Nefes

Güçlü akciğerler sayesinde alınan kaliteli nefes stresi azaltıyor, lenf sistemini uyarıyor ve detoks etkisi yaratıyor. Yalnızca hayat kalitemizi arttırmak için değil hayatta kalmak için de akciğerlerimizin sağlam ve güçlü olması gerekiyor. 

Vücudumuz için gerekli olan oksijen gazı, organlara akciğerler tarafından sağlanıyor. Akciğerler bu fonksiyonunu yerine getiremediğinde -ya da tam olarak yerine getiremediğinde- ise, solunumu destekleyen ya da dışarıdan oksijen veren cihazlara gereksinim duyuyoruz. En sık kullanılan iki farklı solunum destekleyici cihazlar “BPAP” ve “CPAP”. “BPAP iki seviyeli pozitif hava yolu basıncı”, “CPAP sürekli pozitif hava basıncı” anlamına geliyor.  

PAP tedavi tekniklerinin ilki olan CPAP, OSAS’ ın (obstrüktif -tıkayıcı- uyku apne sendromunun) standart, etkin ve güvenli bir tedavi şekli. İlk kez 1981 yılında Colin Sullivan ve arkadaşlarının tanımlamış olduğu CPAP cihazı önceleri küçük bir soba boyutunda iken, teknolojinin katkılarıyla, günümüzde neredeyse avuç içine sığacak boyutlara gelmiş durumda. CPAP cihazı, özetle, oda havasını hastaya istenilen basınçta düşük dirençli bir hortum ve maske aracılığıyla ileten; yüksek devirli motoru sayesinde sürekli pozitif basınç verebilen; bu sayede hastanın üst solunum yolunu açık tutmayı başaran iyileştirici bir tedavi cihazı olarak tanımlanabilir. 

1990 yılında Sanders ve Kern tarafından CPAP’ a alternatif olarak geliştirilmiş olan BPAP (ya da İki Seviye Pozitif Havayolu Basıncı) ise; akciğerlerde ve solunum tüplerinde potansiyel tıkanmaları önlemek amacıyla, bir maskenin içinden basınçlı solunum havası sağlayan, Non-invazif (Non-invasive) yani cerrahi işlem gerektirmeyen bir tedavi yöntemi. BPAP’ ın en önemli özelliği, temel olarak, soluma ve soluma üzerindeki basıncı izleyen iki ayarla gelmesi. Hastaların nefes alma kapasiteleri ve nefes alma ile ilgili tüm devam eden sorunları baskıyı artırarak ve uyurken düşerek nefes almaya zorlayarak kontrol ediyor.

CPAP ve BIPAP arasındaki temel fark ise şöyle özetlenebilir: CPAP makineler yalnızca gece boyunca sabit kalan tek bir basınca ayarlanabiliyor; BPAP makineler iki basınç ayarına (yüksek soluma ve düşük soluma) ayarlanabiliyor. BPAP’ taki bu ikili ayar sistemi, hastanın solunum sistemine daha fazla hava girmesini sağlıyor. 

Ben uzun bir süredir BİPAP cihazı kullanıyorum. Önceleri yalnızca geceleri kullandığım bu cihaza artık gündüzleri de gereksinim duyar hale geldim. Ancak, yukarıda da söylediğim gibi, BPAP cihazı ile basınçlı hava bir maskenin içinden solunabiliyor. Yani bu cihazı kullanırken konuşmak mümkün olamıyor. Konuşmam gereken durumlarda bir başka cihaz -oksijen konsantratörü- kullanmam gerekiyor.  

“Oksijen Konsantratörü” ya da diğer adıyla “Oksijen Jeneratörü”, oksijen ihtiyacı olanların bu ihtiyaçlarını gidermek için kullanılan tıbbi bir cihaz. Bu cihaz havadaki oksijeni ayrıştırıyor ve %90- %95’e kadar saflaştırarak hastaya veriyor. Oksijen konsantratörü, ortamda bulunan havayı filtre etmesine rağmen, ortamda bulunan oksijen seviyesini değiştirmiyor. Bir oksijen konsantratörü, bir pencere klima ünitesi gibi çalışıyor; dışarıdaki havayı alıyor, onu değiştiriyor, filtreliyor ve yeni bir formda -oksijen olarak- sunuyor. Oksijen, konsantratörden bireye genellikle bir burun kanülü vasıtasıyla ulaştırılıyor. 

Ev dışında kullanmak üzere üretilmiş taşınabilir konsantratörler de mevcut. Benim, bir arkadaşımın hediyesi olan, böyle taşınabilir bir cihazım var idi. Ancak bir buçuk iki yıl kadar önce cihaz arızalandı; tamiri için ise çok yüksek bir meblâğ talep edildiği için onarımı mümkün olamadı. Ben de o gün bu gündür çok mecbur kalmadıkça, ev dışına çıkmaktan kaçınır oldum.  

Bugün biricik kızım bana yaşamımın en güzel sürprizlerinden birini yaptı. Bir süredir bu iş için biriktirdiği paranın üstüne yaz okulunda verdiği derslerden alacağı ücreti de ekleyerek aldığı yeni bir konsantratör hediye etti bana. Artık her istediğim yere korkmadan gidebileceğim…  

Bir anne için bunun ne denli değerli bir hediye olduğunu ancak “anneler” anlayabilir. Dilerim, tüm anneler benim yaşadığım bu mutluluğu ve kıvancı yaşama şansı bulurlar. Ve yine dilerim, benim kızımın bu anlamlı düşüncesi tüm evlâtlar için iyi bir örnek oluşturur. 

İfade etmek isterim ki; çok işime yarayacak olan taşınabilir bir konsantratörden ziyade bunu bana almayı düşünen bir evlâda sahip olmak mutlu etti beni. 

Teşekkürler güzel kızım...   

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile… 

Not: Bu yazıyı hazırlarken bilgilerimi tazelemek ve teyit etmek için Türk Toraks Derneği’ nin Solunum Cihazları Rehberi’ nden yararlandım.