“Dünya Menenjit Günü”  

Meningokok bakterisi Türkiye’de her yıl 100 binde 3 ile 4 oranında menenjite ya da meningokoksemi denilen ağır bir hastalığa neden oluyor. Menenjit, beyin ve omuriliği kaplayan koruyucu zarlarda oluşan akut inflamasyon bağlı olarak ortaya çıkıyor. İnflamasyon ise çoğunlukla bakteri, virüs veya diğer mikroorganizmaların enfeksiyonu sonucunda, az bir ihtimalle de kullanılan ilaçlar nedeniyle meydana geliyor. 

Tüm dünyada sağlık çalışanları, hastalar ve aileleri menenjit hastalığına karşı farkındalığı arttırmak, halkı bilinçlendirmek ve hastalıkla mücadele etmek için 2004 yılının Eylül ayında ortak bir çalışma başlattılar. Bu küçük grup, bugün 26 ülke ve 39 örgüt tarafından desteklenir duruma geldi. Her yıl 24 Nisan “Dünya Menenjit Günü” olarak kabul ediliyor ve bu özel günde hastalığın bilinirliğini arttırıcı etkinlikler düzenleniyor. 

Her yaşta rastlanabilen, ancak özellikle iki yaşın altındaki çocuklarda endişe verici tablolar yaratabilen menenjit; genellikle kış ve ilkbahar aylarında, salgınlar şeklinde görülüyor. Hastalığa her türlü mikrop neden olabiliyor. Hastanın yaşı ve bağışıklık düzeyi ile bağlantılı olmakla birlikte ilk sırada virüslerle bakteriler, ardından ise daha az sıklıkla mantar ve parazitler geliyor. 

Tüm menenjit vakalarında ateş, baş ağrısı, bulantı, kusma (bazen fışkırır tarzda), iştahsızlık, huzursuzluk, sinirlilik, ışık hassasiyeti, bel-boyun ağrısı ve sertliği, uyku hali, epileptik nöbet ve koma durumu görülebiliyor. 

Menenjt; artan tanı ve tedavi olanakları ile yeni ve etkin ilaçlara rağmen %5-10 oranında ölüme, %30-40 oranında da sakatlığa neden oluyor. Her yaş grubunda görülen ama en sık dört yaş altında ve özellikle de bir yaş altı bebeklerde rastlanan bir hastalık olduğu için, mümkün olduğu kadar erken dönemde menenjit aşıları yoluyla korunma sağlanması gerekiyor. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, 24 Nisan Dünya Menenjit Günü vesilesiyle yaptığı bildirimde, bu konunun altını “Corona virüs salgını nedeni ile gündeme geldiği gibi, aşılama salgın potansiyeli taşıyan hastalıkları önlemenin en etkin ve kolay yoludur. Salgın potansiyeli taşıyan hastalıklardan biri de menenjittir.” sözleri ile çizmiş bulunuyor.

Prof. Ceyhan’ın söylediğine göre; ateş, baş ağrısı ve kusma belirtilerinin üçü bir arada görüldüğünde, çocukta menenjitten şüphelenilmesi gerekiyor. Ancak özellikle bir yaşın altındaki bebeklerde belirtiler her zaman bu kadar açık olmayabiliyor. Bu yüzden bebekte hafif ateş, beslenememe, kusma ve dalgınlık görüldüğünde gerekli tetkiklerin yaptırılması şiddetle öneriliyor. 

Menenjit hastalığının üç bakteri ile ortaya çıktığını ifade eden Prof. Mehmet Ceyhan, bunların; Pnömokok, HIB (Hemofilus İnfluenza Tip B) ve Meningokok olduklarını söylüyor. Türkiye’de tüm çocukların HIB’e karşı 2006’dan, Pnömokok’a karşı ise 2008’den bu yana aşılanmakta oldukları da Prof. Ceyhan tarafından verilen bilgiler arasında yer alıyor. Meningokok için ise, ülkemizde, Kasım 2012 itibariyle iki çeşit aşı için ruhsat alınmış bulunuyor: İki yaş ve üzerindeki kişiler için önerilen Konjüge Meningokok aşısı (MCV4) ve 55 yaş üstü kişiler için önerilen (hacı adaylarına yapılan aşı) Polisakkarit Meningokok aşısı (MPSV4). 

Menenjitte erken teşhis ve erken tedavi hastanın yaşamını korumak ve oluşabilecek komplikasyonları önlemek açısından çok önemli. Kesin tanı için beyin omurilik sıvısının mikrobiyolojik ve biyokimyasal açıdan incelenmesi gerekiyor. Zamanında tedavi edilmeyen hastalarda ölüm oranı yüksek oluyor. Ayrıca beyin apsesi, felç ya da organ kaybı gibi komplikasyonlar da gelişebiliyor.

Salgın yapma özelliği olan menenjitler, toplum içinde bağışıklık düzeyinde bir düşüş olduğunda ya da toplumun alışık olmadığı bir etkenle karşı karşıya kalması sonucunda ortaya çıkıyor. Hastalığın insandan insana geçişi solunum yolu sekresyonları, öksürük ve hapşırmayla etrafa dağılan sıvı partikülleri yoluyla oluyor. Kreş, yurt, gündüz bakım evi, askeri kışlalar, hac, umre gibi kalabalık ortamlarda bulaşma ve taşıyıcılık olasılığı artıyor.

Menenjite ve onun gibi daha pek çok hastalığa yakalanmamak için aşılarımızı ihmal etmemeli ve hijyen kurallarına sıkı sıkıya uymalıyız. Ancak bu suretle sağlıklı günler yaşayabilmemiz mümkün olabilir.  

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz günler dileği ile…