Neden sürekli raporlarımızı yenilemek zorunda kalıyoruz?

10–16 Mayıs tarihleri arasındaki zaman dilimi, 2017 yılının Dünya Engelliler Haftası. Bu hafta boyunca engellilikle ilgili sorunlar irdeleniyor, çeşitli çözüm önerileri dile getiriliyor.

Engellilik insanlığın en önemli ortak sorunlarından biri. Bu yüzden Engelliler Haftası’nda, yalnızca ülkemizde değil, Birleşmiş Milletler’e üye tüm ülkelerde engellilikle ilgili farkındalığın arttırılması amacı taşıyan etkinlikler düzenleniyor. Son yıllarda ülkemizde her yıl Engelliler Haftası’nda geleneksel olarak düzenlenen en önemli etkinliklerden biri “Engelli Bireylere Yönelik Temsili Askerlik Uygulaması”.

Anayasa’nın 72. Maddesi gereği; vatan hizmeti, “Her Türk’ün hakkı ve ödevi” olarak nitelendiriliyor. Türk Silahlı Kuvvetleri, 1111 sayılı Askerlik Kanunu kapsamında silâhaltına alınma olanağı bulunmayan engelli bireylerin bu hak ve ödevlerini sembolik de olsa yerine getirebilmelerini, kışla ortamını yaşayarak bu hazzı tatmalarını sağlamak amacıyla bir gün süreli “Temsili Askerlik Uygulaması” gerçekleştiriyor.

Temsili Askerlik yapmak üzere başvuran gençler, aileleri ile birlikte bir gün süreyle kışlalarda misafir ediliyorlar, eğitim elbisesi ve teçhizatı ile donanmış olarak kendileri için hazırlanan yemin törenine katılıyorlar. Askerlik yemini eden engelli gençler gün boyunca birliğin eğitim ve öğretim faaliyetlerine katılıyorlar, yemeklerini diğer erler ve erbaşlarla birlikte yiyorlar ve günün sonunda temsili terhis belgelerini alıyorlar. Ayrıca, etkinlik kapsamında, engelli gençler ile ailelerine Türk Silahlı Kuvvetleri ve katıldıkları birlik hakkında bilgi veriliyor, birlik tesisleri gezdiriliyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri’nce 2016 yılında Türkiye genelinde 75 merkezde “Temsili Askerlik Uygulaması” gerçekleştirilmiş ve bu uygulamalara katılmış olan 7.686 engelli bireye “Temsili Terhis Belgesi” verilmiş bulunuyor. 2017 yılı Türkiye geneli “Temsili Askerlik Uygulaması”nın 12 Mayıs 2017 tarihinde yapılması planlanmış durumda. Bu uygulamaya katılmak isteyen 20 yaş ve üzeri engelli gençlerin, engelli raporları ile birlikte, kendilerine en yakın askeri birliğe başvurmaları gerekiyor.

Engelliler Haftası’nda bazı engelli dernekleri de kendi bünyelerinde Temsili Askerlik Uygulaması gerçekleştiriyorlar. Örneğin, Serebral Palsili Çocuklar Derneği (SERÇEV) Merkezi’ndeki Engelsiz Oyun Parkı’nda bir günlük askerlere yemekli, davullu-zurnalı kına eğlencesi yapılıyor, askerler temsili olarak konvoyla birliklerine teslim ediliyor. SERÇEV uygulamaya katılmak isteyen 20 yaş ve üzeri üyelerini (1997 ve üzeri doğumluları) Dernek ile iletişime geçmeye davet ediyor. Bir günlük Temsili Askerlik Uygulaması’na başvurmak için gerekenler, engelli bireyin; 1) Sağlık Kurulu Raporu fotokopisi, 2) Kimlik fotokopisi, 3) Askerliğe katılım isteğine dair dilekçesi, 4) Boyu, kilosu ve ayakkabı numarası, 5) 2 adet vesikalık fotoğrafı.

Söz konusu bu uygulamaların engeli nedeniyle askerlik yapma şansı bulunmayan, ancak her genç erkek gibi vatani görevini yerine getirmeyi arzulayan engelli gençlerimiz için çok önemli olduğuna inanıyorum. Kardeşlerimizin, bir gün için bile olsa, “asker olma” coşkusunu yaşamalarının sağlanması onlara ve ailelerine verilebilecek en güzel hediyelerden biri bence.

*****

Engelliler Haftası yaklaşırken, Sağlık Kurulu Raporu’nun hangi kriterlere göre verildiği ve iyileşmeyen bir rahatsızlıkta bu kriterlerin nasıl değişebildiği konusu engellilerin en büyük sorunlarından biri olmayı sürdürüyor. Okurlarımdan aldığım mesajların çoğunu bu şikâyet oluşturuyor. Örneğin, 16 Mart tarihinde bana yazan bir okurum şöyle sesleniyor: “Buradan bütün ama bütün derneklere sesleniyorum: Engelliyiz, mağduruz. Hayata bir-sıfır mağlup başlıyoruz. Neden sürekli raporlarımızı yenilemek zorunda kalıyoruz? Doktorlarımız % 40 olan engellilik durumumuzu nasıl olup da  % 30’a indirebiliyorlar? Engelimiz mi düzeldi? Yani artık sakat değil miyiz? Keşke öyle olsa… Öyle olsa da, bu raporlara hiç gerek kalmasa… Bütün dernekler, bütün sendikalar, Yüce Devletimiz sizden sadece bir çare istiyoruz…”

Change.org’da Melek Taşkın tarafından, Sağlık Bakanı Prof. Dr. Recep Akdağ muhatap alınarak, “Engelli Raporlarımız Sürekli Olsun” başlığı ile açılan kampanyada da zihinsel engelli çocukların rapor alım sürecinde yaşanan zorluklar dile getiriliyor. Engelli bireylerin eğitim ve sosyal yardım alabilmelerinin ilk şartının “zihinsel engelli raporu” alabilmeleri olduğunu söyleyen Taşkın, bu sürecin aileler için tam bir işkenceye dönüştüğünü ifade ediyor. 6 yaşında engelli bir oğlu bulunan Melek Taşkın, özetle, şöyle devam ediyor sözlerine:

“Hastaneden rapor için randevu alabilmek bile iki ay sürüyor. Oraya gittiğimizde ise saatlerce bekliyoruz. Bu sürede nöbet geçiren, krize giren çocuklarımızı zapt etmeye çalışmak ve etraftan gelen kınayıcı bakışlara muhatap olmak bizleri psikolojik anlamda zorluyor. Ve ne yazık ki hastaneler tarafından verilen engelli raporlarının geçerlilik süresi bir ya da iki yıl ile sınırlı oluyor. Yani bizler çocuklarımızla birlikte her yıl aynı süreci tekrar yaşamak zorunda kalıyoruz. Dünya üzerinde % 80 - % 90 oranında zekâ geriliği bulunan ve sonradan iyileşen hiçbir insan yok. Bu, herkesçe bilinen bir durum. Hal böyleyken raporu tekrar tekrar yeniletmek ne yazık ki ailelerde ve özellikle de çocuklarda travma yaratıyor.”

Sonuç olarak Melek Taşkın, özetle, iyileşmeyen hastalıklar için verilen engelli raporlarının “sürekli” olmamasının pek çok soruna yol açtığını ifade ediyor ve “engelli raporları sürekli olsun” diyor.

Umarım, ilgili ve yetkililer engellilerden yükselen bu sese kulak verip bu önemli konuyu yeniden değerlendireceklerdir.                                                          

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…