Görme engelli veliler ve öğrenciler de e-okul sisteminden yardımsız yararlanmabilmeli

Geçen hafta yazdığım “Günlük Hayatta Görme Engelli Olmak” başlıklı yazımda vergi dairelerinde vergi işlemleri yapılan bilgisayarlarda kullanılan özel paket programın görme engellilerin kullandığı ekran okuma programlarına uyumlu olmadığına değinmiştim.

Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde yüzlerce görme engelli memur çalıştığını, bu nedenle görme engellilerin sözü geçen paket programın ekran okuma programları ile uyumlu hale getirilmesini talep ettiklerini söylemiştim.

Benzer bir talep de görme engelli velilerden geldi.

Bildiğiniz gibi karne dönemi yaklaşıyor.

Çoğunuzun yakından tanıdığınızı düşündüğüm kemençe üstadı Mert Karagüzel’den aldığım bir mektupla görme engelli velilerin ve öğrencilerin e-okul sistemine yardımsız erişemediklerini öğrendim.

Mert Karagüzel mektubunda şöyle diyor:

“Görme engelli bireyler bilgisayarı ekrandaki öğeleri sese çeviren ve ‘ekran okuyucu’ adı verilen yazılımlar aracılığıyla kullanıyorlar. Bu yazılım sayesinde internette araştırma yapmaktan belge hazırlamaya, e-posta kontrolü yapmaktan program kodlamaya kadar birçok işlemi yapabiliyorlar. Ancak bu işlemleri yapabilmelerinin önündeki en büyük engel internet sitelerinin ve programların erişilebilirlik kurallarına göre uyumlu olmaması. Bu engellerden birini de MEB tarafından geliştirilen E-Okul Veli Bilgilendirme Sistemi oluşturuyor. Bu sistem ilk açıldığında; T.C. kimlik numarası, okul numarası ve güvenlik kodu girme ekranları geliyor. T.C. kimlik numarası ve öğrenci numarası alanlarına rahatlıkla ulaşan görme engelli kullanıcılar, resimdeki kodlara ise kendileri için oluşturulan sesli kod sistemi sayesinde erişebiliyor. Ancak sorun bundan sonraki ekranda başlıyor. Bu sayfada güvenlik kontrolü amacıyla gösterilen fotoğraflardan öğrenciye ait olanın seçilmesi isteniyor. Görme engelli kullanıcılar ise görmediklerinden kendilerine ait olanı seçemiyor ve sisteme erişemiyorlar. Yaşadıkları sorunu ve alternatif güvenlik yöntemlerinin uygulanmasını defalarca talep ettiklerini aktaran görme engelliler, yetkililerin bu duruma kayıtsız kaldığını söylüyorlar.”

Mert Karagüzel mektubunda bazı velilerin ve öğrencilerin bu konuda yaşadıkları sıkıntılara da yer veriyor:

“Ali Ekber Cengiz, Çorum'da yaşayan görme engelli bir veli. Tek oğlu olan Cem’in de görme engelli olduğunu söyleyen Cengiz, bilgisayarı ekran okuyucu yazılımlarla rahatlıkla kullandığını, bir sesli sohbet odasında da yöneticilik yaptığını aktardı. Ancak E-Okul Veli Bilgilendirme Sistemi'nde karşılaştığı fotoğraf seçme ekranını hiç görmediği için geçemeyen Cengiz, oğlunun notlarını tek başına görememenin rencide edici olduğunu dile getirdi. Bu sorunun çözülemeyecek kadar zor olmadığını söyleyen Cengiz, yetkililerin ilgisizliğinin bu durumu ortaya çıkardığını ifade etti.

Görme engelli Amine Ennur Aksoy ise Sivas'ta 11. sınıf öğrencisi.

Aksoy; ‘Eğitimim sırasında bilgisayarımdan ve diğer teknolojik materyallerden faydalanmam sayesinde, iki yıldır okul birincisi oluyorum. Fakat yaptığım çalışmanın sonuçlarını tek başıma göremiyorum. E-Okul Veli Bilgilendirme Sistemi’nde güvenliği sağlamak için önüme beş fotoğraf konuyor ve kendi resmimi seçmem isteniyor. Sınavlarımı bile tek başıma yaparken, sınavdan aldığım notu, erişilebilir olmayan güvenlik uygulaması yüzünden kendi başıma göremiyorum,’ şeklinde yaşadığı sorunu aktardı.

Bursa'da yaşayan ve 10. sınıf öğrencisi olan görme engelli Atakan Nalbant da eğitimi sırasında teknolojiden yararlanıyor, ancak tek başına okul başarısını öğrenemiyor.

Nalbant: ‘Bu durumu ben ve arkadaşlarım defalarca 147 MEB iletişim hattına bildirdik ama olumlu bir geri dönüş alamadık. Talebimizin ilgili birimlere aktarıldığını söylüyorlar; ama halen bir değişiklik yok. Bize yapılan bu ayrımcı uygulamanın son bulmasını istiyoruz,’ şeklinde konuştu.”

Mert Karagüzel, Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin konuyu MEB Bilgi İşlem Dairesi’ne yazılı ve sözlü olarak defalarca aktardığını, fakat herhangi bir geri dönüş alınamadığını söylüyor.

Dernek Genel Sekreteri Av. Bayram Şahin Aydın tarafından konuyla ilgilenen birim amirinden ‘yapılacak bir şey yok’ şeklinde bir e-mail alındığı da ifade edilmiş.

Karagüzel, Bayram Şahin Aydın’ın alternatif güvenlik yöntemleri oluşturulabileceğini dile getirdiğini belirterek Aydın’ın şu sözlerini aktarıyor:

“Hangi düzenlemeler yapılırsa daha eşit şartlarda yaşayabileceğimizin ele alınması gerekiyor; ama biz bu kadar basit bir sorunu bile çözmek için çaba harcıyoruz. Kamu kuruluşlarının biz engelli bireylerin karşılaştığı erişilebilirlik sorunlarının çözümünde daha samimi davranması gerekiyor. Esasen bu durum BM Engelli Hakları Sözleşmesi'ne, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun'un Erişilebilirlik başlıklı 7. maddesine ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın Genellik ve Eşitlik ilkesine aykırı. Eğitimde Görme Engelliler Derneği olarak sorun çözülünceye kadar konunun takipçisi olmaya devam edeceğiz.”

Bir süre önce, görme engellilerin Braille karne isteğini ileten mektuplar da almıştım.

Karne döneminin yaklaşmakta olduğu bugünlerde görme engellileri sevindirecek bu düzenlemelerin yapılarak eşitlik ilkesinin onlar için de hayata geçirilmesini umuyorum.

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…