Kendisini engellilerin sorunlarını çözmeye adamış bir vekil: Şafak Pavey

12 Şubat tarihindeki Türkiye Büyük Millet Meclisi ziyaretimde Sayın Şafak Pavey ile tanışma ve kısa bir görüşme yapma fırsatı buldum.

Şafak Pavey, 10 Temmuz 1976’da Ankara’da dünyaya geldi. Londra Westminster Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nü bitirdikten sonra yüksek lisansını London School of Economics'de tamamladı. İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca ve giriş seviyesinde Arapça, Farsça biliyor; ayrıca, uluslararası işaret diliyle de konuşabiliyor. Pavey, uzun yıllar yurt dışında çalıştıktan sonra, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ndeki görevinden ayrılarak Türkiye'ye döndü ve 12 Haziran 2011 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul 1. Bölgeden milletvekili seçildi. Halen, CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı, TBMM AB Karma Parlamento Komisyonu Başkan Yardımcılığı ve BM Bağımsız İnsan Hakları Denetmenliği görevlerini yürütmekte.

Şafak Pavey, uluslararası kamuoyunda insan hakları, insani yardım ve küresel barış konusundaki çalışmalarıyla tanınıyor. “Eşit Hayat Hakkı”, “Tasarımda İnsani Düşünce” ve “Erişilebilirlik” hareketlerinin öncülerinden. Çeşitli düşünce kuruluşlarının, sivil toplum örgütlerinin ve doğa hakları hareketlerinin üyesi ve destekçisi,.

Zürih’te sanat ve film eğitimi aldığı sırada geçirdiği tren kazası Pavey’in engelli dünyasıyla tanışmasına yol açtı. Güneri Cıvaoğlu ile yapmış olduğu bir söyleşide şöyle anlatıyor o kazayı: “Kanser hastası bir arkadaşımı Zürih’ten trenle Cenevre’ye uğurlamak için trene bindiriyordum. Tren kapıları açık olarak kalktı. Küçük bir medeniyet hatası diyelim. Binmek üzere trenin merdivenlerindeyiz. O saniyeler içinde karar verip bir seçim yapmalıydım. Arkadaşımı içeri itmeye, kendimi de dışarıya atmaya çalıştım. Ama oradan geçmekte olan peronda yük taşıyıcı arabaya sırtımı çarptım ve öne raylara düştüm. Sol kolumu, sol bacağımı kaybettim.”

Pavey’in uzun süren ve cesaret isteyen iyileşme sürecindeki sıradışı duruşu Zürih Üniversite Hastanesi’nde tez konusu oldu ve bu çalışma kitap olarak yayınlandı. Bu kaza dünyaya bakışını yeniden şekillendirdi. Kendisi için verdiği mücadeleyi diğerleri için de vermeyi seçti. Engelliler, azınlıklar, çocuklar, şiddete uğramış kadınlar, mülteciler, işkence kurbanları, hakları çiğnenen tüm mağdurlar ilgi alanı oldu.

Şafak Pavey, Mecliste engellilerin haklarının korunması yolunda uyumlu bir çalışma yürütülememesinden şikâyetçi. Örneğin, tüm çabalarına karşın, engellilik ve engellilerle ilgili bir komisyon kurulmasını sağlayamamış. Engelliler yararına verilen 67 kanun değişikliği teklifi ve 453 soru önergesinin hiçbirinden sonuç alınamamış. Ümidi, 3 Şubat tarihinde verdiği “2022 Sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”nde.

Bilindiği gibi, 2013 yılı Ağustos ayında, 2022 aylığında muhtaçlık kriterinin kişiye endeksli olmaktan çıkarılıp aileye endeksli hale getirilmesi birçok engelli ve yaşlının aylığının yok olmasıyla sonuçlandı. Yapılan yasa değişikliğinden sonra, önceleri Devlet’çe muhtaç sayılıp aylık alan engelli ailenin içinde muhtaç hale geldi ve daha da yalnızlaştı.

Şafak Pavey tarafında verilen Kanun Teklifi’nin Genel Gerekçesi şöyle:

“2022 sayılı yasa ile 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz kişilere ve başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olan kişilere aylık bağlanması esası düzenlenmiştir.

65 yaşını doldurmuş muhtaç kişilere ve başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olan kişilere aylık bağlanırken getirilen hane halkı geliri esasının dikkate alınması ve nafaka bağlanmış olanlar ve nafaka bağlanması mümkün olanlara aylık bağlanmayacağına ilişkin düzenleme birçok engelli ve yaşlı için bu aylığın alınamaması sonucunu ortaya çıkarmıştır. Çünkü engelli ve yaşlının aylık alabilmesi için birlikte yaşanılan hane içindeki bireylerin de yoksul olması aranmaktadır. Getirilen bu kriterler nedeniyle birçok kişinin aylığı kesilmiştir ve kesilmeye devam etmektedir.

Mevcut yasanın bu yöndeki düzenlemesi, engelli ve yaşlıyı diğer aile bireylerinin üzerine atmakta ve engelli ve yaşlıyı diğer bireylere bağımlı kılmaktadır. Oysa diğer aile bireylerinin gelirlerini engelli ya da yaşlı ile paylaşma gibi bir yasal zorunlulukları bulunmamaktadır.

Yapılacak değişiklikle, 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz kişilere ve • başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olan kişilere aylık bağlanırken sadece kendi gelirlerinin dikkate alınması sağlanacaktır. Bu değişiklik ile kanunun ilgili maddelerinin BM Engelli Hakları Sözleşmesinin 19. Maddesine ve Anayasamızın eşitlik ilkesine aykırılığını giderecektir.”

Şafak Pavey, kendisini biz engellilerin sorunlarını çözmeye adamış. Yılmadan çalışıyor. Umarım, bu kez verilen Kanun Teklifi görüşülür ve engelliler lehine sonuç bulur. Ben, tanışmadan önce de kendisinin hayranıydım. Ama şimdi daha da derinleşti bu hayranlık. Gözlerindeki ışıltıya ve etrafına yaydığı pozitif enerjiye kayıtsız kalmak mümkün değil. Böyle bir vekile sahip olduğumuz için gerçekten çok şanslıyız…

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…