Enfeksiyon kaynaklı ölümler içinde ilk sırayı Zatürre alıyor

Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization/WHO) ve Çocuklarda Zatürre ile Mücadele Global Komisyonu adlı uluslararası örgüt tarafından dünya genelinde Zatürre (Pnömoni) hastalığı ile mücadeleye dikkat çekmek amacıyla her yıl 12 Kasım “Dünya Zatürre Günü” olarak anılıyor.

Zatürre akciğeri etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu. Sağlıklı kişilerde akciğer hava ile dolu küçük keseciklerden oluşurken, zatürreli kişilerde bu kesecikler iltihaplı sıvı ile doluyor. Solunum ağrılı, oksijen alımı ise sınırlı oluyor. Zatürre -aşısı ve tedavisi mümkün bir hastalık olmasına karşın- Dünya Sağlık Örgütü'nün 2019 raporuna göre tüm dünyada ölüm sebepleri arasında iskemik kalp hastalıkları, akut inme ve KOAH'tan sonra 4. sırada yer alıyor. Hastalık, enfeksiyon kaynaklı ölümler içinde ise ilk sırada. 2016'da 3 milyon kişi pnömoni nedeniyle hayatını kaybetmiş bulunuyor.

Pnömoni, halk arasında bilinen tabiriyle zatürre, akciğer dokusunun iltihaplanmasından kaynaklanıyor. Bakteriler başta olmak üzere çeşitli mikroorganizmalara bağlı olarak ortaya çıkıyor. Bazı pnömoni türlerinde hasta kişiden sağlam kişilere bulaşma riski bulunuyor. Ancak hastalık çoğunlukla hastanın kendi ağız, boğaz veya sindirim kanalında bulunan mikropların akciğere ulaşması ile meydana geliyor. Normal durumda hastalığa neden olmayacak bu mikroplar, vücut savunması düşmüş kişilerde pnömoni oluşturuyor. 

Solunum yolu enfeksiyonlarında belirtilerin erken fark edilmesi ve erken tedavi hastalığın seyrini doğrudan etkiliyor. Üç gün boyunca devam eden 38 derecenin üstünde ateş, öksürük, balgam, göğüs ağrısı, nefes darlığı bu hastalığın ana belirtileri. Bakteri, virüs ve mantarlar zatürreye neden olabiliyor. Özellikle çocuklarda, 65 yaş üstü yaşlılarda, kronik bir hastalığa sahip olanlarda (böbrek, şeker, kalp veya akciğer hastalığı gibi), sigara kullananlarda, bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık veya ilaç kullanımı sırasında daha sık görülüyor. 

Geçtiğimiz günlerde Dünya Zatürre Günü kapsamında bazı açıklamalarda bulunan Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Fatmanur Okyaltırık; sağlıklı beslenme, hijyenik önlemler, sigara alışkanlığının sonlandırılması, zatürre ve grip aşıları ile zatürrenin sıklığının ve ölüm oranının azaltılabileceğini ifade ediyor.

Grip hastalığının da zatürreye zemin hazırlaması açısından tehlikeli olabileceğine dikkat çeken Doç Dr. Okyaltırık, grip ve zatürre aşılarının birbirinden farklı olduğunu söylüyor ve devam ediyor: “Her yıl en fazla gribe neden olan mikropların yenilenmesi ile o yıla özgü aşı hazırlanıyor. 65 yaş üzeri kronik akciğer hastalığı, şeker hastalığı, böbrek fonksiyon bozukluğu, çeşitli hemoglobinopatileri olanlar ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, yüksek riskli hastalarla karşılaşma olasılığı bulunan hekim, hemşire ve yardımcı sağlık personeli ve grip yönünden riskli kişilerle yaşayanlara aşı yapılmasını öneriyoruz.”

Grip virüsü kendisi pnömoniye yol açabildiği gibi, diğer mikroorganizmalara bağlı pnömoni türlerinin de ortaya çıkmasını kolaylaştırabiliyor. Gribin ağır seyrettiği ve ölümcül olduğu olgular çoğunlukla pnömoninin gribe eşlik ettiği durumlarda ortaya çıkıyor. Bu nedenle pnömonilerin ve buna bağlı ölümlerin önlenmesi için grip salgınlarının da önlenmesi gerekiyor.

Bundan beş yıl kadar önce ben de çok ağır bir zatürre geçirdim. Yaklaşık bir ay boyunca yatakta sağdan sola dönerken bile çok zorlandım. Artık hem gribe hem de zatürreye yakalanmamak için gereken tüm önlemleri almaya gayret ediyorum ve sizleri de önlem almaya davet ediyorum.  

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…

Not: Bu yazının hazırlanmasında Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanlığı Basın Bülteni ve Acıbadem Hastanesi ile Medimagazin web sitelerınden yararlanılmıştır.