Bana Sor yazan, turuncu bir tişört giyiyorlardı.
Keşke büyük ve her zaman kalabalık olan mağazalar da bu yönteme başvursa, ama sanırım yeterince estetik bulunmaz. Oysa müşterilerin çok işine yarardı.
Perakende eğitimcisi ve uzmanı Suat Soysal’a sordum; satış danışmanları nasıl giyinmeli diye. "Bu konuda değişik görüşler var. Ama ayırt edilebilen, firma kimliğine uygun, satış danışmanın seveceği ve fonksiyonel bir giysi olmalı" dedi. Çalışan giydiğini sevmeyince gömleğini sarkıtıyor, fularını bağlamıyor, kısacası kuralları deliyormuş.
"Peki" dedim, "Mağazada satılan ürünlerden giymeleri iyi bir şey midir". "Özel bir şey yaptırmakta çok büyük fayda var" dedi. "Pantolon olabilir ama üste giydikleri giysi raftakilerden olmasa daha iyi. Ayırt edilemiyor."
Ayırt edilememesinden başka sakıncaları da var bence. Ben şahsen, günde yüzlerce kişinin girip çıktığı bir mağazada çalışan kişinin üzerindeki bluzu almak istemem. Tamam çoğunlukla dünyanın en orijinal şeylerini satın almıyoruz ama tutup mağazanın en "tüketilmiş" ürününe para vermenin de alemi yok.
Buna karşılık, çalışanlarına kendi koleksiyonundan giysiler giydiren Mango, uygulamasından gayet memnun. Yetkililerin söylediğine göre, müşteriler satış danışmanın üzerinde beğenip alışveriş yapabiliyormuş. Şimdiye kadar olumsuz bir görüşle karşılamamışlar. Onlarla konuşurken öğrendim; kadın satış görevlisini ayırt edilir kılmanın bir yolu da makyajmış.
Benetton da kendi ürünlerinden, rahat hareket etmeye elverişli, teri çeken, naylon ve sentetik olmayanlardan seçim yapıyormuş. Ütülenebilen, kolay kırışmayan ve özellikle koton ürünler tercih ediliyor. Kıyafetlerin günün modasına uygun renkte, modelde ve dikkat çekici olmasına özen gösteriliyor. Logo ve yazı olmasına önem veriliyor.
Harvey Nichols’ın personel kıyafetlerinde siyah renk tercih ediliyor. Çalışanların giysilerinde kendi stil ve tercihlerini yansıtması arzu ediliyormuş. Erkekler takım elbise giyiyor. Ancak denim ürünlerin satıldığı bölümde çalışanlar, jean ve tişört giyiyor. Mağazanın dekorasyonunda kullanılan çiçek motifli eşarp ve kravatlar, çalışanlara sunulan aksesuvar alternatifleri arasındaymış.
Bana sorarsanız en dikkat çekici giysileri yapı marketlerde çalışanlar giyiyor. Şimdi pek çok satış danışmanı benden nefret etmiştir ama ne yapayım, ben meseleye bencil bir müşterinin gözünden bakıyorum. Görevlileri baktığım an görmek istiyorum. IKEA ve Bauhaus’ta yüze metreden seçebiliyorsunuz görevlileri, tabii bir tane varsa. Oralarda da alan büyük olduğundan, kimin görevli olduğunu değil görevliyi bulmak zor oluyor.
Bir de Paşabahçe çalışanlarının giydiği önlüklere bayılıyorum. İşinin ehli ve steril bir imaj veriyor.