Hak temelli ve katılımcı politikalara doğru

Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi’nin Cenevre’de 11 Mart’ta başlayan 21. Oturumu 5 Nisan’a kadar sürecek. Türk Heyeti’nin sunum yaptığı “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’ye Dair Ulusal Raporu Yapıcı Müzakere Toplantısı” 13-14 Mart 2019 tarihlerinde Birleşmiş Milletler çatısı altında Cenevre’de gerçekleştirildi. Müzakere toplantılarında Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi tarafından heyetimize, ülkemizdeki idari yapılanmanın bir gereği olarak, engellilik alanındaki politika ve uygulamalarla ilgili sorular yöneltildi.

Toplantı öncesi komiteye sunulan yazılı raporda, Sözleşme’nin Türkiye tarafından onanmasıyla birlikte Türkiye’de engelli bireylerin haklarının korunması, teşvik edilmesi ve iyileştirilmesi açısından önemli fırsatlar yakalandığı ve yasal düzenlemeler yapıldığı belirtildi. Raporda, komiteden yazılı olarak gelen sorulara cevaben son yıllarda yasalarda yapılan değişikliklere, uygulamalarda gerçekleştirilen ve gerçekleştirilmesi planlanan iyileştirmelere yer verildi. Müzakere Toplantısı’nın açılış konuşmasını Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Ahmet Erdem gerçekleştirdi. Erdem konuşmasında, “engellilerin haklarını kullanabilmeleri için alınan tedbirleri bir imtiyaz ya da lütuf olarak değil; insan haklarının bir gereği olarak” gördüklerini söyledi.

Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi ülkelerin durumlarını incelerken sadece devletlerden bilgi almakla yetinmiyor. Müzakerelerin yürütüleceği ülkelerin sivil toplum kuruşlarından da görüş bekleniyor. 16 sivil toplum kuruluşunun iş birliği ile hazırlanarak Türkiye Engelliler Konfederasyonu tarafından komiteye sunulan Ağustos 2018 tarihli raporda, Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme uyarınca yasamada öngörülen değişikliklerin gerçekleştirildiği belirtilirken, yasaların ihlal edilmesi ve yönetmeliklere uyulmaması durumunda uygulanacak yaptırımların belirsiz ve yetersiz kaldığı vurgulanıyor. Raporda, aynı zamanda, adalet mekanizması dahilinde Sözleşme’nin pek bilinmediğinin üzerinde duruluyor. Bu durum ayrımcılık nedeniyle açılan davalarda, sonuçtan bağımsız olarak, Sözleşme’ ye atıf yapılmamış olmasından da rahatlıkla görülebiliyor.

Raporun ve sunumun bence en önemli niteliği söylemin çok açık bir şekilde hak temelli ve katılımcı politikalara işaret ediyor olması. Umarım bu durum sadece sözde kalmaz ve günlük hayatımıza da yansır.

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…

Not: Söz: konusu raporlara Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi’nin 21. Oturumuna ait dokümanların bulunduğu resmi internet sitesinden ulaşabilirsiniz: https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/SessionDetails1.aspx?SessionID=1304&Lang=en.