Yarın Dünya Engelliler Günü…

3 Aralık, 1992 yılında Birleşmiş Milletler ‘in kararı ile “Uluslararası Engelliler Günü” olarak kabul edildi. Bu karar; Mart 1993’te BM İnsan Hakları Komisyonu’nun 1993-29 sayılı bildirisi ile tüm dünyaya duyuruldu. Ve üye ülkelerden, 3 Aralık gününün “engellilerin topluma kazandırılması ve insan haklarının tam ve eşit ölçüde sağlanması” amacıyla “Dünya Engelliler Günü” olarak tanınması istendi. İşte o günden beri 3 Aralık “Dünya Engelliler Günü” olarak biliniyor. Ancak şunu ifade etmek isterim ki, kesinlikle kutlanacak bir gün değil bu. Amacı; engellilik konusunda farkındalık yaratmak, var olan farkındalığı arttırmak.

BM Genel Sekreteri Kofi Annan 2005 yılında 3 Aralık Dünya Engelliler Günü nedeniyle yaptığı konuşmada, “Engelliler dünyanın en büyük azınlık grubu. Orantısız derecede yoksullar, işsiz kalma olasılıkları daha yüksek, ölüm oranlarıysa toplumun geneline oranla çok daha yüksek.” demiş bulunuyor. Aynı gün, BM Engelli Hakları Özel Komitesi’nin Başkanı Luis Gallegos’da; mevcut insan hakları sözleşmelerinin kâğıt üzerinde engellilerin haklarını koruduğunu, ancak uygulamada engellilerin bu haklarından yararlanamadıklarını ifade etmiş ve ayrı bir engelli hakları sözleşmesinin şart olduğunu söylemiştir.

O günlerde müzakereleri henüz başlamış bulunan BM Engelli Hakları Sözleşmesi taslağı Mart 2007’de imzaya açıldı. TBMM ‘de 3 Aralık 2008’de onaylanan “Engellilerin İnsan Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” 29 Ekim 2009 tarihi itibariyle ülkemizde, iç yasa hükmünde, yürürlüğe girdi.

Engelli bireylerin sorunlarının öncelikle insan hakları bağlamında ele alınması BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin taraf devletlere yüklemiş olduğu bir sorumluluk. Ancak bugün, engelli bireyler toplumda ayrımcılıktan sosyal dışlanmaya kadar insan hakları ihlâlleri ile karşı karşıya kalmaktalar. Ayrıca, yoksulluk, işsizlik, sağlık hizmetlerine erişememe, sosyal güvenlik şemsiyesinin dışında kalma ve eğitimden yoksunluk gibi birçok sorunla da baş etmek zorundalar.

Türkiye’de engellilik ve engellilere yönelik olarak yapılan çok olumlu çalışmalar da var. Ancak bugün, 3 Aralık 2016 Dünya Engelliler Günü nedeniyle, artılarımızdan değil eksilerimizden söz etmeyi yeğliyorum.

Sağlık Hizmetleri Sendikası Genel Sekreteri ve Engelliler Komisyonu Başkanı Ayşe Sarı 3 Aralık 2016 Dünya Engelliler Günü mesajında aşağıdaki saptamalarda bulunuyor:

“Bugün toplumumuza baktığımızda engelli bireyler üzerinde kanıksanmış olumsuz düşüncelerin yaygın olduğu görülecektir. Engelli bireylerin sadece tüketici oldukları inancı, onların üretimde yer almalarının imkânsız ve gereksiz görülmesi, ‘çalışsalar da işe yaramazlar’ düşüncesi engelli bireylerin istihdam hakkının önündeki en büyük engellerdir. Engelli bireyler için: ‘okuyamaz’, ‘okusa da ne olacak?’, ‘aileye yük olacak’, ‘evde otursun, biz ona bakarız’ düşünceleri onların eğitimden uzak kalmalarına neden olmaktadır. Okulların erişilebilir olmaması, okullarda engelli öğrenci istenmemesi, görme ve işitme engelliler için özel materyallerin sağlanmaması da sorun alanlarındandır. Eğitimde fırsat eşitliği sağlanamadığından üniversite eğitimi alabilen, bir meslek sahibi olabilen engelli birey sayısı oldukça azdır. Bu olumsuzlukların esas çıkış noktası bilerek ya da bilmeyerek engelliliğe dayalı ayrımcılık yapmaktır.”

Engelli bireylerin ayrımcılıkla mücadele edebilmeleri için, BM Engelli Hakları Sözleşmesi ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun ile kendilerine verilmiş olan haklardan haberdar olmaları gerekiyor. Oysaki tüm hak ve özgürlüklerden eşit şekilde yararlanacağını bilmeyen, bunların önemini kavrayamayan pek çok engelli ve engelli ailesi var ülkemizde.

3 Aralık 2016 Dünya Engelliler Günü’nde; engelli bireyler ve ailelerinin sahip oldukları haklar konusunda bilinçlendirilmeleri ve toplumun engelli bireylerle ilgili önyargılarından kurtulması yönünde çalışılması  gereğininin altını çizmek istiyorum. Engellilikle ilgili olarak çalışan tüm Sivil Toplum Kuruluşları’nın bu konulara öncelik vermelerini diliyorum.

3 Aralık 2016 Dünya Engelliler Günü’nde, ülkemizde, gerçekleştirilecek olan etkinliklerden bazıları şöyle:

-  Engelsiz Yaşam Fuarı’nda 1- 4 Aralık tarihleri arasında Engelsiz Kariyer Günü gerçekleştiriliyor. Firmalar, saat10.00-17.00 arasında, engelli adaylarla görüşecekler. Engelli eleman arayan firmalar ve engelli olarak iş arayanlar bu etkinliğe davetli.

-  2 Aralık’ta (bugün) Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü’nde, 13.00 -17.00 saatleri arasında “Tek başıma yavaş, bir arada çok daha hızlı gelişirim” adlı bir program gerçekleştirilecek.  

-  3 Aralık’ta Türkiye Sakatlar Derneği öncülüğünde, ülkemizde engellilik alanında çalışan tüm STK’ların imzasıyla, her ilde ortak bir basın açıklaması yapılacak. İstanbul’daki açıklama için 12.30’da Tünel’de buluşacak olan STK’lar ve engelli bireyler Galatasaray’a kadar yürüyecekler. Basın açıklaması saat 15.00’de Galatasaray Lisesi önünde gerçekleştirilecek. Söz konusu STK’lar Twitter’da, #EngelleriKaldırmakİçin etiketiyle, seslerini duyurma konusunda yardım istiyorlar. Ayrıca Change.org ’da bu konuda bir kampanya başlatılmış bulunuyor.

- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nca hazırlanan ve Türkiye için bir ilk olan Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) Ulusal Eylem Planı (2016-2019), 3 Aralık’ta İstanbul’da düzenlenecek tanıtım toplantısında açıklanacak.

- Edirne Engelli Gönüllüleri Derneği 3 Aralık günü -Saraçlar Caddesi’nde Postane önünde- toplumun engelliye bakış açısını değiştirebilmek için engellilerin cesaretini, azmini, umutlarını ve başarılarını sergileyen bir fotoğraf sergisi açacak. “Bir de Bu Gözle Bakın” adlı bu sergi saat 10.00’dan itibaren gezilebilecek.

- 5 Aralık’ta, saat 10.00-12.30 arasında İstanbul Üniversitesi Engelliler Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından farklı bir farkındalık etkinliği gerçekleştirilecek. “Farklılıklara Yaklaşım” adlı bu etkinlikte Üniversite’de görevli engelli elemanlar amirlerine engellilerin sorunları ile ilgili sunumlar yapacaklar.

Umarım, yukarıda yalnızca birkaç örneğine yer verebildiğim 3 Aralık 2016 Dünya Engelliler Günü etkinlikleri başta ülkemiz olmak üzere tüm dünyada konu ile ilgili farkındalığın önemli düzeyde artmasını sağlayabilir.  

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…